Ertan Şaban, Osman Ali ve Luran Ahmedi “Büyük Sürgün Kafkasya’da”

TRT1 ekranlarında bir kaç bölümlük diziler yayınlanmaya devam ediyor. Büyük Kafkas Sürgünü de yakında ekranlara gelecek olan bu dizilerden biri. 4 bölümden oluşan mini dizi Ahıska Türklerinin İkinci dünya savaşı sonrası yaşadıkları sürgünü konu alıyor.

Senaryosunu Alican Yaraş’ın, yönetmenliğini Mehmet Ada Öztekin’in yaptığı Büyük Kafkas Sürgünü dizisinin oyuncu kadrosunda Tolga Sarıtaş, Elif Atakan, Nilüfer Açıklan, Ertan Saban, Osman Ali, Luran Ahmed, Erman Şaban, Elyesa Kaso, Cenap Samet de yer alıyor. Büyük Sürgün Kafkasya 15 Aralık’tan itibaren dört hafta süreyle TRT1 ekranlarında izleyiciyle buluşuyor.

Büyük Kafkasya Sürgünü Konusu:

Çekimleri Makedonya’da başlayan dizide 2. dünya savaşında Stalin tarafından sürgün edilen Akısha Türklerinin yaşadığı yakın tarihin en küçük ve en az söz edilen konularından birini anlatıyor. Ahıska Türkleri, Gürcistan’ın Ahıska bölgesinden gelen Türk asıllı Müslüman nüfusuna verilen addır. Rusların bu bölgeye verdiği coğrafî isim, Meshetya’dır. Bundan dolayı Meshet Türkleri olarak da adlandırılırlar.

Ahıska Türkleri, 1944 yılında Stalin tarafından iki saat içinde tren vagonlarına doldurularak, gidecekleri yere kadar aşağı dahi inmemek koşulu ile kapalı tren vagonlarında Orta Asya’ya sürülerek Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a yerleştirildi. Bu sürgünün Stalin’in Karadeniz kıyılarını Türklerden temizleme operasyonunun bir parçası olduğu Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra açıklanan arşivlerde ortaya çıkmıştır. Aynı kaderi paylaşan Kırım Tatarları ve Ahıska Türklerinin bu hazin sürgününde binlerce insan yolda öldü.

Fergana olayları

Sovyetler Birliği’nin son yıllarında, Özbekistan’ın Fergana vadisinde yaşayan Meshet ya da Ahıska Türkleri, 1989 yılında, etnik bir gerilim sonrasında büyük bir şiddete uğradı. Bu trajedinin ardından bölgedeki nüfus tamamen göç etmek zorunda kaldı. Ahıska Türkleri, bugün eski Sovyetler Birliği coğrafyasına ve Türkiye’de dağınık olarak yaşamaktadırlar. Ahıska Türkleri etnik olarak Kıpçak Türklerindendir. Toplam nüfusunun 350-400.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Etnik Azeriler için “Azerbaycanlılar” terimin kullanılmakta olduğu Azerbaycan nüfus sayımında Ahıska Türkleri için “Türkler” terimi kullanılmaktadır. Ayrıca Azerbaycan’a yerleşen Ahıska Türkleri tüm eğitimini kendi konuşma ağzına çok benzeyen Azerbaycan Türkçesinde gördükleri için Azeri Türklerinin dili ve kültürü içinde erimeye başladılar. Ahıska Türkleri’nin ana dili Türkçe’dir. Konuşma şivesi Mesheti bölgesine komşu olan Ardahan ve Artvin illerindeki ağzın bir kısmına ve Azeri Türkçesi’ne çok benzer. Ahıska Türkçesi , Ardahan, Olur, Oltu ve Şenkaya,Göle’de konuşulan ağzın aynısıdır. Tortum ve İspir ağzına ise çok benzer. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli ağzına biraz daha uzaktır. Ana dili Gürcüce ya da Rusça olan Ahıska Türkü yoktur.