Kosova Kurtuluş Ordusunun (UÇK) kurucu komutanlarından Adem Jashari ve ailesinin Sırp asker, polis ve paramiliter birliklerince öldürülmesinin üzerinden 25 yıl geçti.
“Prekaz Katliamı” olarak anılan saldırı, ülkeye NATO tarafından uluslararası müdahale yapılması konusunda dönüm noktalarından biri olarak kabul ediliyor.
Yaklaşık 5 bin kişiden oluşan Sırp güçleri, 5-7 Mart 1998’de Adem Jashari’nin Prekaz köyündeki evini ablukaya alarak, tank ve ağır silahlarla düzenledikleri saldırılarda aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu 56 kişiyi katletti. Katliamdan yalnızca Hamza Jashari’nin 10 yaşındaki kızı Besarta kurtulabildi.
Uluslararası Af Örgütü, Jashari ailesine yönelik yapılan saldırının ardından yayınladığı raporda, “Tüm bulgular, saldırının UÇK askerlerini yakalamayı değil, onları ve ailelerini öldürmeyi amaçladığını kanıtlıyor.” değerlendirmesine yer verdi.
“Prekaz Katliamı” resim sergisi
Kosova’nın Kuzey Mitrovica belediyesinde, Arnavut ve Sırpların yaşadığı “Kroi i Vitakut” mahallesinde bulunan “Kadri Kadriu” Galerisi, bir grup ressam tarafından hazırlanan UÇK direnişine ve “Prekaz Katliamı’na adanmış sergiye ev sahipliği yapıyor.
Galerinin yöneticisi Ali Kadriu, Kosova Savaşı’nda öldürülen ressam kardeşine adadığı galerideki tabloları ve yaşadıkları acıları anlattı.
Ali Kadriu, “Prekaz Katliamı”nın birinci yılında UÇK askerlerine ilham verebilmek için birkaç ressamla birlikte Prekaz’a giden kardeşinin birkaç gün sonra Sırp güçleri tarafından öldürüldüğünü söyledi.
Kardeşinin Arnavut ulusal sembollerini içeren tablolarla Prekaz’a gittiğini belirten Kadriu, “Kadri Kadriu 11 Mart’ta (1999), onları rahatsız ettiği gerekçesiyle Sırp güçleri tarafından öldürüldü çünkü kültür örgütleyicisiydi, Van Gogh’u seviyordu ve Kosova ile Arnavutluk’un birleşmesini sağlayacak Ulusal Birleşme’nin taraftarıydı, onu iki parçaya ayırdılar.” ifadelerini kullandı.
Kadriu, Jashari ailesinin alevler içinde kalmış evini tasvir eden bir tabloyu anlatırken, şu ifadeleri kullandı:
“Adem’in, Hamza’nın ve ailelerinin direniş gösterirken, vatanı ve Arnavut topraklarını savunurken kahramanca şehit oldukları ev bu. Sırplar burada katliam yaptı. Jashari ailesi teslim olmadı ancak Sırpların cephanesi çok büyüktü ve bunu kaldıramadılar.” ifadelerini kullandı.
Sergide ayrıca Kosova Savaşı sırasında ailelerinin yasını tutan anneler, UÇK askerleri ve savaş yüzünden korkuyla bakan kadın, yaşlı ve çocukların portreleri de sergileniyor.
“Amca, başardık!”
Kosova Savaşı’nın ve ülkenin bağımsızlık sembollerinden Adem ve kardeşi Hamza Jashari’ye Kosova’nın ilk Cumhurbaşkanı İbrahim Rugova tarafından “Kosova’nın Kahramanı” unvanı verildi.
Jashari’ye ithaf edilen “Bac, u kry” (Amca, başardık!) sloganı da bağımsız Kosova’nın en büyük sembollerinden biri olarak kabul ediliyor.
Sırp güçleri tarafından adeta harabeye çevrilen Jashari ailesinin evi ve evin karşısında kurulan şehitlik yıl boyunca ziyaretçi akınına uğruyor.
Kosova’nın başkenti Priştine’deki ülkenin tek havalimanı, çok sayıda okul, kültür ve spor kompleksleri de Adem Jashari adını taşıyor. Arnavutluk ve yoğun bir Arnavut nüfusun yaşadığı Kuzey Makedonya’da da cadde ve meydanlara Adem Jashari’nin adı veriliyor, heykelleri dikiliyor. Türkiye’de de Adem Jashari adını taşıyan parklar bulunuyor.
Kosova Savaşı ve bağımsızlık süreci
24 Mart 1999’da başlayan ve NATO’nun eski Yugoslavya’ya yönelik kara ve hava harekatıyla son bulan Kosova Savaşı’nda, çoğu Arnavut 10 binden fazla Kosovalı öldürüldü, 1 milyonun üzerinde farklı etnik gruplardan Kosovalı evlerini terk etmek zorunda kaldı.
Kosova, 17 Şubat 2008’de Sırbistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etti ancak Sırbistan, Kosova’yı hala “kendi toprağı” olarak görüyor.
Kosova bugün 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınmasına rağmen kuzeyinde devam eden etnik gerginlikler ve Birleşmiş Milletlere (BM) üye olamaması nedeniyle Avrupa’nın “donmuş ihtilaf” bölgelerinden biri olarak nitelendiriliyor.
Kosova ve Sırbistan, AB arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak yol bulmaya çalışıyor.
AA
