Kosova, Avrupa Birliğinin (AB) genişlemesinin Rusya-Ukrayna savaşı sonrası ivme kazanmasından sonra birliğin parçası olmaya yönelik çalışmalarını hızlandırdı.
Kosova Başbakanı Albin Kurti, dün ülkesinin AB’ye üyelik başvurusunu Çekya dönem başkanlığına teslim etti.
Kurti, Kosova’nın AB üyesi olabilmesi için 9 yıl gibi bir süreyi hedeflemesinin gerçekçi olacağını belirtirken, “Arka kapı ya da hızlı geçiş istemiyoruz. AB’yi kendi ülkemizde, halkımızla inşa etmek istiyoruz.” ifadesini kullandı.
Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani de başvuruyla ilgili Twitter hesabında, “Avrupa’yı seçtik çünkü biz Avrupa’yız. Kosova Cumhuriyeti, halkımızın bizi Avrupa Birliği ailesinin bir parçası olarak görme hayalini ve arzusunu gerçekleştirerek, resmi olarak AB üyeliğine başvurdu.” paylaşımını yaptı.
Kosova’nın başvurusuna, Estonya, Avusturya, Finlandiya ve Hırvatistan’ın üst düzey yetkililerinden destek mesajları geldi.
Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic, mesajında, Kosova’nın AB üyeliğine başvurmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Kosova’ya Avrupa serüveninde başarılar diliyoruz. Destek sağlamaya ve Hırvatistan’ın deneyimlerini paylaşmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Kosova, aday ülke statüsü alabilir mi?
Kosova ile birlik arasındaki AB ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşması nisan 2016’da yürürlüğe girdi ancak Kosova, İspanya, Yunanistan, Romanya, Slovakya ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından halen bağımsız bir devlet olarak tanınmadığı için AB kurumları da Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanıyamıyor.
AB antlaşmasında, “herhangi bir Avrupa devleti” birlik üyeliğine başvurabilir maddesi bulunuyor ama ilk kez bir ülke, birliğin tüm üyeleri tarafından resmi olarak tanınmadan, böyle bir girişimde bulunduğundan sürecin nasıl ilerleyeceği tam olarak bilinmiyor.
Çekya’nın gelecek hafta üye ülkeleri Kosova’nın başvurusu hakkında bilgilendirmesi bekleniyor ancak 2023 yılında AB dönem başkanlığı yapacak olan İspanya ile İsveç’in, Kosova’nın AB entegrasyonuna çok sıcak bakmayacağı ve 2024 yılında düzenlenecek AB parlamento seçimleri dolayısıyla sürecin hızlı ilerlemeyeceği öngörülüyor.
Ülkenin kuzeyinde yaşanan gerilimler AB entegrasyon sürecini etkiler mi?
AB yetkilileri, Kosova ile Sırbistan’ın birliğe entegrasyon sürecinin ilerlemesi için iki ülke arasındaki sorunları giderebilecek nihai bir anlaşmaya varılmasını şart koşuyor.
Taraflar, son olarak ABD ile AB’nin tüm üyeleri tarafından desteklenen, kamuoyunda Fransız-Alman planı olarak bilinen metin üzerinde müzakere ediyor.
Medyaya sızdırılan plana göre, Kosova’nın, ülkede çoğunlukla Sırpların yaşadığı belediyelerde Sırp Belediyeler Birliğinin kurulmasına izin vermesi gerekiyor.
Sırbistan’dan ise Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanımadan, toprak bütünlüğüne saygı göstermesi ve uluslararası kuruluşlara üye olmasına izin vermesi talep ediliyor.
Kosova ile Sırbistan, Fransız-Alman planı konusunda uzlaşıp anlaşmaya imza atarsa, Kosova’yı tanımayan 5 AB ülkesinin tutumları değişebilir ve dolayısıyla Kosova, AB aday ülke statüsünü beklenenden önce kazanabilir.
AB yetkilileri, Fransız-Alman planı müzakerelerinin ilkbahar aylarında tamamlanmasını umuyor.
Kosova vatandaşları 1 Ocak 2024’ten itibaren Şengen bölgesine vizesiz seyahat edecek
Bu arada geçen haftalarda Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, Kosova vatandaşlarına vize serbestisi verilmesi konusunda anlaştı.
Süreç sorunsuz tamamlanırsa, Kosova vatandaşları 1 Ocak 2024’ten itibaren Şengen bölgesine vizesiz seyahat edebilecek.
Ayrıca Avrupa Konseyinin Ukrayna’ya yönelik saldırıları nedeniyle Rusya’yı üyelikten çıkarmasının ardından Kosova, Avrupa Konseyi üyeliği için başvurdu ve süreç halen devam ediyor.
AB’ye adaylık süreci
6 Batı Balkan ülkesi, 2003’te Yunanistan’ın Selanik şehrinde düzenlenen AB Liderler Zirvesi’nde “potansiyel aday” ülke olarak belirlenmişti.
2022 yılında, Ukrayna, Moldova ve son olarak Bosna-Hersek’in “aday ülke” statüsü almasıyla AB’ye katılmayı bekleyen ülkelerin sayısı 8’e çıktı.
“Adaylık statüsü”, bir ülkenin uzun yıllar sürecek AB’ye katılım sürecindeki ilk adımı oluşturuyor ve bir ülkeye “aday statüsü” verilmesinden sonra koşulların yerine getirilmesi şartıyla katılım müzakereleri başlıyor.
Katılım müzakerelerinin başlaması ve sonlanması yıllar alabiliyor.
AA
