Bulgaristan, Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) resen dava (yapısal ve sistemik sorunlar oluşturan dava grupları) bakımından Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkeler sıralamasında ilk sırada yer alıyor. Ülke, Rusya (%16), Ukrayna (%15), Türkiye (%11), Romanya (%10) ve İtalya’nın (%7) ardından altıncı sırada yer alıyor. Bulgaristan, Strasbourg’daki mahkeme kararlarının uygulanmasını en çok geciktiren 10 ülke arasında yer alıyor.
Bu, dün AİHM’in 2021’de Bulgaristan’a karşı yürüttüğü davalarda aldığı kararların uygulanmasına ilişkin 9. yıllık raporun Halk Meclisin sunulması kararını kabul eden Bakanlar Kurulu tarafından yapılan duyurudan anlaşılmaktadır. Raporun konuları üç bölüme ayrılmıştır. İlki, geçen yılki mahkûmiyet kararı sayısı, AİHM’de bekleyen temyiz davası sayısı hakkında güncel bilgiler ve yıl içinde AİHM’nin Bulgaristan aleyhine verdiği bazı kararların bir özetini sunuyor. İkinci bölümde AİHM’nin Bulgaristan aleyhine verdiği kararların uygulanmasına ilişkin karşılaştırmalı istatistiksel bilgiler de dahil olmak üzere genel bilgiler yer almaktadır. Yıl içinde uygulanan kararlar ile ilerleme sağlanan kararlar belirtilir. Üçüncü bölüm, mahkeme kararlarından kaynaklanan temel sorunları ele almakta ve kararların başarılı bir şekilde uygulanması ve gelecekte sözleşme ve Bulgaristan’a yönelik mahkumiyet kararlarının ihlal edilmesini önlemek için yasama, yürütme ve yargı makamlarının alması gereken önlemleri göstermektedir.Rapor, Bulgaristan’ın bekleyen şikayet sayısı (623) açısından 14. sırada, kişi başına bekleyen şikayet sayısı açısından ise 17. sırada olduğunu belirtiyor. AİHM 2021’de Bulgaristan aleyhine açılan 60 davanın 37’sini esastan karara bağladı. 2021 yılında AİHM’in mahkumiyet kararları nedeniyle ödenen tazminat miktarı 740 598 leva olup, bunun 228 318 leva’sı yapılan dostane anlaşmalar ve tek taraflı beyanlardan kaynaklanmaktadır.Resen dava sayısına göre Bulgaristan hala üye devletler sıralamasında en üst sırada yer alıyor ve bu da onu Rusya (%16), Ukrayna (%15) ve Türkiye (%11), Romanya (%10) ve İtalya’nın (%7) ardından 6. sıraya yerleştiriyor.2021 yılının başında Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Bulgaristan’ı AİHM kararlarının uygulanmasını en çok geciktiren 10 üye ülkeden biri olarak gösteren bir karar aldı ve farklı kurumlar arasındaki koordinasyon mekanizmalarının güçlendirilmesi için ek çabalara ihtiyaç olduğunu vurguladı.Buna cevaben bakanlıklar arası bir çalışma grubu bir taslak hazırladı ve hükümet, AİHM kararlarının uygulanmasına ilişkin bir yol haritası kabul etti. Belgede, kararların uygulanması için yürütme makamlarının yetkileri dahilinde yasama işlemi niteliğinde alınması gereken en acil önlemlerin ana hatları çizildi, son tarihler ve buna göre normatif düzenlemelerin değiştirilmesine yönelik taslakların hazırlanması için sorumlu kurumlar belirlendi.
Rapor, ceza yargılamasının etkisizliği ve Başsavcının bağımsız soruşturma mekanizması bulunmayışına ilişkin yapısal sorunla ilgili S.Z. ile Kolevi dava grubunu, AİHM kararlarını uygulamamadaki en önemli sorun olarak tanımlıyor. Bulgaristan’ın AİHM’nin nihai kararlarını uygulamaya yönelik uluslararası taahhütlerinin yerine getirilmesinde belirtilen sistemik sorunları Ulusal Toparlanma ve Sürdürülebilirlik Planı kapsamında reformlara yönelik en yüksek devlet düzeyinde üstlenilen bir taahhütle ilişkilendiren bir yaklaşım benimsendi.Kaaynak: Kırcaalihaber
