Bosna Hersek’te 9 Ocak’ın Sırp Cumhuriyeti Günü kabul edilmesi için, entite sınırları içinde 25 Eylül’de referanduma gidilmesi kararı tepki toplamaya devam ediyor.
Bosna Hersek’teki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nde (RS), 9 Ocak’ın Sırp Cumhuriyeti Günü kabul edilmesi için, entite sınırları içinde 25 Eylül’de referanduma gidilmesi kararı tepki toplamaya devam ediyor.
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, referandum kararının anayasaya aykırı olduğu ve kararın ülkeyi ağır bir siyasi krize sürüklediği konulu mektubunu Barış Uygulama Konseyi (PIC) ile Bosna Hersek Yüksek Temsilciliğine ilettiğini açıkladı.
İzetbegovic, mektubunda, referandum kararının ülke anayasası ve hukukuna “ağır bir darbe” olduğunu belirterek, “Referandum kararı hem ülkenin adli kurumlarını hiçe saymakta hem de devletin ayrıcalığını tehdit etmektedir. Anayasa hükümleri RS’i de kapsamaktadır.” sözlerine yer verdi.
RS’te yapılacak referandum neticesinde ülkede ortaya çıkacak sorunların “etkisiz” hale getirilemeyeceğini savunan İzetbegovic, RS Başkanı Milorad Dodik tarafından yürütülen siyasetin uzun süredir agresif ve Bosna Hersek’in hukuksal üstünlüğü ile anayasal düzenini yıkan bir tutum olduğunu ifade etti.
İzetbegovic, bu tarz tutumların ülkeyi ancak kaosa sürükleyebileceğinin altını çizerek, “25 Eylül’de yapılması planlanan referandum, hiç kuşkusuz RS’in Bosna Hersek’ten ayrılması için yapılması planlanan referandumun deneme balonudur. Bu, Bosna Hersek barışını yıkmak demektir.” ifadelerini kullandı.
Ülkede faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kuruluşların ülke anayasasını korumakla da yükümlü olduğunu anımsatan İzetbegovic, ülkedeki bu sorunun çok geç olmadan durdurulması çağrısında bulundu.
Öte yandan, 1995 yılında soykırımın yaşandığı ve bugün Sırp Cumhuriyeti sınırları içinde kalan Srebrenitsa’nın Boşnak belediye başkanı Camil Durakovic de belediye sınırları içerisinde kendilerinden “habersiz” referandum uygulama komisyonunun kurulduğunu belirtti.
Referandum uygulama komisyonunun Sırp partileri tarafından kurulduğuna işaret eden Durakovic, “Komisyon, Boşnak parti temsilcilerine sorulmadan kuruldu. Tek bir ulusun haklarını gözeten bu koalisyon, aldığı kararları tüm Srebrenitsa halkına uygulatmaya çalışıyor.” diye konuştu.
Durakovic, komisyonu kuran “Srebrenica için Elele” koalisyonunun Banja Luka’da kurulduğunu anımsatarak, referandum uygulama komisyonunun RS Başkanı Dodik’in talimatıyla oluşturulduğunu söyledi.
Dodik dahi olsa hiçkimsenin Bosna Hersek Anayasası’na aykırı hareket edemeyeceğini vurgulayan Durakovic, “Srebrenitsa Belediyesi olarak yalan üzerine kurulan bu komisyonla herhangi bir işbirliği yapmayacağız. İlgili kurumlardan komisyonun kurulma aşamalarının araştırılmasını talep edeceğim.” dedi.
“SIRP CUMHURİYETİ GÜNÜ ANAYASAYA AYKIRI”
9 Ocak 1992 tarihinde, Sırp Cumhuriyeti’nin kurulmasına ilişkin bildiri kabul edilmişti. 9 Ocak, bu nedenle söz konusu entite içerisinde “Sırp Cumhuriyeti Günü” olarak kutlanıyor.
Anayasa Mahkemesi, geçen yıl kasım ayında aldığı kararla, Sırp Cumhuriyeti’ndeki Milli ve Dini Bayramlara İlişkin Kanunun Sırp Cumhuriyeti Günü’ne dair maddesinin “anayasaya aykırı” olduğunu bildirmişti.
Mahkeme, gerekçeli kararında 1992 yılındaki bildirinin Boşnak ve Hırvat halklarının katılımı olmadan kabul edildiğini ve tek taraflı olduğunu belirtmiş, söz konusu kanunun ilgili maddesinin değiştirilmesini talep etmişti.
Anayasa Mahkemesinin kararını hiçe sayarak 9 Ocak’ı kutlamaya devam edeceklerini açıklayan Sırplar, son olarak Sırp nüfusun yoğun olduğu entite sınırları içerisinde referanduma gidilmesini kararlaştırmıştı.
Bu arada, Boşnak siyasiler, referandum kararının anayasaya aykırı olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini savunurken, Sırp Cumhuriyeti Başkanı Dodik ise referanduma gidilmesinin yasalara uygun olduğunu öne sürmeye devam ediyor.
Kaynak: Dünya Bülteni
