“Bosna Hersek ikinci Endülüs olmayacak”

IUS Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Latic, Türkiye’nin Balkanlar’daki etkinliğiyle ilgili, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, sadece Boşnaklara değil, bütün Balkanlar’a aynı minvalde yaklaşıyor. Türkiye sayesinde Bosna Hersek ikinci Endülüs olmayacak.” ifadesini kullandı..

Uluslararası Saraybosna Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Latic, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, sadece Boşnaklara değil, bütün Balkanlar’a aynı minvalde yaklaşıyor. Türkiye sayesinde Bosna Hersek ikinci Endülüs olmayacak. Bu yaklaşım, Avrupa’da ve Balkanlar’da oluşan Türk karşıtı bütün olumsuz propagandaları boşa çıkarıyor.” dedi.

Prof. Dr. Latic, Türkiye-Sırbistan-Rusya ilişkileri, Türkiye’nin Balkanlar’daki etkinliği, Rus gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasına dair değerlendirmelerde bulundu.

Latic, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından 6 Mayıs’ta düzenlenen Türkiye-Sırbistan İş Forumu’nda konuşan Sırbistan Cumhurbaşkan Aleksandar Vucic’in “Türk iş adamlarını ülkeme bekliyorum.” açıklamalarının Boşnak-Sırp ilişkilerinde yeni bir sayfa açabileceğini söyledi.

Sırbistan’da İslam ve Türk karşıtlığının birtakım ırkçı gruplar tarafında benimsendiğini, halkın çoğunluğunun böyle bir tavrının olmadığını vurgulayan Latic, şöyle devam etti:

“Sırbistan’ın ekonomisi çöküş noktasında gelmiş durumda. Dolayısıyla Türkiye’nin Sırbistan’a yönelik yapacağı en ufak yatırım, Sırpların faydasına olur. Ayrıca Vucic’in açıklamalarının Boşnaklarla Sırplar arasında var olan birtakım sorunların çözümüne de yardımcı olabileceğini düşünüyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Balkanlara yönelik politikası da bu anlamda çok önem taşımaktadır. Erdoğan, sadece Boşnaklara değil, bütün Balkanlar’a aynı minvalde yaklaşıyor. Türkiye sayesinde Bosna Hersek ikinci Endülüs olmayacak. Bu yaklaşım, Avrupa’da ve Balkanlar’da oluşan Türk karşıtı bütün olumsuz propagandaları boşa çıkarıyor.

Türkiye dışında da Balkanlar’da ciddi yatırım yapan başka bir ülke yok zaten. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaklaşımı, Türkiye’nin Balkanlar’a yönelik yardımları ve yatırımları, İslam ve Türk nefretini de ortadan kaldıracaktır. Bu İslam karşıtlığı doğal olarak Sırplarla iç içe yaşayan Boşnakları da ciddi ciddi etkiliyor. Türkiye’nin Sırbistan, Hırvatistan veya başka bir Balkan ülkesi ile kuracağı iş birliği, Boşnakların da rahat bir nefes almasını sağlayacaktır.”

“Saraybosna-Belgrad otoyolu barış getirir”
Prof. Dr. Latic, Türkiye’nin desteğiyle inşa edilmesi planlanan Saraybosna-Belgrad çift şeritli otoyol projesinin bir barış ve gelecek projesi olduğunu ifade ederek, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Belgrad-Saraybosna-Tuzla, Saraybosna-Belgrad-Vişegrad’ı kapsayan iki şeritli bir otoyol yapma sözü verdi. Türkiye’nin desteğiyle inşa edilmesi planlanan bu otoyol, sıradan bir altyapı projesi değildir. Bu bir barış ve gelecek projesidir. Ayrıca, bu otoyol özellikle Boşnak nüfusunun azaldığı yerlere yeniden Boşnakların ulaşımını rahat sağlayacaktır. Sırplarla Boşnaklar arasında var olan olumsuzlukların da ortadan kalkması, barışın sağlanması için de önemli bir adım olabilir.” diye konuştu.

“Balkanlar’ın şu anda en büyük problemi; Ortodoks Sırplarla Boşnaklar arasında devam eden gerilim”
Türkiye ile Rusya arasında ekonomik ve siyasi yakınlaşmanın, Bosna Hersek ilişkilerine olumlu yansımalarının olacağına işaret eden Latic, “Bosna Hersek sınırları içinde büyük bir Ortodoks nüfusu ile birlikte yaşıyoruz. Dolayısıyla Türkiye’nin Rusya ile kuracağı iyi ilişkiler, Rusya’nın Bosna Hersek’e yaklaşımını da olumlu yönde etkileyecektir. Rusya Ortodoks Sırplara yardım ederken Bosna Hersek’i de unutmayacak. Türkiye Balkanlar’da olduğu için, Bosna Hersek’e yardım ettiği için Rusya da doğal olarak Bosna Hersek ile ilgilenmek zorunda kalacaktır. Sadece olayı Bosna Hersek bağlamında da değerlendirmemek lazım, Orta Asya’da Kazakistan ve Kırgızistan gibi diğer ülkelere de yardım edecektir. Türkiye, Bosna Hersek’in ekonomik kalkınmasını hızlandırırken aynı zamanda bir İslam ülkesi haline de getirecek.

Balkanlar’ın şu anda en büyük problemi; Ortodoks Sırplarla Boşnaklar arasında devam eden gerilim. Sırplar hala Kosova’yı kendi topraklarına katma iştahında. Türkiye’nin Rusya ile kurduğu ilişkiler, Türk Akımı projesi ve Sırbistan’a yönelik yapacağı yatırımlar, her anlamda Bosna Hersek’in konumunu güçlendirecek. İki ülke arasında barışın sağlanması yolunda önemli adımlara vesile olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

“Tarihsel bağ iki ülke arasında sağlam ve kalıcı ilişkilerin devam etmesini gerektiriyor”
Prof. Dr. Latic, Batı dünyasının ve ABD’nin defalarca Bosna Hersek’i hayal kırıklığına uğrattığını söyleyerek, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Bosna Hersek ve halkını hep görmemezlikten geldi, yok saydı ya da Boşnak halkını aşırı grupların insafına bıraktı. Ama artık öyle bir şey olmayacak. Çünkü Türkiye, Bosna Hersek’i Balkanlar’da yalnız bırakmayacak. Tabii olarak Türkiye’nin Balkanlar’da, özelde Bosna Hersek’in kalkınması için yapacağı yatırımlardan ABD ve Batı dünyası hoşlanmayacaktır ve bir şekilde bunun önüne geçmeye çalışacaklardır.

Aynı ABD, Türkiye’yi de yalnız bıraktı. Türkiye bir Avrupa ülkesi olmasına rağmen, NATO üyesi olmasına rağmen, ABD ve Batı, Türkiye’nin AB’ye girmesine izin vermiyor. Türkiye’de yapılmaya çalışılan hiçbir demokratik ve hukuki gelişmeye destek vermediler, tam tersine köstek olmaya çalıştılar. Türkiye’nin demokratikleşme yolunda gösterdiği çabayı baltaladılar. Bunun en son örneğini 15 Temmuz darbe girişimine somut bir şekilde destek vererek gösterdiler. Hala da Türkiye’ye diz çöktürmek, istikrarsız bir ülke haline getirmek için gizli gizli çalışmalarına devam ediyorlar.”

Latic, Türkiye ile Bosna Hersek arasında dil, kültür ve din birliğinden kaynaklanan tarihsel bir ortak geçmiş bulunduğunu dile getirerek, bu tarihsel bağın her zaman iki ülke arasında sağlam ve kalıcı ilişkilerin devam etmesini gerektirdiğini vurguladı.

“Bosna Hersek’i ikinci Endülüs yapmaya çalıştılar”
Prof. Dr. Latic, Osmanlı’nın yıkılışından sonra Bosna Hersek üzerinde sürekli bir şekilde oyunlar oynandığını ve ülkede ikinci bir Endülüs vakası yaşanması için savaşlar çıkarıldığını savundu.

Bosna Hersek’in de içinde olduğu bölgede tarih boyunca iki din olduğunu anlatan Latic, şöyle devam etti:

”Bosna Hersek’te, Katolikler ve Rus Ortodokslar vardı. Müslümanları savunacak, onlara destek verecek kimse olmadığı için bu iki din arasındaki çatışmaların faturası Müslüman Boşnaklara ödetildi. Oysa Bosna Hersek, farklı dinlerden, kimliklerden, ırklardan insanların refah ve huzur içinde yaşadığı bir ülkeydi. Bu farklılıklar, bizim zenginliğimizdi ve hiçbir zaman savaş nedeni olmadı. Osmanlı’dan sonra gelen yönetimler bu savaşları çıkardı. Bu rejimler Bosna Hersek’in bu kültürel, dini zenginliğini istismar etti. Bosna Hersek’i yok etmek amacıyla bunu yaptılar. Bosna’yı, Boşnakları yok etmeye, kalanları ise Türkiye’ye göndermeye çalıştılar.

Endülüs’te yaşan soykırımda en az 3 milyon Müslüman öldürüldü. Binlerce Müslüman sürgün edildi. Aynı yöntem Bosna Hersek’te de uygulandı. Komünist rejimler, Boşnak halkını yok etmeye, tarih sahnesinden silmeye çalıştı. O günlerde Türkiye, Bosna Hersek’i savunacak kadar güçlü bir silah sanayisine sahip değildi. Ama şimdi durum çok daha farklı. Her şey değişti. Türkiye’nin Bosna Hersek’e gelmesi, sahip çıkması Boşnakların daha çok kendilerine güvenmelerini sağlıyor. Çünkü Bosna Hersek artık biliyor ki onların dilini, dinini, kültürünü savunacak bir devlet var.”

Latic, ABD’nin, Türkiye ile ilişkilerini en nihayetinde yeniden gözden geçirmek zorunda kalacağını belirterek, “Eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde başlayan gerginliği, Trump da devam ettiriyor. ABD’de iç ve dış politika yapıcılar var. Bu bağlamda Trump, dış politikada maalesef istikrarlı bir politika yerine iç politikaya oynuyor. Birçok ülke ile sorunlu ilişkiler kurmasına neden oldu. En nihayetinde ABD, Türkiye ile ilişkilerini bu gerginlik üzerinden sürdüremez. Türkiye ile ilişkilerini normalleştirme yoluna gideceği gibi Orta Doğu politikasını da yeniden şekillendirmek zorunda kalacaktır.” diyerek konuşmasını tamamladı.

Dünya Bülteni