Ödüllerin insanoğlu yaşamında önemli yeri vardır. Böylece ödüllerin çoğu gençlere yaratıcılığının takdiri, ilerdeki çalışmalarında ilham, bazı ödüller kişinin yaşam boyundaki çalışmalarına övgü, bazı kişilere de yaşamında yapmış olduğu zirve çalışmalarının teşekkürüdür. Bundan dolayıdır ki, ödül alma şöhretinden ziyade, kişinin yaratıcılığındaki eserlerin ya da kaydettiği değerlerin yolunun göstergesidir aynı zamanda. Çalışma hayatımızda, ödüllere sahip olduk mu orası da ayrı bir soru olsa gerek. Kimseler hayatı boyunca değerli işler yaptıysa da, faaliyetleri gölgede kalıp ödüle sahip olamamıştır. Maalesef böyle durumlara her gün rastlamaktayız. Ödül derken sözü, Makedonya Yazarlar Birliğine getirmek istiyorum. Geçenlerde bir ödül takdirini görünce sevindim. Evet Makedonya Yazarlar Birliği, 2018 yılı ödülünü, Makedonya Türklerinin genç yazarı Şair Rıfat Emin’e “Bi-nihayet” kitabı için vermiş. Verilen ödül hakkında şöyle açıklama yapılmış: Emin, bugün Yazarlar Birliğinin 72. Kuruluş yıldönümü vesilesiyle düzenlen törende, Makedonya’daki etnik topluluklardan birinin dilinde yazılmış olan kitaplar kategorisinde “Most” (Köprü) ödülünü aldı. (Haber 13-2-2019 tarihinde yayınlanmıştır).
Bu haberi okuduğumda, genç ve verimli bir yazarımız için harika bir teşvik ödülü olmuş diye düşündüm. Yazarımıza ilerdeki yaratıcılık çalışmaları için başarılar dilerim.
72 yıl önce kurulan Makedonya Yazarlar Birliği tarafınca önceleri de Türk dilinde yaratan edebiyatçılarımıza bu ya da buna benzer ödüllerin verip verilmediğini merak ettim, araştırdım.
Makedonya Yazarlar Birliğinin kuruluşundan önce, anlayacağınız 1944’lerden bu yana eserleriyle kendilerini tanıtan yazarlarımızın böyle değerli ödülü alıp almadıklarını da yazımda ele almayı uygun gördüm:
Kurtuluş Savaşından sonra Yeni Yugoslavya’da Türk dilinde edebiyat yaratıcılığında adımlarını ilk atan, Mustafa Karahasan, o dönemin önemli yazarıydı. Evet, Karahasan, “BİRLİK” gazetesinin ilk sorumlu yazarlarından biriydi. Yazı yazmaya daha savaştan önce başlayan Karahasan’ın çok sayıda öykü ve romanları var. Böylece, “HACER” (1950), “YÜRÜ AYDINLIĞA” (1951)”KÜÇÜK ERLER” (Çocuk Hikayeleri) “KALBİN YAŞLARI” (1955),”HAPİSHANEDEN NOTLAR”(1965),” ARKADAŞLAR”(1973), “YEDİ BAŞLI DEV”,”VATAŞANKA”(öyküler Kitabı) ,”MARA” roman. Burada andığım eserlerinden başka Karahasan’ın tiyatro eseri da var ki bunlardan “SUZAN” adlı eser o zamanlarda Azınlıklar Tiyatrosu Türk Sahnesinde oynanmıştır.
Makedonya Türk yazarlarından söz ederken, Necati Zekeriya, döneminin en gözde yazarı olduğunu anmadan yapamayız. Neden soran olursa, şunu da belirtelim ki, rahmetli Necati Zekeriya, birçok Makedonya Türk yazarından Türk Edebiyat dilini konuşmada olduğu gibi yazıda da güzel kullanan bir yazardı. Yazdığı eserler: “ŞİİRLER” (1950), “OKUL ÇANI” (1952),”SİLAHŞÖR TAVŞAN”(1953)”GELİNCİK”(1954),”KIRMIZI KÜPELER”(1958) “ÇAĞDAŞ YUGOSLAVYA ANTOLOJİSİ”(1984)”ÇİĞDEM” – ÇOCUK ŞİİRİMİZİN GÜLDESTESİ ANTOLOJİSİ ( 1985),”ORHAN” ve “BİZİM SOKAĞIN ÇOCUKLARI” sözünü ettiğim bu kitap okullarda lektür kitaplarına girmiştir. Araştırmamın bu bölümü Fatma Hocin’in alıntısıdır). Necati ZEKERİYA, edebiyat yaratıcılığı için 1950 yılında Makedonya Halk Cumhuriyeti “Hükümet Ödülünü” alan ilk Makedonya Türk yazarıdır. Aynı zamanda TINAY’ın ödülünü de 1983 yılında kazanmıştır.
Fahri KAYA, uzun yıllar “BİRLİK” Gazetesinin baş ve sorumlu yazarı görevinde bulunmuştur.”SESLER” dergisinin yayın hayatını başlattı. İlk şiiri “ İLKBAHAR” 1946 yılında yayınlanmıştır. Mustafa Karahasan, Şükrü Ramo, Necati Zekeriya, Enver Tuzcu, İlhami Emin ve Şefki Mahmut ile ortak eser “ Yürü Aydınlığa” 1951, de Antolojide yer almış. “ilk Adımlar” (1952), ,” Köyden Sesler” (1958), “Hoşça Kalın”(1965),” Çocuk Rüyaları” (1991). Öyküler:”Güle Güle” (1978), “Küçük Hanım” (1997),”İkinci Güneş”(1998). Antoloji Derleme, Balkanlarda Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi (2000) . Böylece yarattığı eserler için V. ULUSLARARASI BALKANLAR TÜRK KÜLTÜRÜ HİZMET ÖDÜLÜ ve 2000 yılında “BAY” dergisinin YILIN ŞAİRİ ödülünü aldı.
İlhami Emin gazeteceliğe Üsküp’te yayınlanan “Nova Makedonya” gazetesinde, Makedon dilinde yazmaya başladı. Daha sonraları “BİRLİK” gazetesinin baş ve sorumlu yazar yardımcılığını yaptı. Makedonya Radyosu Türkçe Programı Bölümünün Sorumlu Yazarı görevinde bulundu. Üsküp Halklar Tiyatrosu’nun Genel Müdürü , sonraları Makedonya Kültür Bakanı Yardımcısı görevinde bulundu. 1965’ten çıkan “SESLER” dergisinde, “Birlik” gazetesi,” Sevinç”, “Tomurcuk” çocuk dergilerinde şiirleri yayımlandı. 1995 yılında Türkmenistan (AŞKABAD) 3. Uluslararası Şiir Şöleninde Türkiye Yazarlar Birliği tarafından Mehmet Akif Ersoy ödülünü kazandı. Eserlerinden de birkaçını anmayı uygun buluyorum: Yazar ilk eserlerini Makedonca yazıyor. 1956 y. (Denonokiya),1955” Gülen Hayat”, 1956 “Taş Ötesi”. Daha sonraları Türkçe yazdığı eserleri:”Ay Kedisiz” 1965, “Kırk Dost”((1965)”Saray”(1966), “Güneşli Şiirler”. Yazarımızın Tiyatro eserleri de vardır: “Nasrettin”(1961),”Yabancılar” (1968). (Kaynak:Şükran Kurdakul – “Şairler ve Yazarlar Sözlüğü”). İlhami Emin , yaratıcılığı için 2007 Makedonya Yazarlar Birliği tarafınca , -Her yıl bir yerli bir yabancı şaire verilen “Edebi Asa “ ödülünü kazandı. Derken belirteyim ki, Makedonya Yazarlar Birliğinin 72 yıllık varlığında ilk defa Makedonya’da yaşayan ve yaratan bir Türk yazarına verilmiştir… Yazarın yaşamı ve yaratıcılığı üstüne Türkiye’nin değerli Belgesel Yönetmeni İsmet ARASAN 2017 yılında “ GÜLÇINAR İLHAMİ EMİN” belgeseleni çekmiştir.
Makedonya Yazarlar Birliği derken belirtmek isterim: Makedonya Cumhuriyetinde, Yugoslavya Devletinin kuruluş yıllarından bu yana yazımın girişinde belirttiğim gibi Türk dilinde yaratan yazarlarımız hep vardı. Yazımda değerli eserleriyle büyüdüğüm yazarlarımızdan sadece birkaçını anarken belirtmek isterdim ki, memleketimde Türk yazarlarının hepsini burada anmadığım için “Time Balkan” okurlarım bağışlasın. Umarım bir gün yeniden yazarlarımızın eserleriyle ilgili araştırma yapınca tümünün de adlarını anmaya gayret edeceğim. Derken, Makedonya’da yaşayan ve yaratan Türk Yazarlarımızın hiçbiri ta ki 2007 yılına kadar (İlhami Emin’e verilen ödülü kastediyorum) böylesi bir ödülü kazanamamış. Doğruyu söylemek gerekirse yıllarca yazarlar arasında yapılan böylesi ayrımcılığı anlamakta zorluk çekiyorum.
Daha sonraları, anlayacağınız üçüncü nesil yazarlarımız, Avni Engüllü, Suat Engüllü, (rahmetli) Alaettin Tahir, (rahmetli )Fahri Ali. Avni Abdullah, Güler Selim ( ki saydığım bu yazarların tümünün de kitapları var) Makedonya Yazarlar Birliğinin ödülünü alamamış, ta ki 2015 yılında sözünü ettiğim bu neslin Yusuf Edip yazarı alabilmiştir.
2018 yılında Makedonya Yazarlar Birliği Ödülünü genç yazar Rıfat Emin’in kazanması belki de şimdiye kadar yapılan bir yanlışın düzeltisi olacaktır. Çünkü Makedonya Yazarlar Birliği’nin, Makedonya’da yaşayan ve yaratan yazarlar arasında yapılan ayrımcılık üzücü ve kabul edilir bir tablo değildir. Umarın yapılan ve kabulu olmayan bu tür yanlışlar ilerdeki yıllarda düzeltilecektir. Öyleki Makedonya’da yaşayan ve yaratan Makedon, Türk, Arnavut, Sırp, Boşnak yaratıcılığı arasında fark yapılmadan ( eserlerin Makedon diline çevrilmesi için Yazarlar Birliği dahilinde bu işi başarılı yapabilecek ekip kurulur) ve herkesin eserleri eşitçe değerlendirilip hakettiği ödülü kazanabilecektir. Ülkemizde konuşulan dillerde edebiyat dalındaki yaratıcılığın korunması gereken ve dünyada çok nadir görünen zenginliktir. Böylesi değer ülkenin olduğu kadar yaşayan ulus ve halkların zenginliği ve gururudur aynı zamanda. Lütfen dünyada nadir görünen ancak ülkemizdeki bu edebiyat zenginliğimizi çiğnemeden yaşatalım ki böylesi nadir değerlerimiz bizleri ve memleketimizi yaşatabilsin.
