Yazarlar Ve Ödüller

Ödüllerin  insanoğlu  yaşamında önemli yeri vardır. Böylece  ödüllerin çoğu gençlere yaratıcılığının takdiri, ilerdeki çalışmalarında ilham, bazı ödüller kişinin yaşam boyundaki çalışmalarına övgü, bazı kişilere de yaşamında yapmış olduğu zirve çalışmalarının  teşekkürüdür. Bundan dolayıdır ki, ödül alma  şöhretinden  ziyade,  kişinin yaratıcılığındaki eserlerin  ya da kaydettiği   değerlerin  yolunun göstergesidir aynı zamanda. Çalışma hayatımızda, ödüllere sahip olduk mu orası da ayrı bir soru olsa gerek. Kimseler hayatı boyunca değerli işler yaptıysa da, faaliyetleri gölgede kalıp ödüle sahip olamamıştır. Maalesef  böyle  durumlara her gün rastlamaktayız. Ödül  derken sözü, Makedonya Yazarlar Birliğine getirmek  istiyorum. Geçenlerde bir ödül  takdirini görünce  sevindim. Evet  Makedonya  Yazarlar Birliği, 2018 yılı  ödülünü, Makedonya  Türklerinin  genç  yazarı Şair Rıfat Emin’e “Bi-nihayet” kitabı için  vermiş. Verilen ödül hakkında şöyle açıklama yapılmış: Emin, bugün Yazarlar Birliğinin 72. Kuruluş yıldönümü  vesilesiyle düzenlen törende, Makedonya’daki  etnik topluluklardan birinin dilinde yazılmış olan kitaplar kategorisinde  “Most” (Köprü) ödülünü aldı. (Haber 13-2-2019 tarihinde yayınlanmıştır).

Bu haberi okuduğumda, genç ve verimli bir yazarımız için harika bir teşvik ödülü olmuş diye düşündüm. Yazarımıza ilerdeki yaratıcılık çalışmaları için başarılar dilerim.

72 yıl önce kurulan Makedonya Yazarlar Birliği tarafınca önceleri de Türk dilinde yaratan edebiyatçılarımıza bu ya da buna benzer ödüllerin  verip verilmediğini merak ettim, araştırdım.

Makedonya Yazarlar Birliğinin kuruluşundan önce, anlayacağınız  1944’lerden bu yana eserleriyle kendilerini tanıtan yazarlarımızın böyle değerli ödülü alıp almadıklarını da yazımda ele almayı  uygun gördüm:

Kurtuluş  Savaşından sonra Yeni Yugoslavya’da Türk dilinde edebiyat yaratıcılığında adımlarını ilk atan, Mustafa  Karahasan, o  dönemin önemli  yazarıydı. Evet, Karahasan, “BİRLİK”  gazetesinin  ilk sorumlu yazarlarından biriydi. Yazı yazmaya daha savaştan önce başlayan Karahasan’ın çok sayıda öykü ve romanları var. Böylece, “HACER” (1950), “YÜRÜ AYDINLIĞA” (1951)”KÜÇÜK ERLER” (Çocuk Hikayeleri) “KALBİN YAŞLARI” (1955),”HAPİSHANEDEN NOTLAR”(1965),” ARKADAŞLAR”(1973), “YEDİ BAŞLI DEV”,”VATAŞANKA”(öyküler Kitabı) ,”MARA” roman. Burada andığım eserlerinden başka Karahasan’ın tiyatro eseri  da var ki bunlardan “SUZAN” adlı eser  o zamanlarda Azınlıklar  Tiyatrosu Türk Sahnesinde oynanmıştır.

Makedonya Türk yazarlarından söz ederken, Necati  Zekeriya, döneminin en gözde yazarı olduğunu anmadan yapamayız. Neden soran olursa, şunu da belirtelim ki, rahmetli  Necati  Zekeriya, birçok  Makedonya Türk yazarından Türk  Edebiyat dilini  konuşmada olduğu gibi yazıda da  güzel   kullanan  bir yazardı. Yazdığı eserler: “ŞİİRLER” (1950), “OKUL ÇANI” (1952),”SİLAHŞÖR  TAVŞAN”(1953)”GELİNCİK”(1954),”KIRMIZI KÜPELER”(1958) “ÇAĞDAŞ YUGOSLAVYA  ANTOLOJİSİ”(1984)”ÇİĞDEM” – ÇOCUK ŞİİRİMİZİN  GÜLDESTESİ ANTOLOJİSİ ( 1985),”ORHAN” ve “BİZİM SOKAĞIN ÇOCUKLARI” sözünü ettiğim bu kitap okullarda lektür kitaplarına girmiştir. Araştırmamın bu bölümü  Fatma Hocin’in alıntısıdır). Necati ZEKERİYA, edebiyat yaratıcılığı için 1950 yılında Makedonya Halk Cumhuriyeti  “Hükümet  Ödülünü” alan ilk Makedonya Türk yazarıdır. Aynı zamanda TINAY’ın ödülünü de 1983 yılında kazanmıştır.

Fahri KAYA, uzun yıllar “BİRLİK” Gazetesinin  baş ve sorumlu yazarı görevinde bulunmuştur.”SESLER” dergisinin yayın  hayatını başlattı. İlk şiiri   “ İLKBAHAR” 1946 yılında  yayınlanmıştır. Mustafa Karahasan, Şükrü Ramo,  Necati Zekeriya,  Enver Tuzcu, İlhami Emin ve Şefki  Mahmut ile ortak  eser “ Yürü Aydınlığa” 1951, de Antolojide yer almış. “ilk Adımlar” (1952), ,” Köyden Sesler” (1958), “Hoşça Kalın”(1965),” Çocuk Rüyaları” (1991). Öyküler:”Güle Güle” (1978), “Küçük Hanım” (1997),”İkinci Güneş”(1998). Antoloji  Derleme, Balkanlarda Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi  (2000)   . Böylece yarattığı eserler   için V. ULUSLARARASI BALKANLAR TÜRK KÜLTÜRÜ HİZMET ÖDÜLÜ ve 2000 yılında “BAY” dergisinin YILIN ŞAİRİ ödülünü aldı.

İlhami Emin gazeteceliğe Üsküp’te yayınlanan “Nova Makedonya” gazetesinde, Makedon dilinde yazmaya başladı. Daha sonraları “BİRLİK” gazetesinin baş ve sorumlu yazar yardımcılığını yaptı. Makedonya Radyosu Türkçe Programı Bölümünün Sorumlu Yazarı görevinde bulundu. Üsküp Halklar Tiyatrosu’nun Genel Müdürü , sonraları Makedonya Kültür Bakanı Yardımcısı görevinde bulundu. 1965’ten çıkan “SESLER” dergisinde, “Birlik” gazetesi,” Sevinç”, “Tomurcuk” çocuk dergilerinde şiirleri yayımlandı. 1995 yılında Türkmenistan (AŞKABAD) 3. Uluslararası  Şiir Şöleninde Türkiye Yazarlar Birliği tarafından Mehmet  Akif  Ersoy  ödülünü kazandı. Eserlerinden de birkaçını anmayı uygun buluyorum: Yazar ilk eserlerini Makedonca yazıyor. 1956 y. (Denonokiya),1955” Gülen Hayat”, 1956 “Taş Ötesi”. Daha sonraları Türkçe yazdığı  eserleri:”Ay Kedisiz” 1965, “Kırk Dost”((1965)”Saray”(1966), “Güneşli Şiirler”. Yazarımızın Tiyatro eserleri de vardır: “Nasrettin”(1961),”Yabancılar” (1968). (Kaynak:Şükran Kurdakul – “Şairler ve Yazarlar Sözlüğü”). İlhami Emin , yaratıcılığı için 2007  Makedonya  Yazarlar Birliği tarafınca , -Her yıl bir yerli bir yabancı şaire verilen  “Edebi Asa “ ödülünü kazandı. Derken  belirteyim ki, Makedonya Yazarlar Birliğinin 72 yıllık varlığında ilk defa   Makedonya’da  yaşayan ve yaratan bir Türk yazarına verilmiştir… Yazarın yaşamı ve yaratıcılığı üstüne Türkiye’nin değerli  Belgesel Yönetmeni  İsmet  ARASAN  2017 yılında “ GÜLÇINAR  İLHAMİ EMİN” belgeseleni  çekmiştir.

Makedonya  Yazarlar Birliği  derken belirtmek isterim:  Makedonya  Cumhuriyetinde,  Yugoslavya  Devletinin  kuruluş  yıllarından bu yana yazımın girişinde belirttiğim gibi Türk dilinde yaratan yazarlarımız hep vardı.  Yazımda  değerli  eserleriyle  büyüdüğüm  yazarlarımızdan  sadece birkaçını anarken belirtmek isterdim  ki, memleketimde Türk yazarlarının hepsini burada anmadığım için  “Time Balkan” okurlarım  bağışlasın. Umarım bir gün  yeniden  yazarlarımızın eserleriyle  ilgili araştırma yapınca tümünün de adlarını anmaya gayret edeceğim. Derken, Makedonya’da   yaşayan ve yaratan Türk Yazarlarımızın hiçbiri ta ki 2007 yılına kadar (İlhami Emin’e verilen ödülü kastediyorum) böylesi  bir ödülü kazanamamış. Doğruyu söylemek gerekirse yıllarca yazarlar arasında yapılan böylesi ayrımcılığı  anlamakta zorluk çekiyorum.

Daha sonraları, anlayacağınız üçüncü nesil yazarlarımız, Avni Engüllü, Suat Engüllü, (rahmetli) Alaettin Tahir, (rahmetli )Fahri Ali. Avni Abdullah, Güler Selim ( ki saydığım bu yazarların tümünün de kitapları var) Makedonya Yazarlar Birliğinin ödülünü alamamış, ta ki 2015 yılında sözünü ettiğim bu neslin Yusuf Edip yazarı alabilmiştir.

2018 yılında Makedonya Yazarlar Birliği Ödülünü genç  yazar Rıfat Emin’in  kazanması  belki de şimdiye kadar yapılan bir yanlışın  düzeltisi olacaktır. Çünkü Makedonya Yazarlar Birliği’nin, Makedonya’da  yaşayan ve  yaratan yazarlar arasında yapılan ayrımcılık üzücü ve kabul edilir bir tablo değildir. Umarın yapılan ve kabulu  olmayan bu tür yanlışlar ilerdeki yıllarda düzeltilecektir. Öyleki Makedonya’da  yaşayan ve yaratan  Makedon, Türk, Arnavut, Sırp, Boşnak   yaratıcılığı arasında  fark yapılmadan ( eserlerin  Makedon diline   çevrilmesi  için Yazarlar Birliği   dahilinde bu işi    başarılı  yapabilecek ekip kurulur) ve herkesin eserleri eşitçe değerlendirilip hakettiği ödülü kazanabilecektir. Ülkemizde konuşulan dillerde edebiyat  dalındaki yaratıcılığın korunması gereken ve dünyada çok nadir görünen zenginliktir. Böylesi değer ülkenin olduğu kadar  yaşayan  ulus ve halkların  zenginliği ve gururudur aynı zamanda. Lütfen dünyada nadir görünen ancak ülkemizdeki bu edebiyat zenginliğimizi çiğnemeden yaşatalım ki böylesi  nadir değerlerimiz  bizleri  ve memleketimizi yaşatabilsin.