Üsküp’ün 400 yıllık Osmanlı tarihini anlatan kitap tanıtıldı

Prof. Dr. Mehmet İnbaşı ve Dr. Eyüp Kul’un yazdığı “Balkanlarda Bir Türk Şehri – Üsküp” kitabı bu akşam Üsküp’te düzenlenen program ile tanıtıldı.

TİMEBALKAN

Milli Tarih Enstitüsü – Üsküp ve Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilatları Birliği (MATÜSİTEB) işbirliğinde “Balkanlarda Bir Türk Şehri – ÜSKÜP” adlı kitabın tanıtım programı bu akşam Üsküp Bushi Otel’de  düzenlendi. Tanıtım programına T.C. Üsküp Büyükelçiliği Üçüncü Katibi Kübra İyiiş Akgün, Prof. Dr. Mehmet İnbaş, Dr. Eyüp Kul TİKA Üsküp Koordinatörü Aytekin Ayden, Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH) Başkanı Erdoğan Saraç, Kuzey Makedonya Milli Tarih Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Dragi Georgiev, MATÜSİTEB Genel Başkanı Hüsrev Emin, Ensar Derneği Başkanı Prof. Dr. Süleyman Baki ve çok sayıda vatandaş katıldı.

“Bu kitabın tanıtımını Üsküp’te yapmak bizlerin boynunun borcu”

Tanıtım programında konuşan MATÜSİTEB Genel Başkanı Hüsrev Emin, “Milli Tarih Enstitüsü ile birlikte MATÜSİTEB olarak Üsküp’le alakalı hazırlanmış olan bilimsel eserin tanıtımını yaptık” dedi. Kitabın, müelliflerinin akademik çalışmaları neticesinde hazırlanan kaynak bir eser olduğunu söyleyen Emin, “Üsküp’le alakalı belki 4-5 sayılı kitaptan biri. Kaynak olarak kullanılabilecek ve Osmanlı arşivlerinden faydalanılmış, Üsküp’teki arşivden fayalanılmış ciddi bir eser. Bu anlamda Prof. Dr. Mehmet İnbaşı ve Dr. Eyüp Kul tarafından hazırlanan ve Türk Tarih Kurumu tarafından yayınlanan bu kaynak kitabı haliye Üsküp’ün Osmanlı dönemindeki, tarihi, yapısı ve birçok alandaki bilgileri sunuyor. Bu kitabın tanıtımını Üsküp’te yapmak bizlerin boynunun borcudur” ifadelerini kullandı.

Bu eserin ileride Makedonca’ya, Arnavutça’ya veya farklı bir dile tercümesi edilebileceğini ifade eden Emin, “Milli Tarih Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Dragi Georgiev’in bu kitaba önem atfetmesi bizler için de gurur verici bir durum. İnşallah toplumumuza ve akademiye faydalı olacak bu tarz kaynak eserlerin sayısının artmasını umut ediyoruz” diye konuştu.

“Bu kitabın hem Makedonya hem Osmanlı hem de Balkan tarihi için ayrı bir önemi var”

Osmanlı dönemindeki Üsküp şehri ile ilgili yayınlanan güzel bir kitabın tanıtımını gerçekleştirildiğini kaydeden Prof. Dr. Dragi Georgiev, “Osmanlı dönemi Balkan tarihini iyi bilen iki kişi olan Prof. Dr. Mehmet İnbaşı ve Dr. Eyüp Kul  tarafından yazılan bir kitap. Kendi başına önemli bir olay olan bir kitaptan bahsediyoruz çünkü hem Balkan, hem Türkiye hem de Makedonya tarih yazımında çok az yazılmış olan bir zaman periyodunu ele alıyor. Üsküp’ü anlatan bir kitap. Üsküp’ün ise Osmanlı döneminde Rumeli’de en önemli üç şehrinden biri olduğunu biliyoruz. Bu yüzden de bu kitabın hem Makedonya hem Osmanlı hem de Balkan tarihi için ayrı bir önemi var” açıklamalarında bulundu.

“Sadece kitabın 530 sayfa olması ve 50’den fazla kaynak (Osmanlı arşiv defterleri) kullanılması nasıl bir kitaptan bahsettiğimizi anlatmaya yeter” ifadelerini kullanan Georgiev sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kitabın yazarları da ki yazarlardan biri neredeyse 1 yılını buradaki Milli Tarih Enstitüsü’nde bizim misafirimiz oalrak geçirdi. Buradaki tüm kütüphanelerde çalıştı, tüm kaynakları kullandı. Aynı zamanda kendisi Makedonca da kaynaklar kullandı. Genellikle Makedonca bilinmedi için Türk tarih yazımında kullanılmayan kaynakları da kullandı. Bu da eserin kalitesini daha da artıran bir olgu. Bugün Osmanlı dönemi Üsküp şehriyle ilgili uzun yıllar boyunca kullanılacak kaynak bir eserin tanıtımını yaptığımızı tekrarlamak istiyorum”

“Türkiye’de Balkanların çalışılması hususunda çığır açtık”

Kitabın müelliflerinden Kayseri Erciyer Üniversitesi Tarih Bölümü Osmanlı Tarihi Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Mehmet İnbaşı, “Bizim Balkanlara ilgimiz 1990’lı yılların başında başladı. Ben doktora tezimi Üsküp üzerinde çalıştım. “15 ve 16. yy Üsküp şehri ve köyleri üzerine bir çalışma yaptım. Biz çalıştığımız dönemlerde Türkiye’de Balkanları çalışanların sayısı 4-5 kişiyi geçmiyordu. Dolayısıyla biz bu konuda bir çığır açtık. Ben profesör olduktan sonra yüksek lisans ve doktora öğrencilerimi Balkanlara yönlendirdim. Evlad-ı Fatihan topraklarının bilinmesi ve tanınması amacıyla böyle bir çalışma yapılması gerektiğini düşündüğüm için özellikle çok sayıda öğrencimi buralara yönlendirdim” ifadelerini kullandı.

Kendi öğrencisi olan Doç. Eyüp Kul’a da tez olarak ’17. ve 18. yy Üsküp şehri’ konusunu verdiğini söyleyen İnbaşı, “Fetihten itibaren 19. yy kadar yaklaşık 400 yıllık bir dönem tarih kitabı olarak hazırlandı ve geçen sene Türk Tarih Kurumu tarafından bu kitap “Balkanlarda bir Türk Şehri – Üsküp” adıyla yayınlandı. Bugün de bu kitabın tanıtımını yapıyoruz. Ben bu tür çalışmaların çok önemli olduğunu düşünüyorum. Şu anda yeni öğrencilerimden Balkanlardaki şehirler noktasında çalışmalarını sürdürüyorlar. Sadece bir kişi olarak başladım ama şu anda yaklaşık 20 kişilik bir ekip olarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İnşallah bizden sonra gelen nesillere hayırlı bir eser bırakmak en büyük amacımız” diye konuştu.

“Üsküp şehri tamamen Bursa şehrine benziyor”

Üsküp’te olmaktan büyük mutluluk duyduklarını ifade eden kitabın müelliflerinden Dr. Eyüp Kul, “Kitabımızın temel felsefesi; ‘Yahye Kemal Beyatlı- Üsküp ki Şar Dağı’nda devamıydı Bursa’nın’ diyor. Biz bunu acaba tarih çerçevesinden  değerlendirebilir miyiz? Gerçekten Üsküp şehri fiziksel olarak, altyapı olarak, görüntü itibariyle, camileriye Bursa’ya benziyor mu? bütün bu felsefe üzerinde oluşturduk. Gerçekten de kuruluşundan itibaren Üsküp şehri kale dışında, bugün bulunduğumuz Türk Çarşısı’nda kurulması hasebiyle tamamen Bursa şehrine benziyor” şeklinde konuştu.

Eserin bu şekilde olmasını sağlayanın hocası Prof. Dr. Mehmet İnbaşı olduğunu kaydeden Kul, “Ben doktora çalışmama başladığım zaman hocamız 1995 yılında 15, 16. yy Üsküp’ü yapmıştı. Ben hocamızın kaldığı yerden devam ettirdim. 17. yy boyunca Üsküp şehri hangi aşamalardan geçti, nasıl bir sosyal hayat var, fiziksel yapıda bir değişim oldu mu, şehir büyüdü mü bunlar üzerinde genel manada durduk. Özellikle de burada belirtmek isterim 1689 yılının 25 Ekim’inde Avusturya ordusu tarafından Üsküp şehri bir işgale uğruyor ve bu şekilde şehrin komple yanması sözkonusu. Bu benim tezimde özellikle 17. yy kısmında bundan sonra şehirde neler oldu, şehir nasıl bir değişime uğradı, ne gibi sıkıntılar oldu, buradaki Müslüman ve Gayrımüslim nüfus ne durumdaydı. Daha çok bunların üzerinde durduk” ifadelerini kullandı.

Baskı aşamasında iki kitap olarak basma noktasında istişarelerde bulunduklarını belirten Kul, “Daha sonra da Türkiye’de hiç yapılmamış olan, ilk defa bizim yapmış olduğumuz bir şehir tarihini başlangıçtan sonuna kadar bütünsel bir tarih yaklaşımı ile bir şehir tarihi yazmı olduk. İnşallah Üsküp halkına, buradaki müslim ve gayrımüslim vatandaşlara istifade edecekleri bir eser olmuştur” diyerek sözlerini noktaladı.

Prof. Dr. Süleyman Baki’nin moderatörlüğünde gerçekleşen kitap tanıtımında kitabın müellifleri Prof. Dr. Mehmet İnbaşı ve Dr. Eyüp Kul’un yanı sıra Prof. Dr. Dragi Georgiev konuşma gerçekleştirdi.

Tanıtım programının sonunda Prof. Dr. Mehmet İnbaşı, Dr. Eyüp Kul, Prof. Dr. Dragi Georgiev ve Prof. Dr. Süleyman Baki’ye plaket takdiminde bulunuldu.