Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Ünal, “Artık Türkiye Balkanlar’daki evrakına sahip çıkan, onları dijital ortama alan, onları koruyan, onları tasnif eden, onları dünya kamuoyuyla paylaşan bir güce kavuşmuştur.” dedi.
Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, Kuzey Makedonya sınırları içerisinde tespit ettikleri 133 bin Osmanlıca belgenin dijital ortama aktarıldığını belirterek “Artık Türkiye Balkanlardaki evrakına sahip çıkan, onları dijital ortama alan, onları koruyan, onları tasnif eden, onları dünya kamuoyuyla paylaşan bir güce kavuşmuştur.” dedi.
Kuzey Makedonya Devlet Arşivi ile Devlet Arşivleri Başkanlığı arasında iş birliği protokolünün imzalanması kapsamında Kuzey Makedonya‘nın başkenti Üsküp’te bulunan Ünal, AA muhabirine, iki ülke arasındaki arşiv iş birliği, bu bölgelerdeki Osmanlıca evraklar ve bunların dijital ortama aktarılması gibi konularda değerlendirmelerde bulundu.
Kuzey Makedonya ve Türkiye arasında arşivler alanında 1990’lardan bu yana iş birliğinin devam ettiğini anımsatan Ünal, şu anda iki ülkenin devlet arşivleri arasında bugüne kadar yapılan en kapsamlı anlaşmanın imzalandığını ifade etti.
İki ülke arasındaki ilişkilerin önemine işaret eden Ünal, şunları dile getirdi:
“İlişkilerimiz tarihi süreç içerisinde çok önemlidir. Çünkü bu bölge, bu coğrafya iki milletin ve devletin de tarihini, geçmişini ilgilendiren önemli belgeleri ihtiva etmektedir. Burası Osmanlı Devleti‘nin 500 yıl hakimiyet kurduğu bir bölgedir. Bu bölgeye bakıldığında buraya ait İstanbul’da on binlerce, yüz binlerce kaydın arşiv evrakının olduğunu görüyoruz. Aynı şekilde de burada da yine Anadolu’yu, Osmanlı Devleti’ni, Türkleri ilgilendiren çok yoğun bir kayıt görüyoruz.”
Kuzey Makedonya’da 133 bin Osmanlıca belge dijital ortama aktarıldı
Bunun farkında olarak dört yıl önce çok önemli bir proje başlattıklarını söyleyen Ünal, “TİKA ve o zamanki Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bu bölgede 3 yıl süren bir çalışmayı yürüttü. Tamamen kurumsal olarak yapıldı bu çalışmalar. Burada yer alan tüm Osmanlıca evrakın dijital ortama aktarılması projesiydi. Proje çok iyi hesap edildi.” şeklinde konuştu.
Söz konusu projenin devlet kurumları arasında yapıldığını ve tamamen memurlar tarafından hayata geçirildiğini anlatan Ünal, şöyle devam etti:
“Şu an itibarıyla da tüm Kuzey Makedonya sınırları içerisinde bizim tespit ettiğimiz 133 bin Osmanlıca belgenin görüntüleri dijital ortama aktarıldı. Bunlar Türkiye’de de Devlet Arşivleri Başkanlığı uhdesine alındı. Bunların daha da güzel olanı Osmanlıca uzmanlar tarafından tasnifleri tek tek yapıldı. Tasnifleri yapıldığı için de şu anda araştırmaya açıldı. Yani dolayısıyla artık burada ciddi anlamda daha önceki yıllarda yapılan çalışmaların artık zirvesi yaşanmış oldu.”
Daha önceleri Kuzey Makedonya’daki Osmanlı evrakına ilişkin kitap hazırlandığını, bunun dijital ortama aktarılıp tasnif edildiğini söyleyen Ünal, şu ifadeleri kullandı:
“Bu şu demek; artık tarihçiler, akademisyenler, araştırmacılar İstanbul’dan buraya ait bütün kayıtları elde edebiliyorlar. O görüntüleri değerlendirebilirler. Buna ait çalışmalar yapabilirler. Birçok akademisyene de birçok tez konusu çıkarılabilir buradan. Kişilerin haklarıyla ilgili birçok kayıt İstanbul’da bulunmuş vaziyette. Makedonya’daki araştırmacılar için de mütekabiliyet ölçüsünde Türkiye’den de Osmanlı dönemine ait bu bölgeyle ilgili kayıtların görüntülerini burayla paylaşacağız. Dolayısıyla, bundan sonraki çalışmalarda iki ülkenin tarihçilerine, insanına büyük hizmet etmiş olacağız. Artık kendi ülkelerinden iki ülkenin kayıtlarını dijital ortamda görebilecekler. Bu açıdan tarihe matuf bir çalışma oldu.”
Ünal, Osmanlı arşivlerine dayanarak Kuzey Makedonya ile ilgili bir eser de yayımladıklarını belirterek “Şimdi belki daha kapsamlısını hazırlayacağız. Gerek buradaki belgelerden gerekse Türkiye’deki belgelerden ortak bir kitap çıkarmayı da 2020 hedefleri içerisinde yer vereceğiz. Böyle bir çalışmanın da çok faydalı olacağını düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Balkanlar’da ilk başarıya ulaşılan yer Kuzey Makedonya
Türkiye’nin Balkanlar’daki faaliyetlerine de değinen Ünal, başta büyükelçilikler olmak üzere TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) gibi Türk kurumların buralarda çok önemli faaliyetler yürüttüğünü vurguladı.
Bu bölgelerde çok iyi Türkçe bilen gençlerin Osmanlıca eğitimine tabi tutulabileceğine dikkati çeken Ünal, “Osmanlıcayı öğrenmek için öncelikle Türkçenin bilinmesi gerekiyor. Yani Türkçe iyi bir şekilde bilindikten sonra artık dünyada Osmanlıca eğitimi çok hız kazandı. Dünyanın birçok yerinden, Uzak Doğu’dan tutun Arap ülkeleri ve Avrupa’daki ülkelere kadar birçok kişi Osmanlıca öğreniyor. Tabii bunun öncelikli yolu Yunus Emre’nin sorumluluğu altında.” ifadesini kullandı.
“Türkiye Balkanlar’daki evrakına sahip çıkan bir güce kavuşmuştur”
Kuzey Makedonya’nın yanı sıra Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Sırbistan’da bu yönde çok önemli çalışmalara imza attıklarını vurgulayan Ünal, “Bugün gelinen noktada biz 500 binin üzerindeki Osmanlıca belgeyi dijital ortama aldık ve Türkiye’ye aktardık. Daha çalışma orada devam ediyor. Muhtemelen bir iki dönem daha devam edecek. Yani önümüzde 2019’un sonuna kadar devam edecek bir proje var.” diye konuştu.
Türkiye’nin geleceğe matuf hizmetler yürüttüğünün altını çizen Ünal, şunları kaydetti:
“Sayın Cumhurbaşkanımız (Recep Tayyip Erdoğan) bu yeni hükümet sistemiyle birlikte özellikle Devlet Arşivleri Başkanlığını Cumhurbaşkanlığı uhdesine almıştır. O yüzden faaliyetlerimiz de hız kazanmıştır. Balkanlar’daki bu tarihi kültürel konuların desteklenmesi konusunda her zaman talimatları vardır. Biz de Türkiye’deki kurumlar olarak bir araya geliyoruz, her zaman Balkanlar’da neler yapabiliriz, geleceğe yönelik çalışmaları yapıyoruz. Artık Türkiye Balkanlar’daki evrakına sahip çıkan, onları dijital ortama alan, onları koruyan, onları tasnif eden, onları dünya kamuoyuyla paylaşan bir güce kavuşmuştur. Hamdolsun büyük bir şekilde bu faaliyetleri yürütüyoruz. Daha da Balkanlar’daki bu çalışmalar, ortak yayınlar, ortak sergiler ve birçok ortak faaliyet konusunda da bize hız verecektir.”
AA
