Sosyolojik açıdan önemli bir konu olan Toplum baskısını anlatmadan önce toplum nedir? Baskı nedir? kavramlarına bakmamız gerekecek. Baskıyı anlamak için toplumu anlamak ve yapılmış olan baskılara göz atmamız verimli olacak.
Toplum; insanı etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür (sosyolojik bir kavram), bireylerin toplamı değildir. Toplumu oluşturan şey, bireylerden çok bireyler arasındaki ilişkiler yani paylaştıkları değer ve davranıştır. [1]
Baskı; kişinin özgürlüğünün engellenmesi yani Baskı, fiziksel şiddet içerebilir ya da içermeyebilir, ancak her durumda kişinin rızası dışında ve iradesini kırarak bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlanması anlamına gelmektedir. Genelde baskı fiziksel ve psikolojik şiddetten oluşmaktadır. [2]
Toplum yaşadığımız mahalle ya da aile üyeleri olabilir ve toplumu hiçbir zaman değiştiremeyiz. Baskı dediğimiz şeyi de bazen yanlış anlayabiliriz. Ve insanların sürekli üzerine geldiğini düşünebiliriz. Aslında toplumu da baskıyı da doğru değerlendirmemiz gerekir.
Toplumsal baskı ve şiddet toplum içinde doğup büyüyen bir insan yığınından meydana gelmektedir. Toplum baskısı maalesef ki ailelerden gelmektedir. Aile aslında koruma amaçlı bazen bireyi kısıtlayabilir. Aileler genelde başarılı gördükleri ve kendi çocuklarının da onlar gibi olmalar için sürekli baskılayıcı bir şekilde örnekler gösterirler. Ör: “Neriman teyzenin Kızı Ayşe 6 sene tıp bitirmiş ve yabancı dilini geliştirmesi için yurt dışına eğitim almaya gitmiş sen ise odandan çıkma ve sadece bilgisayar oyunlar oynayarak vakit geçir. Geleceğini nasıl şekillendireceksin çok merak ediyorum babanla. Bir Ayşe kadar başarılı olamadın” derler.
Bazen yapılan baskılara boyun eğip sadece ailemiz mutlu olsun diye uygularsınız bazı şeyleri. Baskı aslında size verilen tavsiyelerdi ve baskılar arttıkça, psikolojik şiddet artıyor.
Biz insanlar doğduğumuzdan bu yana kazandığımız çeşitli alışkanlıklar vardır ve bu alışkanlıklarımızın biçimlendiği bir davranış söz konusu olur.
Bu davranışlar genelde temeli teşkil ettiği kişiliğini içinde yaşadığı konum ve çevre tarafından belirlenir. Toplum baskısı nesilden nesile aktarılıyor. Bunun sebebi de faydalı olduğu düşünüldüğü içindir. Aslında toplum baskısının insanlara faydadan çok zarar ettiği bilinir.
Geçmiş yılarda yaşanan olayların temelinde baskı, şiddet (fiziksel ve psikolojik) yasaklarla beraber hep olaylar karşımıza çıkmaktadır. Birçok toplumsal baskılar vardır bu baskılar; dini baskı, cinsiyet baskısı, aile baskısı, siyasi görüş, ırk baskısı( ırkçılık) , mahalle baskısı bekarlara evlenmeleri için yapılan baskı ve bunun gibi baskılar uygulanmaktadır. Ör: Tarih boyunca sadece Zenci olduklarından dolayı linç edildikleri ve bu durumun moda halinde dünya kamuoyunda izlenmesi söz konusu olmuştur. Çoluk çocuk, kadın erkek, yaşlı demeden herkes zevkle izlerlerdi. Zenciler en küçük bahanelerle linç edilen toplumdu.
Sürekli aynı baskı size yapılırsa ve sürekli o baskıyı hiçbir tepki vermeden uygularsanız o zaman kabul etmiş olursunuz. İnsanlar yaptığı şeyleri doğru kabul etmek için de uğraşırlar. Toplum baskısı insanı kötü alışkanlıklara da yönlendirebilir. Ör: Alkol, sigara ve diğer kötü maddeler orta okul ve liseler de görülür. Bu zararlı maddeleri kullanan bir çevredeyseniz ona alışmak sizin için zor değildir.
Peki Toplum Baskısını Nasıl Kontrol altına Alabiliriz? İnsan denilen varlık tarihten bu yana sorgulamadan örf ve adetleri, geleneksel düşünceleri, bakış açısını doğru olup olmadığını görmeden yaşamışlardır.
Toplumsal bütünü ile kontrol edilemez fakat en yakın çevremizle başlayarak değiştirmek için çalışırız. Ör: Kadınların çalışmasına karşı bir toplum var. Böyle düşünen insanlara geldikleri iyi noktaları gösterilirse ya da güzel örnekler verilirse hatta çalışan kadınlarla karşılaştırırsak fikirlerinin dönüşebileceğini düşünüyorum. Tabi bu bütün toplumu etkilemez. Önce bir aileyi etkiler, sonra onların çevresini derken bu durum genişler.
Günümüzde de toplumsal baskı olsa da yeni nesil baskılara bağlı kalmadan yaşamlarını sürdürmeye devam ederek diğer nesillere örnek olacak.
[1] Sosyolojik açık öğretim kitabı
[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Bask%C4%B1
