Nobel Edebiyat Ödülü’nün Srebrenitsa soykırımını inkar eden ve Sırp savaş suçlularını savunan Avusturyalı yazar Peter Handke’ye verilmesine Türkiye ve dünyadan tepkiler sürüyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde “Sürgünün 75. Yılında Ahıska Türkleri Anma Programı”nda katılımcılara hitaben yaptığı konuşmada, yazar Handke’ye Nobel Edebiyat Ödülü verilmesine tepki gösterdi.
Erdoğan, “On binlerce Müslüman’ın kanını döken bir caniyi savunan, destekleyen, hatta öven bir şahsın böyle bir ödüle layık görülmesi utanç vericidir, rezalettir.” ifadesini kullandı.
Türkiye’de geçmişte yaşanmış en küçük bir hadiseyi bile mecrasından saptırarak küresel çapta karalama kampanyasına çevirenlerin, Ahıska Türklerinin trajedisine kör ve sağır kaldıklarını belirten Erdoğan, şu değerlendirmede bulundu:
“Çünkü bunların hakkı, hakikati, adaleti, insani değerleri savunmak gibi bir dertleri asla yoktur. Böyle bir hassasiyetlerinin olmadığını Nobel Edebiyat Ödülü’nü Bosna soykırımını inkar eden bir faşiste vererek tekrar göstermişlerdir. On binlerce Müslüman’ın kanını döken bir caniyi savunan, destekleyen, hatta öven bir şahsın böyle bir ödüle layık görülmesi utanç vericidir, rezalettir. Bu şahsın, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin kabul edildiği 10 Aralık İnsan Hakları Günü’nde ödüllendirilmesi ise ayrı bir garabettir.”
Erdoğan, İslamofobi’nin Batı ülkelerinde veba gibi yayıldığı bir dönemde, soykırım heveslilerini ödüllendirmenin yeni cinayetleri, ırkçı saldırıları, soykırımları onaylamak anlamına geleceğini belirterek “Kirli ve kanlı siciline rağmen bu şahsı ödüllendirenler, 25 yıl önce Bosna’da işlenen soykırıma da ortak olmuşlardır. Zira bizim değerlerimizde zulme rıza zulümdür.” diye konuştu.
– “İnsan hakları ihlallerinin ödüllendirilmesinden başka hiçbir anlam taşımayacak”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 10 Aralık İnsan Hakları Günü dolayısıyla yayımladığı mesajda da “Nobel Edebiyat Ödülü’nün ırkçı bir şahsa verilmesi, insan hakları ihlallerinin ödüllendirilmesinden başka hiçbir anlam taşımayacaktır.” ifadelerine yer verdi.
Öte yandan Erdoğan, dün Bilkent Üniversitesinde Dünya İnsan Hakları Günü dolayısıyla gerçekleştirilen “Her İnsan Bir Dünya” temalı programa katılarak soruları yanıtladı.
Handke’ye ödülün verilmesini eleştiren Erdoğan, şunları söyledi:
“Aslında bu çok önemli bir sınavdır. Bu, Nobel’in de ne olduğunu ortaya koydu. Nobel kendini tüketmiştir, Nobel kendini aslında bitirmiştir. Nobel, tamamıyla siyasi tamamıyla ideolojik davranan bir kuruluş konumdadır. Benim için Nobel’in hiçbir kıymetiharbiyesi yoktur ve zaten Türkiye olarak da bu törene kesinlikle katılmayacağımızı, sözümüzün geçebileceği bütün dost ülkeleri de haberdar ettik. Kendilerinin de bu törene katılmamalarını özellikle istedik.”
– “Nobel ödülünün saygınlığına da gölge düşürmüştür”
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, konuya ilişkin Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Bir insanlık suçlusunu aklama utancıyla lekelenmiş Nobel ödülünün saygınlığına da gölge düşürmüştür.” ifadesini kullandı.
“2019 Nobel Edebiyat Ödülü, soykırımı destekleyen ve savaş suçlusu Milosevic tarafından ‘Sırp Şövalye Nişanı’ takdim olunan Peter Handke’ye, üstelik ‘Dünya İnsan Hakları Günü’nde verilmiştir.” değerlendirmesinde bulunan Çelik, “Bu insanlık ve edebiyat dünyası açısından büyük talihsizliğin ötesine geçmiş bir skandaldır. Nobel Komitesi, Handke’ye verdiği ödülle Saramago’nun bahsettiği ‘Körlük’ salgınına kapıldığını ortaya koymuştur.” yorumunu yaptı.
– MSB’den kınama
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) yaptığı açıklamada, Handke’ye 2019 Nobel Edebiyat Ödülü verilmesiyle tüm insani ve ahlaki değerlerin ayaklar altına alındığını bildirdi.
Açıklamada, “Vicdan sahibi tüm tarafların tepkilerine rağmen, masum Boşnak kardeşlerimize soykırım uygulayan Milosevic’in destekçisi Peter Handke’ye 2019 Nobel Edebiyat Ödülü verilmesiyle başta ‘barış’ olmak üzere tüm insani ve ahlaki değerler ayaklar altına alınmıştır. Bir soykırımcı katilin destekçisine böylesine bir ödül verilmesini kabul etmiyor ve şiddetle kınıyoruz.” ifadesi kullanıldı.
– CHP’den “Nobel ödülünün leke aldığı” açıklaması
CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç da TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, Nobel Edebiyat Ödülü’nün leke aldığını belirterek “Bu lekenin sahibi Peter Handke’dir.” dedi.
Mazlum, mağdurdan yana olan, soykırıma karşı duran herkesin bunu şiddetle kınadığını dile getiren Özkoç, “Kendi işinizde başarılı olabilirsiniz, belki iyi bir yazar olabilirsiniz ama insan, vicdan sahibi değilseniz, yüreğiniz mazlum, mağdurdan yana değilse ne olursa olsun bunun bir karşılığı yoktur. Nobel Edebiyat Ödülü bugün itibarıyla leke almıştır, bu lekenin sahibi Peter Handke’dir.” ifadelerine yer verdi.
– MHP’den tepki
MHP Genel Sekreteri İsmet Büyükataman, 10 Aralık İnsan Hakları Günü dolayısıyla yayımladığı mesajda, Sırp kasabı Milosevic’i masum, katledilen Müslümanları suçlu gösterme hadsizliğinde bulunan Avusturyalı yazara Nobel Edebiyat Ödülü veren İsveç Kraliyet Akademisinin, Avrupa’nın bilinçaltını yansıttığını belirtti.
– İbrahim Kalın’dan “kararın geri çekilmesi” çağrısı
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, Nobel Edebiyat Ödülü’nün Handke’ye verilmesi kararının geri çekilmesi çağrısında bulundu.
Kalın, “Bu akıl dışı ve utanç verici karardan geri dönülmelidir. Nobel Prize vicdanı olmayan birine nasıl ödül verebilir? Yeni soykırımları özendirmek için mi?” ifadelerini kullandı.
– Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı’ndan tepki
Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Zeljko Komsic, Handke’ye Nobel Ödülü verilmesine ilişkin, “Soykırım ödüllendirildi.” dedi.
Komsic, “Ödülü verenler, büyük utanç duymalı. Soykırımı inkar eden birinden nefret söylemleri beklenebilir ancak ödülü veren taraftan gelen nefret son derece yıkıcı.” değerlendirmesinde bulundu.
– Nobel Komitesinde “Peter Handke” istifası
Nobel ödüllerinin sahiplerini belirleyen İsveç Kraliyet Akademisi Nobel Komitesinin üyesi Gun-Britt Sundström, 2019 Edebiyat Ödülü’nün, Srebrenitsa’da yaşanan soykırımı inkar eden ve Sırp savaş suçlularını savunan Avusturyalı yazar Peter Handke’ye verilmesine tepki olarak üyelikten istifa etti.
– Handke’ye Nobel Ödülü verilmesi İsveç’te protesto edildi
Bosna Hersek’te yaşanan soykırımı inkar eden ve her fırsatta eski Sırp lider Slobodan Milosevic’e duyduğu hayranlığı dile getiren Handke’ye Nobel Edebiyat Ödülü verilmesi, İsveç’in başkenti Stockholm’de protesto edildi.
Bosna Hersek soykırımı kurbanlarının yakınlarınca Norrmalmstorg Meydanı’nda düzenlenen eyleme, dünyanın birçok ülkesinden gelen gazeteci, akademisyen ve aktivistler de destek verdi.
Göstericiler, “Peter Handke’yi ödüllendirmek, Slobodan Milosevic’i ödüllendirmektir” ve “Soykırımı inkar etmek soykırımın son safhasıdır” yazılı dövizler taşıdı.
– Bosna savaşında görev yapmış gazetecilerden Nobel’e tepki
Bosna’daki savaşta görev yapmış çok sayıda gazeteci ve foto muhabiri, “Bosna Savaş Muhabirleri” (#BosniaWarJournalists) etiketiyle Twitter’dan paylaştıkları mesajlarla Handke’ye ödül verilmesini protesto etti.
CNN editörlerinden Christiane Amanpour, Srebrenitsa’daki soykırımda öldürülenlerin defnedildiği Potoçari Anıt Mezarlığı’nda çekilmiş bir fotoğrafını paylaşarak “Oradaydım. Hepimiz kimin suçlu olduğunu biliyoruz.” ifadelerini kullandı.
İsveçli gazeteci Christina Doctare, 1988’de Birleşmiş Milletler Barış Gücü sağlık ekibinde görev yaptığı için aldığı Nobel madalyasını iade edeceğini duyurdu.
Türkiye’nin Stockholm Büyükelçisi Hakkı Emre Yunt, Bosna Hersek’te yaşanan soykırımı inkar eden ve her fırsatta Milosevic’e duyduğu hayranlığı dile getiren Handke’den dolayı Nobel Ödül Töreni’ne katılmayacağını açıkladı.
Stockholm’de dünyanın farklı ülkelerinden bir araya gelen gazeteci ve akademisyenler, Nobel Edebiyat Ödülü’nün Handke’den geri alınmasını istedi.
– Soykırım inkarcısı Peter Handke
Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesinde soykırım ve savaş suçlarından yargılanması devam ederken cezaevinde ölen eski Sırp lider Milosevic’e hayranlığıyla tanınan Handke, Kosova’daki savaş sırasında yayımlanan bir makalesinde de “Sırpları destekliyorsanız, ayağa kalkın.” ifadelerini kullanmıştı.
Saraybosna’daki Müslüman Boşnakların “kendi kendilerini öldürdüklerini ve suçu Sırplara attıklarını” öne süren Handke, Sırpların Srebrenitsa’da soykırım yaptığına asla inanmadığını belirtmişti.
Handke, Milosevic’i cezaevinde ziyaret etmiş ve lehine tanıklık etmek için girişimlerde bulunmuş, 2006’daki cenazesine de katılmıştı.
AA
