2024 yılının sonunda, tarihçi – emekli diplomat, araştırmacı ve yazar Salim Kadri Kerimi’nin yeni kitabı “Prespe Türkleri – Tarihi ve Demografik Araştırma” başlığıyla yayımlandı.
Bu eser, Makedonya’nın Prespe bölgesindeki Türk nüfusunun tarihî ve demografik gelişimini ele alıyor. Yazar, söz konusu nüfusun kökeni, demografik değişimleri, göçleri ve kültürel özellikleri üzerine kapsamlı bir araştırma sunuyor. Ayrıca, bu kitap Prespe bölgesindeki Türk topluluğuna dair geçmişten günümüze yapılan ilk bilimsel çalışma olma özelliğini taşıyor.
Bilindiği üzere, resmî verilere göre, Türkler, Prespe bölgesinde ikinci en büyük milli unsuru oluşturuyor. Osmanlı dönemine ait nüfus sayımlarına göre, bu bölgede Türklerin varlığı 16. yüzyıla kadar uzanıyor. Ancak bazı varsayımlar ve bulgular, bu nüfusun 15. yüzyılda da bölgede yaşamış olabileceğini ortaya koyuyor. Buna rağmen, 19. ve 20. yüzyıllarda Prespe’deki söz konusu halkın Türk kimliği göz ardı edilmiş veya yanlış yansıtılmıştır. Gerçekler ise tam tersini kanıtlıyor. Resne şehri ile Kozyak, Gorna Bela Çırkva, Çarev Dvor, Dırmeni ve Lahça gibi köylerdeki Türk varlığı, hem Türkler tarafından, hem de çeşitli resmî belgeler ve bulgularla doğrulanmıştır. Bu gerçekler, kitapta detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Kitabın ikinci bölümün’de ise, 1950’ler ve 1960’larda Prespe’den Türkiye’ye göç eden Türklerin meselesi anlatılıyor. Aynı bölüm 1920’lerden başlayarak 1960’lar ve 1970’lerde Arjantin, ABD, Avustralya, Kanada, Danimarka, İsveç, Norveç ve diğer Avrupa ülkelerine ekonomik nedenlerden dolayı göç eden Türkleri konu alıyor. Söz konusu göçler, Prespe bölgesindeki Türk nüfusun’un ve genel nüfus’un ciddi şekilde azalmasına yol açmıştır. Örneğin, 1953 yılında 3.662 kişiden ibaret olan Türk nüfusu, 2002 yılında sadece 1.797’yi bulmuştur.
Makedonca olarak, 404 sayfadan oluşan ve üç ayrı bölüm hâlinde düzenlenen bu eser, sadece bilimsel bir çalışma değil, aynı zamanda bir kültürel miras niteliğindedir. Kitapta, 725 dipnot ile zenginleştirilmiş bir metin sunulmakta ve farklı dönemlerden alınan çok sayıda tablo ile istatistiksel veri yer almaktadır. Ayrıca, çalışmanın sonunda farklı dönemlerden çeşitli fotoğraflar yayınlanmıştır.
Bu kitabın içeriğinin, özellikle dünya genelinde doğmuş, yaşamış ve çalışan, ancak geçmişleri hakkında çok az bilgiye sahip olan veya hiçbir şey bilmeyen Prespe kökenli genç Türkler’de büyük bir ilgi uyandırması beklenmektedir.
Bu nedenle, eserin Türkçe ve özellikle İngilizce olarak yayınlanması büyük önem taşımaktadır, çünkü göçmenlerin üçüncü ve sonraki nesilleri, Makedonca öğrenme fırsatı bulamamışlardır.
