Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenković, Cuma günü Zagreb’de düzenlenen “Dayton’dan 30 Yıl Sonra: Yerel Çözümlere Giden Yolu Açmak” başlıklı uluslararası konferansta yaptığı konuşmada, 1995 yılının derslerinin unutulmaması gerektiğini ve barışın “kendiliğinden sürdürülen bir miras olmadığını” vurguladı.
Plenković, konuşmasında 1990’lı yıllarda Bosna-Hersek’teki savaş, güncel siyasi zorluklar ve Dayton Barış Anlaşması’nın eksiksiz uygulanması gerektiği üzerinde durdu.
“Dayton Anlaşması, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa topraklarındaki en kanlı çatışmayı sona erdirdi. Ancak acı bir gerçek var: Barış bir kez sağlandığında bile hiçbir zaman garanti değildir,” dedi.
Mevcut meselenin Dayton’u yeniden yorumlamak değil, “anlaşmanın ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulamak” olduğunu belirtti.
Hırvatistan’ın savaş dönemindeki rolünü hatırlatan Plenković, ülkesinin 400 binden fazla mülteciyi kabul ettiğini ve Bosna-Hersek’e hem askeri hem de insani yardım sağladığını söyledi.
“Hırvatistan’ın Bosna-Hersek’te gizli bir gündemi yoktur. Tek çıkarımız; Sırpların, Hırvatların ve Boşnakların eşit haklara ve onura sahip olduğu, istikrarlı, işleyen ve müreffeh bir komşu görmektir,” dedi.
Plenković, özellikle Bosna-Hersek’teki Hırvatların eşitliği konusunda Dayton’un tam uygulanması için çabalarını sürdüreceklerini yineledi.
Dayton’daki dengenin, bazı kararlarla “Hırvatları dezavantajlı konuma düşürdüğü” anda bozulmaya başladığını söyleyen Plenković, Bosna-Hersek kurumlarının işleyişinin “anlaşmada öngörülen yapının korunmasına doğrudan bağlı olduğunu” ifade etti.
“Demografik çoğunluk hiçbir zaman dışlamanın aracı olmamalıdır. Herhangi bir kurucu halkın eşitliğinin zedelenmesi, barışın kendisini zedeler,” uyarısında bulundu.
2026 seçimlerinin önemine dikkat çekerek, Bosna-Hersek’in halklar arasında güveni güçlendirecek “yararlı ve güvenilir reformları” yapmak için hâlâ zamanı olduğunu söyledi.
Ayrıca Hırvatistan’ın, Bosna-Hersek ile AB üyelik müzakerelerinin açılması için en aktif savunuculardan biri olduğunu hatırlattı.
“Bosna-Hersek’in Avrupa yolunu Hırvatistan kadar içten ve kararlı şekilde savunan başka bir ülke yok. Bunu size Avrupa Konseyi üyesi olarak söylüyorum,” dedi.
Plenković, Hırvatistan’ın Bosna-Hersek’te günlük yaşamı iyileştiren projelere yatırım yapmaya devam edeceğini ekledi.
Konuşmasını, Bosna-Hersek’in yeniden bir dönüm noktasında olduğu sözleriyle tamamladı: “Durgunluk ile gerçek bir Avrupa geleceği arasında bir seçim yapma zamanı. Tek sürdürülebilir yol Avrupa yoludur. Federalizm, diyalog ve uzlaşı — işte istikrarın formülü.”
Hırvatistan’ın “öğüt veren değil, ortaklık yapan” bir ülke olarak Bosna-Hersek’in barışını, eşitliğini ve Avrupa perspektifini desteklemeyi sürdüreceğini vurguladı.
1995 yılında Paris’te resmen imzalanan Dayton Barış Anlaşması, Bosna-Hersek’teki savaşı sona erdirerek karmaşık bir siyasi yapı oluşturmuştu.
