Yasa, Parlamento’nun her iki kanadında da kabul edilirse, Federasyon Bosna-Hersek’te (FBiH) yabancıların istihdamına ilişkin hakların iyileştirilmesine katkı sağlayacak ve aynı zamanda işverenlerin uzun süredir karşı karşıya olduğu nitelikli iş gücü eksikliği sorununu hafifletecek. Federal İstihdam Kurumu Müdürü Helena Lončar, FENA’ya yaptığı açıklamada bunu doğruladı.
Yasanın teklif sahibi olan Federal Çalışma ve Sosyal Politika Bakanlığı ile birlikte, Federal İstihdam Kurumu ve kantonal istihdam servisleri, Yabancıların İstihdamı Yasası’nda yapılacak değişiklik ve eklerin hazırlanmasına aktif olarak katıldı. Söz konusu düzenleme; yabancı uyruklular ve vatansız kişilerin FBiH’de çalıştırılmasına ilişkin koşulları, usulleri ve prosedürleri kapsıyor. Bu çerçevede çalışma izinlerinin verilmesi, izin zorunluluğundan muafiyetler, kayıtların tutulması ve yasal istihdama ilişkin diğer önemli hususlar düzenleniyor.
Yasa, Bosna-Hersek Yabancılar Yasası ile yakından bağlantılı olarak uygulanacak. Bu yasa, yabancıların ülkeye giriş, ikamet ve dolaşım koşullarını belirliyor.
Lončar, Federal İstihdam Kurumu ve kantonal servislerin, çalışma izni verilmesi sürecinde operasyonel rol üstleneceğini vurguladı.
Yeni düzenlemeye göre, yabancı bir vatandaş geçici ikamet izni almadan çalışmaya başlayamayacak, kanunda açıkça belirtilen istisnalar dışında, başka bir işte veya izin verilen işveren dışında çalışamayacak. Çalışma temelinde verilen geçici ikamet izni, çalışma izninin süresi artı 30 gün olacak şekilde, en fazla bir yıl için verilecek.
Yasa değişikliği teklifiyle birlikte bazı kavramlar netleştirilirken, çalışma izni başvurusu ve izin verilmesi için kesin süreler de tanımlanıyor. Buna göre, kantonal istihdam servislerinin çalışma izni kararını başvurudan itibaren 30 gün içinde vermesi öngörülüyor.
Lončar, bu düzenlemenin uygulamada yaşanan farklılıkları azaltacağını ve süreci daha hızlı ve öngörülebilir hâle getireceğini ifade etti.
Ayrıca yasa değişikliğiyle, özellikle iş gücü açığı bulunan sektörlerde işverenlerin yabancı işçi çalıştırmasının kolaylaştırılması hedefleniyor. Bu kapsamda getirilen 15/a maddesi, FBiH genelinde “eksik meslekler” (defisit meslekler) listesinin oluşturulmasını öngörüyor. Bu liste, her kanton için iş gücü piyasasının durumu, işsizlerin sayısı ve yapısı, sektörlerin ihtiyaçları, stratejik ve yatırım projeleri ile ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınmaya ilişkin diğer unsurlar dikkate alınarak hazırlanacak.
Belirlenen eksik meslekler için, yabancılara çalışma izni verilmeden önce işsizler kayıtlarının kontrol edilmesi zorunluluğu uygulanmayacak. Böylece, yerel iş gücünün yetersiz olduğu alanlarda yabancı işçilerin istihdamı daha hızlı ve kolay olacak.
Geçtiğimiz yıl en fazla çalışma izni inşaat, imalat sanayi, diğer hizmet faaliyetleri, otelcilik ve turizm, ticaret ile motorlu araçların bakım ve onarımı sektörlerinde verildi. En fazla izin alan yabancı işçiler Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları oldu (785). Onları Nepal (758), Sırbistan (693), Hindistan (660) ve Bangladeş (485) izledi.
Bosna-Hersek genelinde 2025 yılı için toplam çalışma izni kotası 7.229 olarak belirlendi. Bu sayı, geçen yılki 6.073 kotasına kıyasla artırıldı. Kotanın 4.490’ı FBiH’ye, 2.000’i Sırp Cumhuriyeti’ne (RS) ve 739’u Brčko Bölgesi’ne ayrıldı.
