Kuzey Makedonya’da Başbakan Zoran Zaev’in yerel seçim hezimeti sonrasında istifa etmesinin ardından yeni hükümet kurulması çalışmaları devam ederken yeni kabinede Türk bakan olup olmayacağı merak konusu.
TIMEBALKAN
Kuzey Makedonya’da Başbakan Zoran Zaev’in istifasının Meclis’te onaylanmasıyla birlikte yeni hükümetin kurulması için anayasal süreç işlemeye devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski, meclis çoğunluğunu elinde bulundurduğunu belirten Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) Genel Başkanı Dimitar Kovaçevski’ye 29 Aralık tarihinde hükümeti kurma görevini verdi.
20 gün içinde yeni kabineyi ve hükümet programını Meclis’e sunması gereken SDSM Genel Başkanı Dimitar Kovaçevski, yeni hükümet için görüşme ve çalışmalarına devam ederken yeni kabinede Türk bakan olup olmayacağı sorusu gündemdeki sıcaklığını koruyor.
Kuzey Makedonya’nın bağımsızlığından bu yana birçok kabinede Türk kökenli bakanlar görev alırken Kuzey Makedonya’da 15 Temmuz 2020’de yapılan erken genel seçimlerin ardından 31 Ağustos’ta kurulan yeni hükümette Türk bakan olmaması büyük tepkilere neden olmuştu.
MATÜSİTEB Genel Başkanı Hüsrev Emin tarafından Başbakan Zaev’e söz konusu kararın gözden geçirilmesine yönelik açık mektup göndermiş, geçtiğimiz 21 Aralık Türkçe Eğitim Günü merkezi töreninde yaptığı konuşmada da Türklerin devlet yönetiminde daha fazla yer alması gerektiğini vurguladı.
Uzun yıllar sonra kabinede Türk kökenli bakan olmamasıyla oluşan rahatsızlığın ardından bu konuyla ilgili bir soruyu yanıtlayan dönemin Başbakanı Zoran Zaev, aday seçiminde mümkün olan her yönden değerlendirme yaptığını ve en önemli hususun adayın kalitesi olduğunu belirterek şöyle konuşmuştu:
“En başından beri koalisyon ortaklarımızla maksimuma ulaşmaya çalışıyoruz. Her kurumda bakan yardımcılığı, devlet müfettişliği, müdürlük, yöneticilik gibi belli sorunlara adanacak, bazıları bakanlıklardan daha fazla sorumluluk taşıyan büyük ciddi kurumlarda daha az sayıdaki etnik toplulukların katılımı olacak. Böylece devletteki multietnik yapı elbette kurumların kendi içinde inşa edilecektir.”
Başbakan Zaev’in söz konusu açıklamasının ardından TIMEBALKAN’a açıklamalarda bulunan TDP Genel Başkanı ve milletvekili Beycan İlyas, Kuzey Makedonya Türklerinin devlette her mevkide görev yapabilecek bilgili, birikimli ve kaliteli kişilere sahip olduğunu vurgulayarak “Biz Türküz. Bizim devletçilik anlayışımızda ve özellikle politikada bozgunculuk ve tehdit etme anlayışı olmaz.” ifadelerini kullanmıştı.
31 Ağustos 2020’de kurulan hükümette bakanlıkların sayısı 26’dan 19’a düşürülmüştü. Söz konusu hükümette Türk Demokratik Partisi (TDP) ve Türk Hareket Partisi (THP) birer bakan yardımcısı almıştı.
Mevcut iktidar çoğunluğunda Türk Demokratik Partisi (TDP) Genel Başkanı ve milletvekili Beycan İlyas ve Türk Hareket Partisi (THP) Genel Başkanı Enes İbrahim yer alıyor.
– Türk Bakan neden önemli?
Çok dinli, çok kültürlü ve multi etnik bir yapıya sahip Kuzey Makedonya hükümetinde Türklerin, bakan seviyesinde temsil edilmemesi ülkedeki Türkler arasında dışlanmışlık ve ayrımcılığa maruz kalma hislerini derinleştiriyor.
Devletin en önemli kurucu ve asli unsurlarından olan ülkedeki Türk toplumu, karşılaşılan her türlü sorunun çözümü noktasında her daim emek vermiş ve kritik dönemlerde devletin ve milletin ihtiyaç duyduğu birlik ruhuna katkı sağlamışken üst düzey temsiliyette yer almaması hayal kırıklığını artıracaktır.
Yeni kurulacak hükümette “Hakça Temsil İlkesi” gözetilerek Türk kökenli bakanın yer alması, özellikle son dönemde artan iki milletli yönetim anlayışından uzaklaşılması, ülkede başta Türkler olmak üzere tüm sayısı az olan etnik topluluklara saygı gösterilmesi, çoğulcu ve kapsayıcı bir yönetim biçimi, Türkiye-Kuzey Makedonya ilişkilerinin geliştirilmesi ve ülkedeki Türklerin sorunlarına daha kapsayıcı çözümler gibi birçok getirisi olacaktır.
– Zoran Zaev’in istifaları ve yeni hükümete uzanan süreç
Kuzey Makedonya’da 31 Ekim’de düzenlenen yerel seçim ikinci turunun ardından Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği’nin (SDSM) başkent Üsküp ve ülke genelinde birçok belediyeyi kaybetmesinin ardından Zoran Zaev, seçim başarısızlığını üstlenerek hem başbakan hem de parti genel başkanlığı görevinden istifa ettiğini açıklamış ancak istifalarını bir süre yürürlüğe koymamıştı.
Ana muhalefet partisi İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği (VMRO DPMNE) Genel Başkanı Hristijan Mickoski, yeni hükümet çoğunluğu ve hızlı erken genel seçim çağrısında bulunmuştu.
5 Kasım Cuma günü VMRO DPMNE, Arnavut İttifakı, Alternativa, Besa Hareketi ve Levica temsilcilerinin mecliste yaptığı toplantı sonrasında muhalefet tarafından yeni meclis çoğunluğunun oluşturulduğu açıklanmış ve 120 sandalyeli Mecliste 61 milletvekilinin imzasını toplayarak güven oylamasına gidilmesi talebinde bulunulmuştu.
Hükümete karşı yapılan güvensizlik oturumu Besa Hareketi milletvekili Kastriot Recepi’nin oylama saatinde ortadan kaybolmasının ardından başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
26 Kasım’da düzenlenen SDSM MYK toplantısında Genel Başkan Zoran Zaev’in istifası kabul edilmiş ve 12 Aralık’ta düzenlenen parti içi seçimde SDSM Yürütme Kurulu üyesi ve Maliye Bakan Yardımcısı Dimitar Kovaçevski Genel Başkanlık görevine seçilmişti.
Ülkenin AB müzakerelerine başlama sürecinde yeni sağlam meclis çoğunluğu için bir süre daha görevde kalan Başbakan Zoran Zaev, 22 Aralık’ta istifasını meclise sunmuş ve ertesi gün istifası Meclis tarafından onaylanmıştı.
