Pazar günkü seçimlerin sonucu ne olursa olsun, bir sonraki hükümet artan yoksullukla mücadele etmek ve ülkenin kuzeyinde yeniden baş gösteren etnik gerilim tehditlerine karşı koymak zorunda kalacak.
Kosova vatandaşları, kötü giden ekonomi ve etnik Arnavutlar ile Sırplar arasında yeniden alevlenen etnik gerginliklerin ortasında Pazar günü yapılacak parlamento seçimleri için sandık başına gitmeye hazırlanıyor.
Tahminler Başbakan Albin Kurti’nin az bir farkla çoğunluğu kazanabileceğini ve muhtemelen etnik Arnavut rakipleriyle bir koalisyon kurması gerekeceğini öngörüyor.
Sonuç ne olursa olsun, bir sonraki hükümet, çoğunlukla etnik Sırpların yaşadığı Kosova’nın kuzeyinde devam eden etnik şiddet tehdidine karşı koymak için artan yoksullukla mücadele etmek zorunda kalacak.
Dünya Bankası’nın yakın tarihli bir raporuna göre Kosova, yoksulluk oranının en yavaş azaldığı Avrupa ülkesi. Gelirler arasındaki mesafeyi ölçen refah uçurumu ise Batı Balkanlar’da en yüksek seviyede. Dünya Bankası raporuna göre bu, küresel refah standardına ulaşmak için ortalama ücretlerin en az üç katına çıkması gerektiği anlamına geliyor.
Euronews’e konuşan Kosova’nın önde gelen haber kuruluşlarından Kohavision ya da KTV’den siyaset editörü Eraldin Fazliu, “Hükümete göre bütçe açısından iyi bir ekonomik büyüme kaydettik. Bu doğru olabilir,” diyor.
“Ancak insanların nasıl yaşadığı, enflasyon ve işsizlik söz konusu olduğunda insanlar son dört yılda büyük zorluklarla karşılaştı.”
Fazliu, “(Başbakan Kurti’nin) en azından bu aşamada yapamadığı şey, kuzeyde yaşayan insanların kendi politikalarını benimsemesini sağlamak ve bu en zor adım,” dedi.
“Çünkü bildiğimiz gibi Kosova’nın kuzeyinde yaşayan insanlar sadece Belgrad tarafından kontrol edilmiyor, aynı zamanda sağlık hizmetleri ve eğitim sistemleri de Sırbistan tarafından karşılanıyor.”
Kosova İş adamları Derneği Başkanı, Washington’da güçlü bağlantıları olan etnik Arnavut girişimci Agim Shahini, insanlar arasındaki temel ayrılığın etnik köken değil ekonomi ve yaşam standartları olduğunu düşünüyor.
“Kosova’da etnik bir çatışma yok. Kosova’da en önemli sorun, Kosova’nın tüm topluluklar için çözmesi gereken ekonomidir: Arnavutlar, Sırplar, Boşnaklar, Türkler için yaşam standartlarını yükseltmek. En büyük sorun ise bunun nasıl yapılacağıdır,” dedi.
Ona göre bir önceki Trump yönetimi etnik ve siyasi meseleleri bir kenara bırakıp ülke ekonomisine odaklanmaya karar verdiğinde doğru yönde ilerlemişti.
Beyin göçü sorunu
Bir de beyin göçü sorunu bunuyor. Dünya Bankası’nın geçtiğimiz Ekim ayında yayınlanan Kosova’ya ilişkin Yoksulluk ve Eşitlik raporuna göre, “Dışarıya göç, potansiyel beşeri sermaye kayıplarına ilişkin endişeleri artırıyor.”
Roma’daki Luiss Üniversitesi’nde Nüfus, Çevre ve Sürdürülebilirlik profesörü olan Alfonso Giordano, “Genç nüfusun azalması, ülkenin üretken olmasına ve (Kosova gibi) ülkelerin yaşam koşullarını, ekonomik performanslarını ve sosyal gelişimlerini, yani insani kalkınma endeksi açısından olumlu sonuçlar veren tüm bu faktörleri artırmaları için gerekli olan yeniliklere hazır olmalarına yardımcı olmuyor,” dedi.
Giordano’ya göre, neredeyse otuz yıl sonra hala uluslararası destekli bir yönetime sahip olan ve hala sosyal ve etnik çatışmalardan muzdarip olan Kosova’nın kendine has özellikleri nedeniyle bu yapısal sorunların çözülmesi de zor.
AB ve uluslararası fonlar, bölgenin demografik dengesi zaten tehlikedeyken çok geç geldi.
Mitrovica’dan gelen Sırp STK aktivisti Stefan Kalaba’ya göre sıradan insanlar enflasyon ve başarısız bir ekonomiyle mücadele ediyor.
Kosova’nın kuzeyinde yer alan ve İbar nehrinin ikiye böldüğü şehir, etnik Sırplar ile çoğunluğu oluşturan Arnavutlar arasında sık sık etnik gerilimlere sahne oluyor. NATO liderliğindeki KFOR barış gücü misyonunun bir parçası olan Çok Uluslu Özel Birim (MSU) adlı uluslararası güvenlik polis güçlerine ait cipleri fark etmek kolay.
Onların varlığı, savaşın sona ermesinden neredeyse 26 yıl sonra Kosova’daki etnik çatışmanın çözülmekten uzak olduğunun bir işareti. Kosova halkı da bir tür ebedi geçiş sürecinde sıkışmış durumda.
Kosova’nın Sırbistan’dan bağımsızlık savaşının ardından onlarca yıldır çözülemeyen çatışmanın sonuçları, eğitimli gençleri Avrupa’nın başka yerlerine göç etmeye iten yapısal bir ekonomik sorun.
Kalaba, “Üst düzeyde, Priştine’deki politikacılar ve Belgrad’daki politikacılar oldukça sıkışmış durumdalar. Ancak daha alt düzeyde insanlar sadece hayatlarını yaşıyor,” diyor.
“Siyasi istikrarsızlık piyasada çok fazla stres yaratıyor. İnsanlar Kosova’da iş bulmaya bile çalışmıyor. Gençler liseyi bitirir bitirmez burada iş bulmaya çalışmıyorlar bile. Almanya’ya, İsviçre’ye ve AB’nin geri kalanına göç ediyorlar,” dedi.
Uluslararası toplum, Kosova Başbakanı Kurti ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’i, iki taraf arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik AB arabuluculuğundaki anlaşmaları uygulamadıkları için eleştirdi ve bu da gerginliğin artmasına neden oldu.
Kosova şu anda uluslararası bağışlara bağımlı durumda. Genç Aktif Gracanica gençlik derneği başkanı Petar Đorđević, “Bu uluslararası bağışlar olmadan Kosova hiçbir şekilde sürdürülebilir olmayacaktır,” dedi.
Kaynak: euronews
