Kosova, seçime yaklaşırken Covid mücadelesiyle birlikte, seçimlerin demokrasi kurallarına uyumlu yapılması için de adalet mücadelesi veriyor. Kosova Anayasa Mahkemesi’nin (KAM), hükümetin yıkılmasına yol açan kararı ardından, vekaleten Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, 14 Şubat’ta erken seçim kararı aldı.
Anayasa Mahkemesi bu arada çıkardığı ikinci bir kararıyla, 2019 seçimlerinde birinci olan Vetvendosje Hareketi (Özkarar Hareketi -VV) Lideri Albin Kurti ve en yakın arkadaşlarının, Kosova Genel Seçim Kanunu’na göre, hüküm giydikleri gerekçesiyle, milletvekili adayı olamayacaklarını bildirdi.
Kosova’nın 03L 073 Sayılı Genel Seçim Kanunu’nun, Adayların Uygunluk / Yeterlilik durumunu düzenleyen 29. Maddesinin 1. Fıkrası’nın q) Bendinde: Son üç (3) yıl içinde kesin bir mahkeme kararı ile suçlu bulunan kişiler, seçimde aday olamaz”, deniliyor. Fakat, “şartlı cezanın” bu durumlarda nasıl yorumlanacağına dair açıklık getirilmediği için, bu madde farklı değerlendirmelere sebep oluyor.
Anayasa Mahkemesi’nin, özellikle son üç yıl içinde hüküm giymiş olanların seçimlerde aday olamayacakları kararı, başlamış olan seçim sürecinde, adalet konusunda tartışmaları ateşledi. VV Hareketi, Anayasa Mahkemesi’nin kararına itiraz hakkı olmamasına rağmen, bu kararın engeline takılan liderleri Albin Kurti ve diğer adaylarıyla birlikte, 110 milletvekili adayının yer aldığı listeyi, Merkez Seçim Komisyonu’na teslim etti.
Seçime katılacak adaylarla ilgili kanuni açıdan “uygunluk” onayı verecek olan Kosova Yargı Kurulu’nun raporu, söz konusu hüküm giymiş milletvekili adaylarının kaderini belirleyecektir.
Öte yandan, “Şartlı ceza” almış olanların, mahkemeden aldıkları “adli sicil” belgelerinde, hüküm giyip gitmediğine dair bölümde ”hüküm giymemiştir” şeklinde, işaret edildiğine, dikkat çekilmektedir. Kosova Ceza Kanunu’nda (52. Maddesine göre) yer alan “Şartlı ceza” hükmüyle ilgili açıklamalarda, verilen cezanın belirli bir süre ve belirli şartlarla infazının durdurulması anlamına geldiği belirtiliyor.
“Şartlı ceza”nın, verilen cezanın infazından önce, bir çeşit yaptırım olduğunu vurguluyorlar. Denetimli özgürlük cezasına çarptırılan kişi, belirlenen süre içinde yeni bir suç işlememesi ve mahkemenin belirlediği şartlara uyması halinde, ceza infaz edilmeyecek ve bu kişi HÜKÜMLÜ sayılmayacaktır. Hukuk uzmanları da Kosova Ceza Kanunu’daki “şartlı ceza”nın alternatif bir ceza olduğuna, ceza infazı olmadığı için, ceza alanın hüküm giymiş sayılmadığına, işaret etmekteler.
Asıl liderleri (Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi ve Parti Genel Başkanı Kadri Vejseli) özel mahkemede savaş suçu iddiasıyla yargılanmakta olan Kosova Demokrasi Partisi (PDK) 110, efsanevi lider olarak kabul edilen Rugova’nın Kosova Demokratik Birliği (LDK) 110, daha şimdiden Cumhurbaşkanlığı adaylığını açıklayan eski UÇK komutanı Ramuş Haradinay’ın Kosova Refah İttifakı (AAK) 110 milletvekili adayıyla, seçime katılıyorlar.
Seçimleri kimin kazanacağı konusunda yapılanı çeşitli seçim sondajlarında, 2019 seçimlerinde birinci olan VV Hareketinin, 14 Şubat 2021 günü seçimlerinde de oyların yüzde 50’den çoğunu kazanacağı yolunda tahminler ileri sürülüyor. Erken genel seçimde, azınlıkları temsilen ikisi koalisyon ve 5 yurttaş girişimi olmak üzere toplam 28 siyasi oluşumun 1079 milletvekili adayı yarışacak.
2019’da yapılan seçimlere kayıtlı 1 milyon 961 bin 213 seçmenden ancak yüzde 44,56’sı (841275) oyunu kullandı. En çok oy kazanan VV hareketiydi. Kosova’daki en büyük üç parti, Vetëvendosje, LDK ve PDK, 21 siyasi parti, 2 koalisyon ve 5 sivil inisiyatifi seçime katılıyor.
Türk seçmeni temsilen, seçime iki parti katılıyor. Bunlardan biri bilinen Kosova Demokratik Türk Partisi (KDTP) ve 6 ay içinde kurulan ve seçime girmeyi başaran, Türk seçmene alternatif olarak hitap eden Yenilikçi Türk Hareketi Partisi (YTHP)’dir.
Seçmenler, oy pusulalarında kırmızı renk ağırlıklı ay-yıldızlı KDTP ve beyaz renk ağırlıklı başak ve ay-yıldızlı YTHP partilerini kolaylıkla ayırt edebilecekler.
