Kuzey Makedonyalı genç hukukçu Ufuk Klinçe, geçtiğimiz günlerde Kuzey Makedonya Meclisi’nde kabul edilen ve Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski tarafından imzalanan vatandaşlık yasa teklifi ile ilgili açıklamalarda bulundu.
TİMEBALKAN
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’ni temsil eden avukatlık bürosunda çalışan Asst. LL.M Ufuk Klinçe Türkiye’de yaşayan soydaşların vatandaşlık almak isterken mağdur olmamaları için dikkat etmeleri gereken hususları ve vatandaşlık kanununun değişikliğini öngören Kanun Teklifi’nin içeriğini yazıya döktü:
“Değerli soydaşlar, son günlerde, özellikle Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan birçok soydaşımız beni Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığı alma konusunda bilgi edinme amacıyla aradılar. Bundan yola çıkarak, herkesi bu konu hakkında bilgilendirmek maksadıyla bu yazıyı sizinle paylaşmak istiyorum.
Bildiğiniz üzere, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unda değişiklik yapılmasını öngören Kanun Teklifi, Kuzey Makedonya Meclisi’nde 29.07.2021 tarihinde yapılan oylama sonucunda kabul edilmiş ve Kanun’un son hali, 30.07.2021 tarihinde Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkan’ı tarafından imzalanmıştır. Şimdi, gelelim Kanun Teklifi’nin içeriğine. Kanun Teklifi’nde, Makedonya Türk’lerinin uzun yıllar çözülmesi için mücadele verdiği sorun, NİYAHET sorun olarak kabül görmüştür (Kanun Teklifi’nde, ‘…Kanun’un şu ana kadarki uygulanmasından dolayı belirli bir kategoride bulunan kişilerin vatandaşlık alma haklarının kısıtlandığı’ belirtilmiştir.). Bu sorunun çözümü ise, Kanun Teklifi’nin bizim için ehemmiyeti büyük olan aşağıda belirttiğim bu iki fıkrasıyla hedeflenmiştir:
1. Kanun Teklifi’nin 3. maddesinin 1. fıkrası uyarınca Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 8. maddesinin 1. fıkrasında yer alan 2 sayısının devamında virgül koyulup 6 sayısı eklenmiştir. Buna göre, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 8. maddesinin 1. fıkrasının son hali bu şekildedir: Kuzey Makedonya Cumhuriyeti göçmeni ayrıca onun birinci dereceden akrabası, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 7. maddesinin 1. fıkrasının 2., 6. ve 10. bentlerindeki şartları yerine getirmese bile Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığına kabul edilebilir. Böylece, aşağıda belirtilen şartları yerine getirme zorunluluğu ortadan kalkmıştır:
– vatandaşlığa başvuru yapmadan önce sekiz yıl aralıksız olarak Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde ikamet etmek;
– Makedonca bilmek;
– vatandaşlıktan çıkmak veya vatandaşlıktan çıkma izninin alındığına dair belge sunmak.
Bu bağlamda, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’nın halihazırda yürürlükte olan Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 7. maddesinin 1. fıkrasını dikkate alarak kendi internet sitesinde yayınladığı bilgileri, ayrıca yukarıda belirttiğim Kanun Teklifi’nin öngördüğü değişiklikleri göz önünde bulundurarak şu bilgileri paylaşmak isterim:
– Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığı almak isteyen göçmenler şu şartları yerine getirmelidirler:
• 18 yaşını doldurmuş olmanız;• Kanun’da öngörülen koşullar uyarınca, geçiminizi ve sosyal güvenliğinizi karşılayacak kalıcı geçim kaynağınızın ve dairenizin olması;
• Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde ve vatandaşı olduğunuz devlette, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti kanunları uyarınca cezai fiil sayılan ve re’sen soruşturmaya tabi tutulan fiil nedeniyle en az 1 yıl hapis cezasına çarptırılmış olmamanız;• hakkınızda Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde ve vatandaşı olduğunuz devlette ceza davası yürütülmemesi;
• hakkınızda Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nde ikamet etme yasağı kararının olmaması;
• Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığına alınmanızın Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin güvenliğini ve savunmasını tehlikeye atmaması;
• Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin sadık bir vatandaşı olacağınıza dair yemini imzalamak.
2. Kanun Teklifi’nin 3. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 8. maddesinin 2. fıkrasında yer alan ‘ana vatanı hariç’ kelimeleri silinmiştir. Buna göre, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun 8. maddesinin 2. fıkrasının son hali bu şekildedir: Bu Kanun uyarınca göçmen, cinsiyetine, ırkına, ten rengine, ulusal ve toplumsal kökenine, siyasal veya dini inancına, mülkiyet ve sosyal durumuna bakılmaksızın, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nden başka bir ülkeye göç etmiş yurttaş olarak kabul edilir. Yani, yukarıda belirttiğim (ayrımcı ve kanun önünde eşitlik ilkesiyle bağdaşmayan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 12 nolu Protokolü’nün 1. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına, ayrıca Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasa’sının 9. maddesine, 49. maddesinin 1. fıkrasına ve 54. maddesinin 3. fıkrasına aykırı) kelimelerin silinmesiyle, Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan Kuzey Makedonya Cumhuriyeti göçmenlerinin ve onların birinci dereceden akrabalarının Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığına alınmalarının önü açılmıştır.
Temmenim o dur ki, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’yle gönül bağlarını asla koparmamış soydaşlarımızın en yakın zamanda Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’yle hukuki bağlarını tekrardan kurmalarıdır.
Not: Kanımca, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Vatandaşlık Kanun’unun Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Resmi Gazetesi’nde yayımlanacak son halini beklememiz icap etmektedir (Kanunlar getirildikten sonra Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Resmi Gazete’sinde en geç 8 gün içerisinde yayımlanırlar). İlaveten, onun devlet kurum ve kuruşları tarafından nasıl uygulanacağını, ileride getirilmeleri muhtemel yönetmeliklerin neleri öngöreceğini ve yerel mahkemelerin bu konuyu nasıl ele alacaklarını veya bu konuda yargı içtihatının oluşup oluşmayacağını veya oluşursa neleri belirleyeceğini öngörmek şu an için mümkün değildir. Dolayısıyla, mağdur olmamanız için her avukata inanmamanız ve vatandaşlık konusu hakkında resmi makamların yapacakları açıklamaları/bildirileri takip etmeniz gerekmektedir.”
