İstanbul Sanayi Odası (İSO), Balkanların ekonomik potansiyel taşıyan ülkelerinden Kuzey Makedonya ile ilgili bir ülke günü etkinliği düzenledi.
Odakule’de İSO Yönetim Kurulu Üyesi Cemal Keleş’in ev sahipliğinde yapılan Kuzey Makedonya Ülke Günü & Yatırım Fırsatları Semineri’ne Kuzey Makedonya Yabancı Yatırımlar Bakanı Zorica Apostolska ve Kuzey Makedonya’nın İstanbul Başkonsolosu Aktan Ago da katıldı. Etkinliğe çok sayıda sanayici ve iş insanı da katılarak ülkedeki yatırım ve işbirliği fırsatlarını dinleme şansını yakaladı.
Açılışta konuşan İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Cemal Keleş, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasında, gücünü ortak tarih ve kültürden alan yakın ilişkiler ve iş birliğinin mevcut olduğunu söyledi. Türkiye’nin Üsküp’e Büyükelçi gönderen ilk devlet olduğunu hatırlatan Keleş, başta Kuzey Makedonya’nın Avrupa-Atlantik kurumlarıyla bütünleşmesine Türkiye’nin verdiği destek olmak üzere, ilişkilerin, Türk müteşebbislerin Kuzey Makedonya’ya artan yatırımları ve her yıl Kuzey Makedonya’da eğitim gören binlerce Türk öğrenci ile beraber her alanda, her geçen gün daha da kuvvetlendiğini kaydetti.
Kuzey Makedonya ile 1 Eylül 2000 tarihinde yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması ile Türkiye menşeli sanayi mallarına Kuzey Makedonya’da uygulanan gümrük vergisi oranlarının sıfırlandığına dikkat çeken Keleş, resmi rakamlara göre yüzde 3,9, gerçekte ise yüzde 5 civarında olduğu tahmin edilen Türk kökenli vatandaşlarının bulunması sebebiyle Kuzey Makedonya’da Türkçe konuşan ve Türkiye ile ticaret ve yatırım ilişkileri kurmaya çok istekli bir nüfusun Türkiye için de önemli bir etken olduğunu dile getirdi.
2018 yılında Makedonya’ya yönelik yaklaşık ihracatlarının 397 milyon dolar, Makedonya’dan ithalatlarının ise 108 milyon dolar olarak gerçekleştiğine dikkat çeken Keleş, yaklaşık 505 milyon dolar olarak gerçekleşen ikili ticaret hacminin yükselen bir trendde olmasına rağmen gerçek potansiyelin oldukça altında olduğunu ifade etti.
Kuzey Makedonya’da Türkiye sermayeli yaklaşık 100 yatırımcımız bulunduğunu aktaran Keleş, bu firmaların gerçekleşen ve planlanmış olan toplam yatırım tutarının 1.3 milyar euro’yu ve toplam çalışan sayısının 5.000 kişiyi aştığını belirtti. Keleş, Kuzey Makedonya’nın bölge ülkeleri arasında işgücü, enerji ve diğer tüm üretim masrafları ve genel yatırım ortamı anlamında en elverişli ülke konumunda olduğunu vurguladı. Keleş, gerek tarihi ve kültürel bağların gerekse ülkeleri arasındaki yüksek potansiyelin Makedonya ile ticari ilişkilerini daha ileri seviyelere taşımaları gerektiğinin işareti olduğunu söyledi.
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Yabancı Yatırımlar Bakanı Zorica Apostolska ise hükümetin ekonomi politikalarını İstanbul iş çevrelerine anlatmak için Türkiye’yi ziyaret ettiğini söyledi. Son yıllardaki iyileştirmeler ile yabancı yatırımcılara güçlü bir mesaj verdiklerini kaydeden Apostolska, Kuzey Makedonya’nın yatırımlar için güvenli ve istikrarlı bir bölge olduğunu kaydetti. Kurdukları ajans ile yatırımların tek irtibat noktası üzerinden gerçekleştirildiğine işaret eden Apostolska, yatırımlarda ilk 10 yıl için pek çok vergi muafiyeti sağladıklarını anlattı. Atılan adımlar sonrasında Türk, Amerikan ve Alman şirketlerinin ülkede yatırım yaptığını dile getiren Apostolska, Türkiye-Makedonya iş forumu sayesinde iki ülke arasında işbirliğinin artırılacağını kaydetti. Apostolska Türk yatırımcıları da ülkesine davet etti.
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Aktan Ago, 2014’ten bu yana iki ülke arasındaki ticaret hacminin arttığını söyledi. Kuzey Makedonya’nın ticaret partnerleri arasında Türkiye’nin bu yıl sekizinci sırada yer aldığına değinen Ago, 2014 yılında 441 milyon dolar olan ikili ticaretin 521 milyon dolara ulaştığını kaydetti. Türkiye ile iyi ticari ilişkilere sahip olduklarını belirten Ago, yatırım potansiyeli olan sektörler arasında otomotiv parçası üretimi, bilgi iletişimi teknolojileri, tarım ve gıda işleme, ilaç ve tıbbi cihazlar sektörlerini saydı. Ago, Türk şirketlerine Kuzey Makedonya’da yatırım için her türlü bilgi ve desteği sağlamaya açık olduklarını vurguladı.
Sonrasında Türkiye-Kuzey Makedonya Ticaret, İşbirliği ve Yatırım Fırsatları başlıklı bir panel yapıldı. Panelde Ticaret Bakanlığı Ticaret Uzmanı Bünyamin Kutlu, Türkiye ve Kuzey Makedonya arasındaki ekonomik ilişkileri anlattı. Kutlu, ülkede kişi başına düşen GSYİH’nin 6.100 dolar civarında olduğunu ve enflasyonun yüzde 1,5 civarında seyrettiğini söyledi. Türkiye adına Kuzey Makedonya’da önemli firmaların faaliyet gösterdiğini dile getiren Kutlu, Türk malının olumlu bir imajı olduğunu kaydetti.
Kuzey Makedonya Hükümeti Yabancı Yatırımlar Bakanlığı Birim Başkanı Radica Bobinska ise Kuzey Makedonya’da ticaret ve yatırım fırsatlarını anlattı. Kuzey Makedonya’nın 2019’un ilk yarısında yüzde 3.6 büyüme yaptığını belirten Bobinska yabancı yatırımcı için oldukça elverişli bir iş ortamı olduğunu ekledi. Bobinska serbest ekonomik bölgelerinde 10 yıl için kurumlar vergisi, gelir vergisi, katma değer vergisi ve emlak vergisinin yüzde 0 olarak uygulandığını vurguladı.
Ardından moderatörlüğünü İSO Genel Sekreteri Haktan Akın’ın yaptığı Türk Firmaların Kuzey Makedonya Pazarındaki Deneyimleri başlıklı panel düzenlendi. Panelde DEİK Türkiye-Kuzey Makedonya İş Konseyi Başkanı / Be-Ka Sağlık Eğitim Tibbi Malz. Tekstil Tur. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti Yönetim Kurulu Başkanı Bilal Kara, Halk Bankası Kuzey Makedonya Genel Müdürü Bilal Sucubaşı ve Cevahir Sky City Makedonya Mali İşler Müdürü Dr. Esfer Ali, Makedonya’da yaşadıkları deneyimleri dinleyicilere aktardı. Ardından panelistler dinleyicilerden gelen sorulara yanıt verdi.
