Protestan ve Katoliklerin 25 Aralık’ta, Ortodoksların ise 6 Ocak’ta kutladıkları Noel, insanlığın en eski bayramlarından biri olarak kabul ediliyor.
Dünyaca ünlü “Noel Baba” karakteri, süslenen çam ağaçları ve hediyelerle özdeşleşen Noel, Hristiyan dünyasının büyük bölümü tarafından bugün kutlanıyor.
Protestan ve Katoliklerin 25 Aralık’ta, Ortodoksların ise 6 Ocak’ta kutladıkları Noel, insanlığın en eski bayramlarından biri olarak kabul ediliyor. Noel arifesi olan 24 Aralık akşamı başlayan kutlamalar, bazı ülkelerde 26 Aralık’a kadar devam ediyor.
Hristiyanlık yayılmadan uzun zaman önce pagan toplulukları 25 Aralık’ta “yeniden doğuş” bayramını kutlarken, 4. yüzyıldan itibaren gücünü artırmaya başlayan kilise, Hazreti İsa’nın doğum günü olduğu iddiasıyla bugünün bayram olarak kutlanması için çalışmalarda bulundu.
“Noel” sözcüğünün kökeni Latince doğum günü, yıl dönümü anlamına gelen “Natalis” sözcüğüne dayanıyor.
Hazreti İsa’nın doğum ve ölüm tarihlerine ilişkin kimi tarihçi ve araştırmacılar farklı görüşler belirtse de Hz. İsa’nın Beytüllahim’de M.Ö. 4 ila M.Ö. 6 yıllarında dünyaya geldiğine inanılıyor. Luka İncili’ne göre İsa Peygamber doğduğunda çobanlar çayırlarda sürülerini otlatıyordu, bu durumda doğumun bahar veya yaz aylarında olması gerekiyor. Bazı kaynaklara göre ise Vaftizci Yahya’dan altı ay sonra doğduğu ifade ediliyor. Bu durumda ise Hz. İsa’nın ekimde dünyaya gelmiş olması gerekiyor.
Roma İmparatorluğu’nda Hz. İsa’nın doğumu anısına kutlanan bayramlara ilişkin en eski tarihin 325 veya 336 yıllarına kadar gittiği iddia edilse de Papa Liberius’un, M.S. 354’te 24 Aralık’ı 25 Aralık’a bağlayan geceyi Hz. İsa’nın doğum günü yıl dönümü olarak ilan etmesinin ardından Noel kutlamaları resmi olarak Bizans İmparatoru Büyük Konstantin’in saltanatının son yıllarında başladı.
Noel yemeği ve ritüelleri
Birçok ülkede 25 Aralık öğleden sonra Noel yemeği hazırlanıyor ve aile bireyleri masa etrafında bir araya geliyor. Noel yemeği her ülkede farklılık gösterse de fırında kızarmış hindi en yaygın yemek olarak sofrada yerini alıyor.
Çocuklar Noel Baba’ya mektuplar yazarak istedikleri hediyelerin listesini yapıyor. Bir gece önce evlerde Noel Baba ve geyikleri için yiyecekler bırakılıyor. Noel günü, çam ağacının altına bırakılan hediyeler sahiplerine veriliyor. Küçük çocuklar için dev çorapların içine hediye ve şekerlemeler konulurken, bu hediyeleri Noel Baba’nın getirdiği söyleniyor.
Türkiye’de Rum Ortodoks Kilisesi, Süryani Kilisesi ve Katolik Kilisesi Noel’i 25 Aralık’ta kutlarken, Türkiye Ermenileri de Surp Dzınunt (Kutsal Doğuş) olarak adlandırdıkları Noel’i 6 Ocak’ta kutluyor. Noel gecesi ailelerle geçiriliyor. Kilisede yıl sonu şükran duasına gidiliyor ve akşam aile üyeleri, akraba ve dostlarla bir araya geliniyor.
Hindistan ve Malezya gibi Hristiyanların azınlıkta olduğu birçok ülkede de Noel günü resmi tatil kabul ediliyor.
AA
