Hırvatistan Halk Sağlığı Kurumu (HZJZ), dijital cihazların yaygın kullanımıyla bağlantılı olarak bir “miyopi (kısa görme) salgını” ile karşı karşıya olunduğunu açıkladı.
HZJZ verilerine göre, mobil telefon erişimi son on yılda dünya genelinde neredeyse üç kat artarak 2014’te yüzde 21,6’dan 2023’te yüzde 69’a yükseldi.
Yapılan meta-analizler, günde dört saat ekran başında zaman geçiren çocuklarda miyopi gelişme riskinin, günde bir saat veya daha az ekran süresi olan çocuklara göre iki kat fazla olduğunu gösteriyor.
Yaşam Tarzı Önemli Bir Faktör
Dünya genelinde yaklaşık 2,2 milyar insan miyopi ile mücadele ediyor ve tahminler 2050 yılına kadar dünya nüfusunun neredeyse yarısının miyop olacağını öngörüyor. Avrupa’da da artan bir trend gözleniyor; ülkeler arasında miyopi oranları yüzde 11,9 ile yüzde 49,7 arasında değişirken, ortalama prevalans yüzde 23,5 olarak hesaplanıyor.
Miyopinin nedenleri genetik ve çevresel faktörleri kapsıyor, ancak çocukların yaşam tarzının gelişim üzerinde kritik rol oynadığına dair giderek daha fazla kanıt bulunuyor. Özellikle ebeveynlerin miyop olması, çocuklarda riskin artmasına neden oluyor: bir ebeveyni miyop olan çocuklarda risk iki kat, iki ebeveyni miyop olanlarda ise beş kat artıyor.
Eğitim düzeyi de miyopi ile bağlantılı bir çevresel faktör olarak öne çıkıyor. Özellikle Avrupa ve Asya’da daha yüksek eğitim düzeyine sahip bölgelerde miyopi prevalansı daha yüksek. Bunun nedeni, yakın mesafe görme gerektiren aktivitelerin—okuma, yazma, bilgisayar ve telefon kullanımı—artması olarak açıklanıyor. Çocukların 30 dakikadan uzun süre ve 30 cm’den daha yakın mesafeden okuma yapmaları risk faktörünü daha da artırıyor.
Açık Havada Zaman Miyopiyi Azaltıyor
Araştırmalar, açık havada vakit geçirmenin miyopiyi önlemede en net koruyucu faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. 6–11 yaş arası çocukların her gün 40–80 dakika açık havada zaman geçirmesi miyopi görülme oranını azaltıyor.
Doğu ve Güneydoğu Asya örneği, genç yetişkinlerde miyopi prevalansının yüzde 80–90’a kadar çıktığını, Batı ülkelerinde ise yüzde 20–40 civarında olduğunu gösteriyor. Bu fark, yeterli gün ışığı almamanın çevresel bir etken olarak önemini ortaya koyuyor.
Tayvan’da uygulanan “Tian-Tian 120” programı, çocukları her gün açık havada zaman geçirmeye teşvik ederek, okul çağındaki çocuklarda miyopi artışını durdurmayı ve hatta tersine çevirmeyi başardı. Açık havadaki koruyucu etkinin mekanizmaları arasında retinada dopamin salgısının artması, D vitamini seviyesinin yükselmesi, ışık yoğunluğunun artması ve odak derinliğinin artması gösteriliyor.
Ebeveynlere Öneriler
Hırvatistan Sağlık Bakanlığı, 2015 yılında dört yaşındaki tüm çocuklar için görme taramasını zorunlu hale getirdi ve 2016’da erken görme bozukluklarının tespiti için Ulusal Önleyici Program kuruldu. Bu yaşta yapılan göz testi, tüm göz anomalilerinin yüzde 97’sini tespit edebiliyor.
HZJZ, ebeveynleri önleyici muayenelere katılmaya çağırıyor ve ekran süresini sınırlandırmalarını öneriyor: 2 yaşına kadar ekran önerilmez, 5 yaşına kadar günde en fazla 1 saat, 12 yaşına kadar ise en fazla 2 saat. Ayrıca çocukların açık havada zaman geçirmesi, yeterli doğal ışık alan alanlarda öğrenme ve oyun oynaması ile gözlük veya kontakt lens kullanımının doğru ve düzenli olmasını tavsiye ediyor.
