Makedonya Gazeteciler Birliği, erken parlamento seçimlerinden önce, gazetecilere seçim haberleri yaparken yardımcı olacak, etik ve yasal kuralları içeren bir el kitabı hazırladı. El kitabı Konrad Adenauer Vakfı tarafından desteklendi. Sözünü ettiğimiz “Gazeteciler için seçimleri izleme kılavuzu”nun müelliflerinden biri, 1996 yılından bu yana Makedonya Televizyonu Türkçe programlarında çalışan Erdem Ahmet. TİMEBALKAN’a röportaj veren Erdem Ahmet, “Seçim haberlerini izlerken en önemli mesele propagandayı tanımak ve onu bir yana çekerek gerçek haberi almak.” ifadelerini kullandı.
Hüsamettin Gina, Mehmed Arif / TİMEBALKAN ÖZEL
Erdem Ahmet’le, hem hazırladığı kılavuzu, hem de genel olarak seçim kampanyası esnasında medyanın rolüne ilişkin samimi ve dobra dobra bir sohbet gerçekleştirdik.
Röportajın başında neden böyle bir kılavuza ihtiyaç duyulduğu şeklindeki sorumuzu yanıtlayan Erdem Ahmet, “Bizim devamlı sorunlarımızın yanı sıra gazetecilik açısından en büyük sorunlar seçimler döneminde çıkar. Çünkü seçimler esnasında baskılar en büyüktür. Siyasi partiler seçimlerde var oluş mücadelesi veriyor. Ve bu doğrultuda medyada en büyük baskılar yapılıyor” ifadelerini kullandı.
Makedonya Gazeteciler Birliği olarak seçimlerden önce etik kurallarını hatırlatmakta fayda olacağını düşündüklerini vurgulayan Erdem Ahmet, “Gazeteciler İçin Seçimleri İzleme Kılavuzu” bir el kitabı olarak yayınlandı. Gazeteci kendi cebinde taşıyabilir ve sonunda haberi hazırlarken bazı ikilemi varsa, hem etik hem de mevzuat açısından, el kitabına bakıp haberi yazabilir.” şeklinde konuştu.
“Medya artık okur, dinleyici ve izleyicilerden yaşamıyor”
2005 yılında araştırma gazeteciliğin geliştirilmesi için Makedonya Medya Ensitütüsü’nden takdirname kazanan Erdem Ahmet’e, “Makedonya’daki medyayı göz önünde bulundurduğunda gazetecilerin bu el kitabını kullanacağına inanıyor musun?” şeklinde bir soru yönelttik.
“Kurallar budur” diyen Erdem Ahmet, “Ben medyanın seçim sürecinde dünyanın hangi ülkesinde olursa olsun, bazı aksaklıkların olacağını ve bir taraf tutacaklarına inanıyorum. Bu dünyada böyledir. Biz şunu hatırlatıyoruz. Bu taraflılık çok kaba olmasın, göze batmasın. Önemli olan bunun bedeli hem medya hem de bu meslek için çok ağır olmasın.” ifadelerini kullandı.
Amerika seçimlerinden örnekler veren Erdem Ahmet, CNN’i Cumhuriyetçilerin Klinton TV olarak isimlendirdiklerini, FOX TV’ye aksine kelimeler kullanıldığını ve taraf gibi ortaya çıktıklarını hatırlattı.
Erdem Ahmet, ayrıca yaklaşımın sorun olmadığını, sorunun etik olduğunu vurguladı.
Makedonya’da çok medya olduğunu vurgulayan Erdem Ahmet, eğer medyaların dikkatlı ve çok kaynaktan okunduğu takdirde daha doğru bilgi alma şansının olabileceğini sözlerine ekledi.
Haberlerin çoğunun siyasi partilerin halkla ilişkilerine benzediğini ileri süren Erdem Ahmet, “Tüm propagandaları izleyin, ondan sonra bir gerçeğe ulaşabilirsiniz. Bu eğilim sadece Makedonya’ya ait değil, son dönemde özellikle internetin gelişmesi ile geleneksel medya eskisi gibi güçlü değil ve siyasi etkenlerin etkisi altına girdi. Medya artık okur, dinleyici ve izleyicilerden yaşamıyor. Reklamlar da baskı yapabilir, siyasi bir kimliğe dönüşebilir” dedi.
Erdem Ahmet, şunu da hatırlattı: “Makedonya’da medyanın büyük bir kısmı ya devlet kampanyası çerçevesinde finanse ediliyor ya da diğer bir taraftan büyükelçilikler çerçevesinde bazı projelerle yabancı paralardan finanse ediliyor”
“En önemli mesele propagandayı tanımak”
Birçok seçim kampanyasını izleme tecrübesine sahip olan Erdem Ahmet iki gün önce başlayan erken parlamento seçimleri kampanyalarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu:
“Balkanlara özel bir durum var. Biz her zaman, ‘Bu çok önemli, tarihi bir seçimdir’ ifadelerini kullanıyoruz. Oysa her seçim, tarihi bir seçimdir. O kadar da büyütmeye gerek yok. Biz tabi ki bir kriz içerisinde bulunuyuruz. Bu işlere yabancı etkenler de karıştı. AB ve ABD. Bu çerçevede bakıldığı zaman, tabi ki seçimler belli bir önem taşıyor. Siyasi partiler şu anda her zaman yaptıkları gibi seçmenlerin peşinde. Bunu ister geleneksel medya, ister sosyal medya ile devamlı yapacaklar. Bu dünyada da böyle, belli bir çerçevede oy kazanmaya çalışacaklar. Garip bir şey yapıldığını düşünmeyelim, dünyada da eğilim böyle. Geleneksel medya zayıflıyor, sosyal medya güçleniyor. Ve üstelik de siyasi partilerin, belli ekonomik çevrelerin veya bazı başka çevreler medya üzerindeki etkisini artırıyor. En önemli mesele propagandayı tanımak ve onu bir yana çekerek gerçek haberi almak.”
“Sınav hiçbir zaman tam olarak geçilmedi”
Şeffaf bir şekilde gerçekleşen sohbetimizde, Erdem Ahmet’e, “Etik kurallarını yazan bir kişi olarak, 20 gün sonra Makedonya medyasının bu sınavı vereceğine inanıyor musun ya da nasıl bir sınav vermesini bekliyorsun?” diye sorduk.
Sadece seçimlerde değil, hiçbir zaman sınavın tam olarak geçilmediğini kaydeden Erdem Ahmet, “Etikle ilgili durum da kötü. Seçimlerin öncesinde de seçimlerin sonrasında da. Seçimler esnasında en çok sorun olduğu için seçimlerde en çok meydana çıkıyor” şeklinde konuştu.
Röportajın devamında Erdem Ahmet şöyle konuştu:
“Kimseyi etik kurallar konusunda öğretmeye de niyetim yok. Bu sadece iyi niyetli kesim için yazılmış bir kılavuz. Eğer etik kurallarını ihlal etmek istiyorsalar, ihlal etsinler. Zaten çoğu gazeteci etik kurallarını biliyor. Ben şahsen etik kuralları konusunu, bir mide bulantısı örneği ile açıklamak istiyorum. Haberi yazarken midede bir bulantı oluştuğu an etik açısından bir şeyin iyi olmadığını düşünüyorum. Yazı yazarken bu hissedilmediği zaman sorun yok. Etik gerçek hayatta da var, sadece gazetecilik mesleğinde değil. Hiç etiği umursamayan kesimler de var. Bazı insalar kendisini uygunsuz hisseder, yanakları kızarır. ‘Bunu yapmaktan utanıyorum’, der. Etik kuralları katı değildir, biraz esnektir. En önemli mesele, kamu menfaatidir. Gazeteci haber hazırladığında şunu düşünür; Hazırladığı haberi halkın öğrenmesi gerekiyor mu, gerekmiyor mu? Yararı mı olur, zararı mı olur? Bu konuda ikileminiz varsa bu etik kurallarını okuyarak, bunun çözümünü bulursunuz. Ancak bu sadece gazetecilerle ilgili değil, burada bir bağlantı da var, editörler ve tabi ki medya sahibi de söz konusu. Sahip ile gazeteciler arasında editör en önemli kişidir. Haberlerin son şeklini o verir. Editör, gazetecilere ‘Etik kurallarına dikkat ediniz’ derse, o zaman işin yarısı halledilmiştir.”
Erdem Ahmet kimdir?
1996’dan bu yana Makedonya Televizyonu Türkçe programında çalışıyor. 2001 yılında kurulan Makedonya Türkçe Medya Geliştirme Derneği’nin ilk başkanı oldu. 2002 yılında bu dernek kamuoyunda büyük takdir kazanan “Kutluk Veli” Medya Ödülünü oluşturdu. 2002 yılında gazeteciliğin etik kurallarının hazırlanmasından sorumlu heyette yer aldı. 2005 yılında araştırma gazeteciliğin geliştirilmesi için Makedonya Medya Enstütüsü’nden takdirname kazandı. 2007 yılında Makedonya Medya Enstitüsü’nün en iyi araştırma haberi ödülüne layık görüldü. Bu yarışmada ikinciliği kazandı. 2007 yılında Makedonya Gazeteciler Birliği’nin Onur Konseyi Üyesi oldu. Devamlı olarak Makedonya Meclisi’nden muhabirlik yapıyor. Çalışmalarında özelikle Makedonya’nın kırsal bölgelerinde yaptığı röportajlar büyük ilgi uyandırdı. Pırnalı ve Kutsa, Unutulanlar, Kurtlar Vadisi, Ustrumca’nın Türk Mahallesi, Temel Eğitim Zorunlu mu? ve Din Özgürlüğü yayınları ile Makedonya Türkleri’nin sorunlarına ışık tuttu. 2010 yılında Makedonya Gazeteciler Birliği’nin Yönetim Kurulu Üyesi oldu.
