Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisi’nin 61 yıllık kanlı yönetiminin, başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla sona ermesi dünya basınında geniş yer buldu.
Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye’de 1963’te darbeyle iktidara gelmesinin ardından 1970’de parti içi darbeyle Beşşar Esed’in babası Hafız Esed iktidarı ele geçirerek, 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu.
Beşşar Esed ise, babasının ölümü üzerine 2000’de Baas rejiminin başına geçti. Esed ve Baas iktidarı, rejim karşıtı grupların başkent Şam’a girmesiyle sona erdi.
Dünya basını, bu tarihi gelişmeyi farklı manşetlerle kamuoyuna duyurdu.
ABD
ABD basını, “Esed ailesi iktidarı, Şam’ın düşüşüyle sona erdi” başlıklarıyla duyururken, rejimin devrik lideri Esed’in ülkeden kaçtığı iddialarına yer verdi.
Associated Press (AP) gelişmeyle ilgili ilk haberinde “Esed ailesinin 50 yıllık iktidarı, çarpıcı bir sonla düşmüş görünüyor” başlığını kullandı.
Olayların çok hızlı geliştiğine dikkat çeken AP, daha sonraki haberlerinde “Suriye’de yönetim, rejim karşıtı güçlerin yıldırım taarruzunun ardından düştü” ve “Suriye’de yönetim düşerek Esed ailesinin 50 yıllık iktidarına çarpıcı bir son verdi” ifadelerini manşete çıktı.
Haberde “Suriye hükümeti, 50 yıllık Esed ailesi yönetiminin çarpıcı bir şekilde sona ermesiyle düştü. Bu, muhaliflerin ani bir taarruzla rejimin kontrolündeki bölgeleri hızla ele geçirip 10 gün içinde başkente ulaşmasıyla gerçekleşti.” ifadelerine yer verildi.
Washington Post (WP) da rejim karşıtı grupların Şam’a girmesinin ardından iktidarın düşüşünü “Suriye’de muhaliflerin Esed’e karşı ilerleyişinin şok edici hızı” başlığıyla gelişmeleri manşete taşıdı.
Gazete, uzman Jerome Drevon’un “Şu anda gördüğümüz şey, Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) son birkaç yıldır aldığı eğitimin sonucu. Daha öncekinden çok daha koordineli hareket ediyorlar.” açıklamalarına yer verdi.
ABD merkezli yayın kuruluşu CNN de Suriye’de rejim karşıtı grupların Şam’ın “özgürleştirildiğine” ilişkin açıklamalarına ve Esed’in başkentten kaçtığına dair iddialara odaklandı.
Wall Street Journal (WSJ) “Suriye’de rejim karşıtları Şam’ı ele geçirirken Esed kaçtı” başlığını kullandı.
Amerikan Fox News, Suriye’deki gelişmeleri “Suriyeli diktatör Beşşar Esed sürgüne kaçarken muhalifler ülkeyi ele geçirdi” manşetini attı ve iç savaşın “geçici” olarak sona erdiğini ifade etti.
Bloomberg de “Suriye’deki Esed iktidarının muhaliflere geçtiği söyleniyor” başlığıyla haberi sundu.
Politico da gelişmeleri “Suriye’de yönetim düşmüş görünüyor” başlığıyla aktardı. Politico, “Muhalifler, Diktatör Beşşar Esed’in kuvvetlerinden zayıf bir direnişle karşılaştıktan sonra başkent Şam’a girerek şehri ‘özgür’ ilan etti.” ifadelerine yer verdi.
ABD merkezli Newsweek de “Esed Kaçtı, Muhalifler Şam’a Girdi ve Suriye’de 50 Yıllık Aile İktidarını Sona Erdirdi” başlığıyla rejim karşıtı grupların ilerleyişini vurguladı.
Orta Doğu
Başkent Şam’ın rejimi deviren grupların eline geçmesinin ardından Esed rejiminin çökmesi İran başta olmak üzere bölge basınında kapsamlı biçimde gündem oldu.
Esed rejiminin çöküşüyle ilgili rejimin Rusya ile birlikte en büyük destekçisi İran’dan henüz resmi açıklama gelmezken resmi ve gayriresmi ülke medyasında gelişmeler pek detaylı olmayan şekilde yansıtıldı.
İran’ın resmi haber ajansı IRNA, konuyla ilgili haberinde, “Suriyeli muhalifler bu sabah Şam’a geldi ve Beşşar Esed, Suriye başkentini terk etti” ifadeleriyle duyurdu. IRNA’da muhalif gruplar için “silahlı gruplar” ifadelerinin kullanılması dikkati çekti.
https://platform.twitter.com/embed/Tweet.html?creatorScreenName=https%3A%2F%2Ftwitter.com%2Fanadoluajansi&dnt=false&embedId=twitter-widget-0&features=eyJ0ZndfdGltZWxpbmVfbGlzdCI6eyJidWNrZXQiOltdLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X2ZvbGxvd2VyX2NvdW50X3N1bnNldCI6eyJidWNrZXQiOnRydWUsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfdHdlZXRfZWRpdF9iYWNrZW5kIjp7ImJ1Y2tldCI6Im9uIiwidmVyc2lvbiI6bnVsbH0sInRmd19yZWZzcmNfc2Vzc2lvbiI6eyJidWNrZXQiOiJvbiIsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfZm9zbnJfc29mdF9pbnRlcnZlbnRpb25zX2VuYWJsZWQiOnsiYnVja2V0Ijoib24iLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X21peGVkX21lZGlhXzE1ODk3Ijp7ImJ1Y2tldCI6InRyZWF0bWVudCIsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfZXhwZXJpbWVudHNfY29va2llX2V4cGlyYXRpb24iOnsiYnVja2V0IjoxMjA5NjAwLCJ2ZXJzaW9uIjpudWxsfSwidGZ3X3Nob3dfYmlyZHdhdGNoX3Bpdm90c19lbmFibGVkIjp7ImJ1Y2tldCI6Im9uIiwidmVyc2lvbiI6bnVsbH0sInRmd19kdXBsaWNhdGVfc2NyaWJlc190b19zZXR0aW5ncyI6eyJidWNrZXQiOiJvbiIsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfdXNlX3Byb2ZpbGVfaW1hZ2Vfc2hhcGVfZW5hYmxlZCI6eyJidWNrZXQiOiJvbiIsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfdmlkZW9faGxzX2R5bmFtaWNfbWFuaWZlc3RzXzE1MDgyIjp7ImJ1Y2tldCI6InRydWVfYml0cmF0ZSIsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfbGVnYWN5X3RpbWVsaW5lX3N1bnNldCI6eyJidWNrZXQiOnRydWUsInZlcnNpb24iOm51bGx9LCJ0ZndfdHdlZXRfZWRpdF9mcm9udGVuZCI6eyJidWNrZXQiOiJvbiIsInZlcnNpb24iOm51bGx9fQ%3D%3D&frame=false&hideCard=false&hideThread=false&id=1865743132916363356&lang=en&maxWidth=864px&origin=https%3A%2F%2Fwww.aa.com.tr%2Ftr%2Fdunya%2Fdunya-medyasi-suriyede-61-yillik-baas-rejiminin-cokusunu-mansete-tasidi%2F3418247&sessionId=65e37272f6eaee538b04c71fd7cdcee986bee440&siteScreenName=https%3A%2F%2Ftwitter.com%2Fanadoluajansi&theme=light&widgetsVersion=2615f7e52b7e0%3A1702314776716&width=550px
İran devlet televizyonu da “Suriye Ulusal Geçiş Konseyi’nin açıklamasının” haberini verdi ve açıklamadaki, “Tüm Suriye halkından bu tarihi aşamada birlik ve beraberlik içinde durmalarını istiyoruz. Yeni Suriye’nin kimsenin tekelinde değil, herkesin ülkesi olacağını vurguluyoruz.” ifadelerini birebir aktardı.
Devlet televizyonunun diğer haberinde de HTŞ lideri Ahmed eş-Şera’nın (Ebu Muhammed el-Culani) iktidarı resmen devredene kadar teşkilatları ve bakanlıkları, çöken rejimin Başbakanı Muhammed Gazi El-Celali’nin yöneteceğine dair açıklamasını verdi.
İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı ise gelişmeleri “Esed hükümeti düştü” başlığıyla duyurdu. Haberde, “Terör unsurları farklı eksenlerden Suriye’nin başkenti Şam’a girerek hiçbir direnişle karşılaşmadan şehrin tamamını kontrol altına aldı. Şam Havalimanını ve Suriye Radyo ve Televizyon binasını da hiçbir direnişle karşılaşmadan ele geçirdiler.” ifadeleri kullanıldı.
Fars’ın, diğer resmi medya kuruluşlarının aksine muhalif gruplar için “terörist unsurlar” ifadelerini kullanması dikkati çekti.
Yarı resmi Tesnim Haber Ajansı da gelişmeyi, “Suriye hükümeti düştü, Şam muhalefetin eline geçti” başlığıyla duyurdu. Öte yandan Tesnim diğer bir haberinde kente giren muhalif grupların yağmaya başladığını iddia etti.
Öte yandan İran’da, Esed rejiminin devrilmesinin ardından ilk açıklama eski Meclis Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Haşmetullah Felahetpişe’den geldi.
Felahetpişe, X sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, İran toplumunda da tepki çeken Suriye’de rejimi korumak için harcanan paralara işaret ederek, “İranlılar mutlu olsun. Hiç kimsenin artık örümcek ağlarının bakımı için milletin dolarlarını harcamaya hakkı yok.” yazdı.
Rejimin çöküşü Irak’ta ana akım medyada da geniş yer buldu.
Irak resmi haber ajansı INA’nın internet sitesinde, “Suriye televizyonu Esed rejiminin devrildiğini resmen duyurdu” başlığı kullanıldı. INA, resmi ajans olduğu için haber dilini hükümetin alacağı tutuma göre şekillendirmesi bekleniyor.
Irak’ta yayın yapan Sumaria TV, Esed rejiminin çöküşünü “Esed’in çöküşü sonrası Irak’a giriş yapan Suriyeli askerlerin kaderi ne olacak?” başlığıyla gördü. Haberde siyasi ve askeri kaynakların söz konusu askerlerin ülkede kalıp kalmayacağıyla ilgili henüz hükümetin bir tutum veya karar geliştirmediği yer aldı. Suriye rejim askerlerinin Irak’taki sınır bölgesinde oluşturulan çadır kamplarda kaldığı, onlar için yiyecek ve içecek temin edildiği belirtildi.
İran yanlısı milis gruplarına yakın Al Ahad TV kanalı, “Esed’in çöküşü” veya “Esed rejiminin çöküşü” ifadesini kullanmazken, sosyal medya hesaplarından da “Reuters” gibi bazı yabancı ajansların geçtiği spotları vermekle yetindi.
Irak’ın resmi gazetesi es-Sabah da, “Suriye televizyonundan açıklama: Esad rejimi devrildi” başlığını kullandı.
Eski Başbakanlardan Haydar İbadi, sosyal medya hesabından, “Suriye’de yeni gün.. halkı için birlik, özgürlük, adalet ve barış günü olmasını umuyoruz.” ifadelerini kullandı.
Erbil merkezli Rudaw’ın internet sitesinde, “Şam düştü: Esad rejimi yıkıldı” başlığı kullanılan haberde, HTŞ’nin açıklamasına yer verilerek, Şam’ın kontrol edildiği ve Esed’in ülkeden kaçtığının duyurulduğu belirtildi.
Erbil merkezli K24’ün internet sitesinde yer alan ve “Beşar Esad Şam’ı terk etti” başlığı kullanılan haberde de Esed’in Suriye’yi bir uçakla terk ettiği aktarıldı.
K24’ün X sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, bir grup Suriyelinin Erbil Kalesi yakınında bir araya gelerek, Esed rejiminin devrilmesini tekbir getirerek kutladığı anların görüntüsüne yer verildi.
Süleymaniye merkezli Kanal 8’in internet sitesinde manşette yer alan haberinde ise “Suriye’de Baas Partisi’nin 61 Yıllık İktidarı Sona Erdi: Esed Ülkeden Ayrıldı, HTŞ Kontrolü Ele Geçirdi” başlığı kullandı.
Lübnan’ın LBCI kanalı, güvenlik kaynaklarına dayandırarak, Lübnan’da ikamet eden Suriyelilerin Masna Sınır Kapısı’ndan Suriye’ye dönmeleri için gerekli kolaylığın sağlanacağını aktardı.
Gelecek Partisi Genel Sekreteri Ahmed Hariri, X hesabından yaptığı açıklamada, “Suriye halkına tebrikler, Suriye’yi yolsuzluğun hakim olduğu bir aile çiftliğine dönüştüren, baskı ve zulmü tek politika olarak seçen bir yönetimin uzun ve çirkin sayfasını kapatmak için özgürlük sloganını yükselterek devrimlerini yenileyen ve saflarını örgütleyen gerçek Suriye halkına tebrikler.” değerlendirmesinde bulundu.
Lübnan’ın önemli siyasi figürlerinden Velid Canbolat, sosyal medya hesabından “Suriye halkına gecikmiş bir selam!” paylaşımı yaptı.
Libya’nın batısındaki medyada, rejimin düşmesi geniş yer bulurken doğusundaki medyada ya haber ve paylaşım yapılmadı ya da Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin oğlu Es-Saidi Kaddafi’nin Suriye halkını tebrik ettiği mesajından gördü.
Libya el-Ahrar’ın internet sitesinde Suriye’deki son gelişmeler, “Muhaliflerin Şam’ı kontrol altına aldığını açıklamasının ardından Esed rejiminin devrilmesi ve bilinmeyen bir yere kaçışı” başlığıyla haberleştirildi.
Haberde, Suriyelilerin rejimin düşüşünü kutlamak için sabah erken saatlerde Şam’da sokaklara döküldüğü ve Emevi Cami Meydanı ile Suriye Radyo ve Televizyon binası çevresinde kutlamalar yapıldığı belirtildi.
Ayn Libya Gazetesi de, rejimin düşmesini “Suriye muhalefeti: Özgür Suriye halkı Beşar Esad’ı devirdi” başlığıyla gördü.
Libya’nın doğusundaki Unvan Gazetesi de, sosyal medya paylaşımında Libya’nın devrik lideri Kaddafi’nin oğlunun Suriye muhaliflerini kutladığı açıklamasını “Babasının rejimi düşmesine ve (Esed ile) aynı kaderi paylaşmasına rağmen Es-Saidi Kaddafi, Esed rejiminin çöküşünü ve Suriye muhalefetinin kontrolü ele geçirmesini kutluyor.” ifadeleriyle gördü
Şebeke el-Lam haber platformu, konuyu “Suriyeli muhalefeti Esed rejimini devirerek başkent Şam’ı tamamen kontrol altına aldı.” başlığıyla gördü.
“Mısır resmi haber ajansı” (MENA) Suriye’deki gelişmeleri ve özellikle Şam’daki durumu daha çok Esed rejimine bağlı Suriye televizyonunun yalanladığı yayınlarını dikkate alarak aktardı. Haberde resmi televizyon kanalının bazı medya yayınlarında Şam’da gerçekleştiği ifade edilen halk hareketlenmesinin doğru olmadığı ve durumun sükunetini koruduğuna ilişkin bilgileri duyurdu.
Yine MENA, çöken rejimin Başbakanı Celali’nin konuşmasını günün erken saatlerinde servis etti.
“Masr el-Yevm” gazetesi de gelişmeleri aktarırken, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el-Bahra’nın “İntikama yer yok.” açıklamasına yer verdi.
Mısır’da yönetimin medya ayağındaki önemli unsurlarından biri olan gazeteci yazar Mustafa Bekri, son gelişmeler karşısında X hesabından “Devrimcilerin başını çeken HTŞ lider Şera’nın (Ebu Muhammed el-Culani) bir terör örgütü lideri olduğu ve DEAŞ bağlantılarına dair” uzunca paylaşımda bulundu.
Tunus’taki “Şuruk” gazetesi Suriye’deki gelişmeleri, Celali’nin “Halkın seçtiği herhangi bir yönetimle işbirliğine hazırız” ifadelerini manşetine taşıdı.
Ayrıca, ülkedeki gelişmelere dair verdiği bilgide, önemli siyasi figürlerden Mahir Esed’in Humeymim Havalimanı’ndan ülkeyi terk etmek üzere olduğu iddia edildi.
Tunus’un köklü gazetelerinden “Sabah”, kuzeydeki muhalif kanadın rejimin elindeki kentleri birbiri ardına almasına ilişkin yayımladığı bir makalede, silahlı şiddete karşı duruş sergilendi.
Cezayir “El-Mesar” gazetesi, manşetine taşıdığı haberinde, silahlı muhaliflerin Hama Cami önünden verdikleri fotoğrafa “Suriye rejiminin yıkılması yakın” başlığıyla verdi.
Fas’taki Hespress internet sitesinin haberinde, “Şam, Esed’in gidişini bayram tekbirleri ve kadınların zılgıtlarıyla karşıladı” başlığı ve kadınların ellerinde çiçeklerle durdukları bir fotoğraf karesi kullanıldı.
Kuveyt’te yayımlanan “El-Hadis” gazetesi bugünkü manşetini “Muhalifler Şam’ın kapısını çalışıyor” şeklinde yayımladı. İnternet yayınında ise gazete, muhaliflerin devlet televizyonundan Beşşar Esed’in düşürüldüğünü açıkladığını kaydetti.
Avrupa
Esed rejiminin çöküşü Avrupa medyasında da ciddi yankı buldu, Avrupa basını rejim karşıtı silahlı grupları çoğunlukla “isyancılar” olarak nitelendirdi.
Bild gazetesinin “Diktatör uçakla kaçtı” başlığıyla verdiği haberinde Esed’in artık bir “mülteci” konumunda olduğu ifade edildi. Ordunun Esed rejiminin sona erdiğini açıkladığı belirtilen haberde, Esed’in özel bir uçakla ülkeyi terk ettiğinin iddia edildiği belirtildi.
Süddeutsche Zeitung’un “Esed’in devrilmesinin ardından Şam’da sevinç dolu kareler” başlığını kullandığı haberinde rejimin devrilmesinin ardından Şam’da birçok kişinin “Yeniden bir geleceğimiz var.” dediğini aktardı. Haberde ayrıca rejime bağlı askerlerin kaçarak başkenti terk ettiği bilgisi yer aldı.
Spiegel dergisinde yer alan haberde, “8 Aralık tarihinin ülkeyi 50 yıldan fazla yöneten Beşşar Esed ve babası Hafız Esed yönetimindeki baskı ve karanlık döneminin sonu anlamına geldiği” değerlendirilmesi yapıldı.
Haberde ayrıca rejim karşıtı grupların iç savaş nedeniyle yerlerinden edilen milyonlarca mülteciye yönelik sarf ettiği “Dünya çapında yerinden edilmişlere, özgür bir Suriye sizi bekliyor” ifadelerine yer verildi.
Avusturya’nın en çok okunan gazetelerinden Kurier, haberini “Suriye Devlet Başkanı Esed devrildi: Zalim kaçtı” başlığı ile okuyucularına duyurdu. Haberde, Şam’a giren muhalif grupların, ülkenin “Esed’den arındığını ve yönetim değişiminin barışçıl bir şekilde gerçekleşeceğini” duyurduğunu kaydetti.
Die Presse gazetesi de “Muhalifler Suriye’de yeni döneme girildiğini duyurdu: İktidardaki Esed Suriye’den kaçıyor” başlıklı haberiyle gelişmeleri okuyucularına duyurdu.
Ülkenin en çok okunan gazetesi Kronen de “Muhalifler: Zalim Beşşar Esed kaçtı” başlığı ile gelişmeleri aktardı.
Haberde, muhaliflerin ülkede karanlık bir dönemin sona erdiğini açıkladığı, sokaklarda binlerce vatandaşın kutlamalarda bulunduğu kaydedildi.
Belçika’da Fransızca yayın yapan Sudinfo haber sitesinin haberinde rejim karşıtı silahlı grupların Esed rejimi güçlerine karşı 27 Kasım’da ülkenin kuzeyinde başlattıkları saldırının ardından “kısa sürede birçok önemli kenti ele geçirdiklerine” dikkat çekilerek, bu grupların, rejim karşısındaki ilerleyişi “göz kamaştırıcı” olarak nitelendirildi.
Haberde, rejim karşıtı grupların “Tiran Beşşar Esed’in ülkeden kaçtığını duyurduğu” aktarılarak, 13 yıl süren iç savaş sebebiyle yerlerinden edilen ve yurt dışında yaşayan Suriyelilere “özgür Suriye’ye dönme çağrısı” yapıldığı belirtildi.
Flaman dilindeki önde gelen gazetelerinden De Morgen’in haberinde, rejim karşıtı grupların Esed rejimine günler önce “sürpriz bir saldırı” yaptığı ve “hızlı bir ilerleyişle” Halep, Hama ve Humus olmak üzere birçok şehrin kontrolünü ele geçirdiği kaydedildi.
La Libre Belgique gazetesi de haberinde Esed’in “ülkeden kaçtığı” iddialarını başlığa taşırken, rejim karşıtı grupların “Şam’ın kurtarıldığını duyurduğu” ifade edildi.
Haberde, rejim karşıtı grupların “Şam’ın kurtarılmasıyla karanlık bir dönemin sona erdiğini” duyurduğu ve başkent Şam dahil ülkenin birçok noktasında rejim karşıtı grupları destekleyen halkın kutlama yaptığı aktarıldı.
Fransız kanalı BFMTV’nin “Muhalifler Şam’a girdi ve Beşşar Esed’i indirdiklerini duyurdu” başlıyla gördüğü haberinde, çeşitli grupların “diktatör” Esed rejimini devrildiği “tarihi” anı memnuniyetle karşıladığı belirtildi.
Fransız gazetesi Le Parisien ise, “Suriye: Muhalifler Suriye’ye girdiklerini ve Esed’in kaçtığını duyurdu” manşetini attığı haberde, muhalif grupların Telegram hesaplarından “tiran” Esed’in kaçtığını ve “Şam kentinin özgür kılındığı” paylaştığı bilgisini verdi.
Le Figaro, “Beşşar Esed, muhaliflerin Şam’a gelmesinin ardından ülkeden kaçtı” başlığı ile gündemine taşıdığı haberde, başkent Şam’a giren muhaliflerin baş döndürücü saldırısı karşısında ordu ve güvenlik güçleri tarafından terkedilen Esed’in Şam Havalimanı’ndan ülkeyi terk ettiği kaydedildi.
Fransız radyosu RFI ve Le Telegramme ise, “muhalif grupların Esed’in kaçtığını duyurduğunu” yazdı. Solcu Liberation gazetesi ise HTŞ’nin “Şam’ın Tiran’dan kurtulduğunu ilan ettiğini” manşetine taşıdı ve haberde Esed’in başkentten kaçtığı belirtildi.
France Info ise, “Esed’in devrilmesi: Suriyeli muhalifler ‘haksız yere tutulan’ tutukluları salıverdiğini söyledi” başlığını attı.
İngiliz kamu yayıncısı BBC, Esed’in Suriye’den uçakla ayrıldığı ve bilinmeyen bir yere gittiğini izleyicileriyle paylaştı.
Muhaliflerin Şam’daki cezaevlerinde kalanları serbest bıraktığına da haberlerinde yer veren BBC, Esed’e yakın Hizbullah güçlerinin de pozisyonlarını terk ettiğini bildirdi.
Celali’nin barışçıl geçiş için görevini sürdüreceğini yazan Sky News, “muhaliflerin Şam’a girerken büyük bir direnişle karşılaşmadığını” da belirtti.
The Guardian gazetesi ise Celali’nin serbest seçim çağrılarına yer verdi. Gazete, muhaliflerin Şam’a girişini “Berlin Duvarının yıkılma anı” olarak tanımladı.
Londra’da yayınlanan “Eş-Şarku’l-Avsat” gazetesinin bugünkü baskında “Silahlı gruplar, Humus ve Şam’ın kapılarına dayandı” başlığıyla verdi. Gazete, internetten yaptığı yayında ise “Esed rejimi düştü” ifadesini kullandı.
İrlanda kamu yayıncısı RTE ise muhaliflerin Suriye’den ayrılmak zorunda kalan sivillere ülkelerine dönme çağrısına yer verdi.
Esed’i taşıdığına inanılan uçağın önce Akdeniz yönüne gidip ardından tam tersi istikamete giderken radardan kaybolduğu belirtilen haberde kentteki Esed ailesine ait heykellerin yıkıldığı kaydedildi.
Irish Examiner gazetesi ise rejimin çöküşünün 10 günde gerçekleştiğini yazdı. Gazete, Lazkiye ve Tartus dışında rejim kontrolünde bulunan bölge kalmadığına işaret etti.
İsviçre kamu yayın kuruluşu RSI, HTŞ’nin Şam’a girdiği ve Esed’in ülkeyi terk ettiği, HTŞ’nin başkentin ve devlet medyasının kontrolünü ele geçirdiği ve ülkede “yeni bir dönemin başlangıcını ilan ettiği” aktarıldı.
İsviçre’de kamu yayın kuruluşu SRF televizyonunda “Suriye Ordusu: Esed’in saltanatı bitti” başlığıyla yayımlanan haberde, Suriye’deki rejim karşıtı grupların “Esed yönetiminin sonunu duyurduğu” kaydedildi.
Ülkede Almanca yayın yapan 20 Minuten gazetesi ise “Muhalifler Esed’in iktidarının sona erdiğini duyurdu” başlığını kullandı. Esed’in henüz bilinmeyen bir yere kaçtığı kaydedilen haberde, “İsyancılar Şam şehrinin özgür olduğunu ilan ettiler.” ifadesi kullanıldı.
İtalyan basınından da, Rainews24 kanalı, “Suriye’de rejim düştü”, “Meydanlar, ‘özgürlük’ diye bağırıyor” başlıklarını kullandı.
Haberde, çöken rejiminin devrik lideri Esed’in Moskova’ya gitmek üzere Rus üssünde olduğu aktarıldı.
Skytg24 kanalı HTŞ’nin Şam’a girdiğini, ordunun teslim olduğunu ve Esed’in kaçtığını kaydetti.
Corriere della Sera gazetesi, “İsyancılar, Şam’a giriyor. Başkent fethedildi. Esed kaçak. Yeni bir dönem başlıyor” başlığını kullanırken, rejim karşıtı gruplara karşı aynı tanımlamayı kullanmayı tercih eden Il Messaggero gazetesi de “Esed’in kayıp” olduğuna dikkati çekti.
Suriye’de rejimin çöküşünü, Repubblica gazetesi, “İsyancılar Şam kapılarında. Esed’e ulaşılamıyor. Sürgüne hazır” başlığıyla, La Stampa gazetesi ise “Suriye, isyancıların elinde. Esed’in durumu her zamankinden daha belirsiz” başlığıyla duyurdu.
İtalyan ANSA ajansı, “İsyancılar, Şam’ı fethediyor” başlığını kullandı.
Yunanistan’da yayımlanan Kathimerini gazetesinin haberinde, “isyancıların Şam’ı ele geçirdiği” belirtiydi, Esed’in “akıbetinin bilinmediğine” işaret edildi.
Ta Nea gazetesinin “Şam isyancıların elinde, Esed kaçtı” başlığını kullandığı haberinde, Esed’in uçağına binerek bilinmeyen bir rotaya doğru yol aldığı ifade edildi.
EFSYN gazetesinin, “Esed kaçtı, ülke özgürlüğüne kavuştu” başlıklı haberinde, rejim karşıtı grupların “Suriye’nin ve Şam’ın özgürlüğüne kavuştuğu” açıklamalarına yer verildi.
İspanyol basını, 61 yıllık Baas rejiminin çökmesini “Suriyeli isyancılar Esed’i devirdi” başlıklarıyla verdi.
“Suriyeli isyancılar Esed rejimini devirdi ve lider Esed Şam’dan kaçtı” ifadesini manşetine çıkaran El Pais, “13 yıl süren savaşın ardından 11 günlük bir saldırı, uçakla bilinmeyen bir yere kaçan diktatörün yönetimine son verdi.” diye yazdı.
“Suriye’de durumun Esed’in lehine normalleştiği yönünde haberlerin çıktığı sırada yıldırım bir saldırı ile rejimin devrildiğini” vurgulayan El Pais, rejimin kısa sürede devrilmesinin “kimsenin beklemediği bir gelişme” olarak yorumladı.
“İsyancılar Şam’ı ele geçirdi, Esed rejimi düştü” başlığını atan La Vanguardia da “Bu dramatik çöküş, Orta Doğu için sismik bir ana işaret ediyor. Suriye üzerindeki demir yumruklu aile yönetimine son verildi ve bölgenin kalbinde önemli bir müttefikini kaybeden Rusya ve İran’a darbe indirildi” değerlendirmesinde bulundu.
El Mundo gazetesi de rejim karşıtı grupları “isyancılar” olarak nitelendirirken, Şam’ın kontrolünün ele geçirilmesiyle Esed ailesinin yıllar süren yönetiminin sona erdiğini okuyucularıyla paylaştı. Gazete, Suriye’de rejimi destekleyen İran ve Rusya’ya “sert bir darbe indirildiğini”, “bölgenin kalbinde, kilit konumdaki bir müttefik kaybettiklerini” yazdı.
Avustralya’nın ABC kanalı, “Beşşar Esed’in düşüşü Orta Doğu ve Rusya’yı nasıl etkiler” başlığıyla rejimin çöküşünü haberleştirdi.
Haberde, “Orta Doğu 8 gün içinde ciddi şekilde değişti. Rejim sona ermiş ya da ağır yara almış olsa da Beşşar Esed artık çok az otoritesi olan bir lider.” ifadelerine yer verildi.
Kamu yayıncısı NOS’un haberine göre, başkent Şam’da halk sokaklara dökülerek rejimin düşüşünü kutladı. Haberde, Suriye’deki muhalif grup liderlerinden Hadi El Bahra’nın, “Suriye tarihindeki karanlık bir dönem sona erdi.” açıklaması aktarıldı.
NOS’un haberinde, Türk hükümeti Suriye’deki mevcut gelişmelerden büyük memnuniyet duyduğunu bildirdi.
Hollanda basınından Trouw gazetesi “Suriyeli muhalifler Şam’ı ele geçirdi, Esed ülkeden kaçtı” başlığıyla gelişmeyi duyurdu.
NRC gazetesi de Suriyeli muhaliflerin yaptığı açıklamaya yer vererek, bugünün “Suriye için yeni bir dönemin başlangıcı” olduğunu belirtti.
Bosna Hersek’te en çok okunan haber portallarından Klix, Suriye’deki son gelişmeleri “tarihi anlar” manşetiyle verdi.
Ülkede en çok okunan gazetelerden Dnevni Avaz da internet sitesinin ana sayfasında Suriye’ye ayırarak, “Şam sokaklarında kutlama, Suriye halkı Esed’in devrilmesinden mutlu.” ifadelerine yer verdi.
Sırbistan Radyo ve Televizyonu, manşetinde Suriye’deki gelişmeleri paylaştı.
Hırvatistan Radyo ve Televizyonu ise “Esed rejimi devrildi, Şam direnmeden düştü” başlığını kullandı.
Rusya ve Asya
Çöken rejimin destekçilerinden Rusya başta olmak üzere Asya ülkelerinin geneli de rejimin sonunun gelmesine medyada geniş yer verdi.
Rus basını, ülkedeki durumu an be an okuyucularına aktardı.
Rus haber ajansı TASS’ın haberinde, silahlı güçlerin Şam’a girdiği, yönetim güçlerinin de merkezden ayrıldığı belirtildi. Haberde, Suriye hükümetinin rejim karşıtı muhaliflerden güvenlik garantisi aldığı ileri sürüldü.
Rus haber ajansı Ria’nın “Suriye’de durumun gerginleşmesi” başlığıyla verdiği haberinde ise muhaliflerin Esed’in devrildiğine ilişki açıklamalarına yer verdi.
Ria, haberlerinde Baas rejimi temsilcileri tarafından yapılan açıklamalara da yer vererek, Rusya’nın askeri varlığı meselesinin yeni hükümet tarafından çözüleceğini yazdı.
Rus gazetesi Vedomosti de “Suriye’deki muhalefet, Şam’ı kontrol altına alındığını bildirdi.” başlığıyla gelişmeleri aktardı.
“İzvestiya” gazetesi de “Suriye Başbakanı ülke tarihinde yeni bir aşamanın başladığını duyurdu” başlığını kullandı.
Gelişmeler, rejimin dostu ülkeler arasında yer alan Çin’de de yankı buldu. Çin ajansı Xinhua, gelişmeleri, “Esed’in ayrılışının ardından muhalifler Şam’ı ele geçirdi” başlığıyla duyurdu.
Haberde, “Olayların beklenmedik gelişimiyle, Suriye şehirlerinin günler içinde domino taşları gibi düştüğü büyük bir ani saldırı sonunda muhalifler başkent Şam’ı ele geçirdi.” ifadelerine yer verildi.
Çin’in, İngilizce yayın yapan uluslararası televizyonun CGTN de gün boyu canlı yayınlarla gelişmeleri duyururken, internet sitesinde Çinli bir uzmanın değerlendirmesini, “Hükümetin durumu yanlış kavraması, isyancıların Suriye’de ilerleyişinin yolunu açtı.” başlığıyla manşetine taşıdı.
Haberde, Çin Uluslararası Çalışmalar Enstitüsünden araştırmacı Li Zışin’in, Suriye’deki hükümetin son yıllarda ülkedeki siyasi ortamı yanlış okuduğu, muhaliflerin hiçbir zaman rejimi devirebilecek güce sahip olmadığını düşündüğü, bu sebeple askeri varlığına yeterince yatırım yapmadığını ve rejimin Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalar nedeniyle Rusya, İran ve Hizbullah’ın desteğini alamadığı bir dönemde düşüşün gerçekleştiği değerlendirmesi aktarıldı.
Merkezi Hong Kong’da bulunan South China Morning Post gazetesi de, olayı, “İsyancılar Suriye’nin başkentini alırken Şam Esed’in düşüşünü kutluyor” başlığıyla aktardı. Haberde, “Suriye’nin başkenti pazar sabahına silah sesleri ve kutlama nidalarıyla uyandı. Şehre giren isyancılar uzun zamandır iktidarda olan Esed’i devirdi.” ifadeleri kullanıldı.
Azerbaycan’ın APA ve Report haber ajansları da haberlerinde, Esed’in ülkeyi ter ettiğini ve rejim karşıtı güçlerin muhaliflerin kontrolüne geçtiğini belirtti.
Yeni Musavat gazetesinin internet sitesinde, ‘Hafız Esed’den Beşşar Esed’e 61 yıllık iktidarın sonu” başlığını kullandı. Haberde 61 yıllık rejimin sona ermesinin Suriye halkına yeni umutlar doğurduğu kaydedildi.
Kazakistan’ın Ulusal Haber Ajansı Kazinform haberlerinde, “Suriye Cumhurbaşkanı Esed Şam’ı terk etti” başlığıyla duyurdu.
“Suriyeli muhalifler, Şam’ın Esed rejiminden alındığını duyurdu” başlığıyla verilen başka bir haberde ise ülkedeki tüm devlet kurumlarının resmi olarak devredilinceye kadar kontrolün Celali’de kalacağı belirtildi.
Akipress Haber Ajansı ve 24KG haber portalı da haberlerinde, muhaliflerin Şam’a girdiğini ve Esed’in ülkeden ayrıldığını belirtti.
Özbekistan’ın en çok okunan haber sitesi Kun’un, “Muhalifler Şam’ı ele geçirdi. Esad yönetimi sona erdi” başlığını kullandığı haberinde, muhaliflerin televizyonda halka seslenerek, “zalim” Esed rejiminin devrildiğini açıkladığı aktarılırken, muhalif güçlerin 8 Aralık gecesinde hiçbir engelle karşılaşmadan Şam’ı ele geçirdiği vurgulandı.
Ülkenin önemli haber sitelerinden Gazeta da gelişmeleri “Esed, Şam’ı terk etti” başlığı ile okurlarına duyurdu.
Uzreport haber sitesinin haberinde, Şam’ı ele geçiren muhaliflerin Esed rejimini sona erdiği ve ülkede “Yeni Suriye” döneminin başladığı kaydedildi.
Hindistan’ın Hindustan Times gazetesi, “Beşşar Esed devrildi: Suriye hükümeti birkaç gün içinde nasıl düştü?” başlığıyla Baas rejiminin çöküşünü haberleştirdi.
Haberde, rejim karşıtı grupların ilerleyişine “şimşek” benzetmesi yapılarak “hükümetin birkaç gün içinde düştüğü” ifade edildi.
India Today sitesi, başlığında “Karanlık dönemin sonu” ifadesinin yer aldığı haberinde, rejim karşıtı silahlı grupların, Şam’ı ele geçirdiğini ve Esed’in ülkeden kaçtığına ilişkin iddiaları yazdı.
Haberde, kanlı rejimin sembolü olarak görülen Hafız Esed heykellerinin yıkıldığı belirtildi.
Hindistan’ın NDTV kanalında “Tiranlık döneminin sonu” ifadesinin yer aldığı başlıkla, Esed’in bilinmeyen bir yere kaçtığı aktarıldı.
AA
