Bulgaristan’da Ulusal İstatistik Enstitüsü’nün (NSİ) 7 Eylül – 10 Ekim 2021 döneminde gerçekleştirdiği genel nüfus sayımından elde ettiği nihai veriler, 7 Eylül 2021 tarihi itibariyle ülkenin nüfusunun 6 milyon 518 bin 789 kişi olduğunu açıkladı.
Sayım sonuçlarına göre, son iki nüfus sayımı arasındaki dönemde ülke nüfusu 844 781 kişi veya %11,5 oranında azaldı. Sayım sonuçları, 2001-2011 döneminde 0,7 olan yıllık ortalama azalış oranının 2011-2021 döneminde 1,2’ye yükseldiğini göstermektedir.
Ülke nüfusunu etkileyen faktörler doğal hareketler (doğumlar ve ölümler) ve dış göçtür.
Doğal nüfus hızının azalması sonucu nüfus azalması eksi 501 bin veya toplam düşüşün %59,3’ü kadardır. 2011 ve 2021 nüfus sayımları arasındaki tüm yıllar için doğal artış hızı azaldı, nüfustaki en büyük düşüş 2021’de (eksi 90 317 kişi) kaydedildi.
Geriye kalan %40,7’lik düşüş ise dış göçten kaynaklanmakta veya 2011-2021 döneminde ülkeyi terk eden kişi sayısı 344 000 kişidir.
Nüfusun Bölgelere Göre Dağılımı
Nüfusun bölgelere göre dağılımı, hem doğal hareketi hem de dış göçü ile iç göç ve ülkenin idari ve bölgesel yapısındaki değişikliklerle belirlenir. 7 Eylül 2021 tarihi itibariyle ülke genelinde yerleşim yeri sayısı 5257 olup, bunun 257‘si şehir ve 5000‘i köydür. 4 782 064 kişi veya nüfusun %73.3’ü şehirlerde, 1 737 725 kişi veya nüfusun %26,7’si köylerde yaşamaktadır.
İki sayım arasındaki dönemde şehirlerde nüfus 556 000 kişi veya %10,4, köylerde 289 000 kişi veya %14,2 azaldı.
Ülkede 100 000’den fazla nüfusa sahip, ülke nüfusunun %34,5’inin veya üçte birinin yaşadığı Sofya, Plovdiv (Filibe), Varna, Burgaz, Ruse (Rusçuk) ve Stara Zagora (Eski Zağra) olmak üzere altı şehir var. En küçük kasaba Melnik, en büyük köy ise 6471 kişilik nüfusu ile Lozen’dir.
199 ıssız yerleşim yeri vardır. En çok sayıda ıssız köy Gabrovo, Veliko Tırnovo ve Köstendil illerinde bulunmaktadır. Nüfusu 1 ile 199 kişi arasında olan yerleşim yeri sayısı 2561 olmak üzere en yüksektir.
7 Eylül 2021 tarihi itibariyle ülkede 6 istatistiki bölge, 28 il ve 265 belediye bulunmaktadır. Ülke nüfusunun yarısı (%51,2) Güneybatı ve Güney Orta bölgelerinde, 691 000 kişi veya ülke nüfusunun %10,6’sı olmak üzere en az nüfus ise Kuzeybatı Bölgesi’nde yaşamaktadır. Altı istatistiki bölgenin tümünde nüfus, önceki nüfus sayımına göre azaldı, göreli olarak en büyük düşüş Kuzey Orta ve Kuzeybatı bölgelerinde, en az ise Güneybatı Bölgesi’nde gerçekleşti.
İller
En büyük il 1 274 290 kişilik nüfusu ile Başkent Sofya olmaya devam ediyor, onu Plovdiv (634 497), Varna (432 198) ve Burgaz (380 286) illeri izliyor. Ülke nüfusunun %41,7’si en büyük dört ilde yaşıyor. En küçük il ise 75 408 kişilik nüfusu veya ülke nüfusunun %1,2’si ile Vidin’dir.
İki nüfus sayımı arasındaki on yıllık dönemde tüm illerin nüfusunda bir azalma kaydedildi, en büyük azalma Vidin, Smolyan (Paşmaklı) ve Dobriç (Hacıoğlu Pazarcık) illerinde oldu. Nüfus düşüşü toplamda 20 ilde ülke ortalamasının üzerindedir. En az nüfus kaybı Başkent Sofya ve Sofya illerinde kaydedildi.
Belediyeler
Belediyelere göre nüfus oranlarındaki farklılıklar da büyük olmaya devam ediyor. 83 belediyede sayılan nüfus 6000 kişinin altında ve ülke nüfusunun %4.7’si bu belediyelerde yaşıyor. Sekiz belediye 100 000’den fazla nüfusa veya ülke nüfusunun %40,2’sine sahiptir. 10 000 ile 20 000 kişilik nüfusa sahip belediyelerin sayısı 62 olmak üzere en büyük ve bu belediyelerde nüfusun göreceli payı % 13,7’dir.
Belediyelerin nüfus yoğunluğu, Treklyano Belediyesi için km kare başına 1.68 kişiden, Plovdiv Belediyesi’nde km kare başına 3 135.75 kişiye kadar değişmektedir.
Yaş
Nüfusun yaş yapısındaki değişimdeki olumsuz eğilimler derinleşmeye devam ediyor. 65 yaş ve üstü nüfusun mutlak sayısında ve göreli payında bir artış olarak ifade edilen bir demografik yaşlanma süreci devam etmektedir.
Yaşlanma süreci kadınlarda erkeklerden daha belirgindir. 65 yaş üstü kadınların nispi payı %27,3, erkeklerin ise %19,4’tür. Bu fark, erkekler arasındaki daha yüksek ölüm oranlarından ve sonuç olarak daha düşük ortalama yaşam beklentilerinden kaynaklanmaktadır. 52 yaşına kadar olan kişi sayısında erkek sayısı ağırlıktadır. Bu yaştan sonra kadınların ülke toplam nüfus içindeki sayısı ve göreli payı artmaktadır.
7 Eylül 2021 tarihi itibariyle 65 yaş ve üstü nüfus 1 532 667 kişi veya ülke nüfusunun %23,5’idir. Bir önceki nüfus sayımıyla karşılaştırıldığında bu yaş grubundaki nüfus 171 270 kişi, yani %12,6 arttı.
En genç nüfusun payı 2011’de %13,2’den 2021’de toplam nüfus içinde %14,1’e yükseldi, ancak 0-14 yaş grubundaki nüfusun mutlak sayısı 2021’de 975 binden veya %5,9 oranında düştü.
Bölgesel açıdan bakıldığında en yaşlı nüfusun payı Başkent Sofya ili için %19,6’dan Vidin ili için %31,5’e kadar değişmektedir. Toplam 21 ilde bu pay ülke ortalamasının üzerindedir. Genç nüfusun payı en yüksek Sliven (İslimye), Burgaz, Yanbol illerinde, en düşük ise Smolyan, Vidin ve Gabrovo illerindedir. Aktif nüfusun (15-64 yaş) payı Başkent Sofya ilinde en yüksektir.
7 Eylül 2021 tarihi itibariyle çalışma çağındaki nüfus 3815 kişi veya ülke nüfusunun %58,5’ini oluşturmaktadır. 2011 yılına kıyasla çalışma çağındaki nüfus 762 000 kişi veya %16,7 azaldı. Çalışma çağındaki erkekler 1997 bin, kadınlar ise 1818 bin kişidir. Çalışma yaşının üzerindeki nüfus 1726 bin kişi veya % 26.5, çalışma yaşının altındaki ise 979 000 kişi olup ülke nüfusunun% 15,0’ını oluşturmaktadır.
Vatandaşlık
7 Eylül 2021 tarihi itibariyle ülke nüfusunun %99,1’i Bulgaristan vatandaşlığına sahiptir. Bunların %0,5’i çifte vatandaş olup, Bulgaristan ve yabancı bir ülkenin vatandaşıdır. Ülkede kalıcı olarak ikamet eden Avrupa Birliği (AB) vatandaşları 10 549 veya nüfusun %0.2’sidir. Onların çoğunluğu Almanya, Yunanistan, İtalya, Polonya ve Romanya vatandaşlarıdır. Ülkemizde üçüncü ülke vatandaşları 49 453 veya %0.7 olup, bunların %35.3’ü Rusya, Ukrayna, İngiltere, Türkiye, Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşıdır. Ülkemizde 539 vatansız kişi bulunmaktadır.
AB vatandaşları da dahil olmak üzere yabancı uyruklu neredeyse her üç kişiden biri Başkent Sofya, Varna, Burgaz ve Plovdiv illerinde yaşıyor. En az sayıda yabancı vatandaş Smolyan bölgesinde ikamet ediyor.
Kaynak: Kırcaalihaber
