Bulgaristan’ın Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanlığı’nın sona ermesi ve tipik olmayan bir sıcak siyasi yaz dönemi olumsuz sonuç verdi. Bulgaristan vatandaşlarının çevredeki gerçekler hakkındaki değerlendirmeleri ve öz değerlendirmeleri önceki aylara göre kötüleşti.
AFIS Ajansı tarafından 14-19 Eylül tarihlerinde 1010 katılımcı ile evlerinde yüz yüze yapılan görüşmeler ile oluşturulan anket sonuçlarına göre geçen ayda diğer aylara göre daha iyi bir yaşamları olduğunu söyleyen vatandaşların payı iki puan düştü. Aynı zamanda daha kötü bir yaşamı olduğunu söyleyenlerin payı ise 1 puan arttı.
Bunun başlıca nedeni olarak, iktidardakilerin arasındaki bitmek bilmeyen skandallar ve anlaşmazlıklarla birlikte iyimser istatistiksel değerlendirmelere ve tahminlere rağmen halk arasında ekonominin gelişimi için gittikçe artan bir endişe öne çıkmaktadır.
Ajansı’nın yaptığı Bulgaristan için en önemli konular sıralamasında gelirler ve emekli maaşları (yüzde 23,9) birinci, ekonominin kalkınması (yüzde 13,8) ikinci, işsizlik (yüzde 10,7) dördüncü ve finansal istikrar (yüzde 10,2) beşinci sırayı aldı.
Aslında bu sorunlar arasında yüzde 11,5 ile üçüncü sırada yer alan sağlık sorunu var. Temmuz ayına göre bu oranların seviyesi 4 puan daha düşüktü.
İnsanların kişisel olarak belirlediği sorunların sıralaması farklı değildir.
Yoksulluk, belirsiz gelecek, işsizlik ve emekli maaşları sorunları sırasıyla yüzde 15,2 ile birinci, yüzde 13,2 ile üçüncü, yüzde 11,0 ile dördüncü ve yüzde 10,8 ile beşinci sırada yer aldı. Sağlık sorunları ise yüzde 14,9 ile ikinci sırada yer aldı.
Afis Ajansı’nda görevli sosyologlar, “Bütün bunlar temel malların artan fiyatları ve elektrik, ısıtma, su faturalarının daha yüksek olması beklentisi vb. şeyler ile birlikte toplumsal kaygıyı artırmaya yönelik eğilimi etkiliyor ve devlet iktidarına karşı tutuma ve siyasi çevrenin bir bütün olarak değerlendirilmesine hayli mantıklı biçimde yansıyor” diye yorumda bulundu.
Sosyologların ifadelerine göre bu durum, temel iktidar kurumlarına olan güveni doğrudan etkilemektedir. İlk kez iki şey oldu: Birincisi, yerel yönetimin olumsuz bir değerlendirmesi vardır (güven seviyesi güvensizlikten daha düşüktür) ve ikincisi, Parlamento’ya güvensizlik, mahkemede ve savcılığa göre daha yüksek seviyededir ki bunlar genellikle genel sıralamada son iki yeri alırlardı. Eylül ayında Meclis’in reytingi sıralamanın en sonuna düştü.
Afis Ajansı’ndan yapılan açıklamada, ”Önerilen çözüm-bakanların değiştirilmesi, başlangıçta geçici olarak olumlu beklentiler uyandırsa da şimdi düşüş eğilimi gösteriyor. Bu belki de üç bakanın istifasının uyandırdığı tepkilere rağmen insanlara bağlı olsaydı görevlerinden alacakları Valeri Simeonov (yüzde 46,0), Tsetska Tsaçeva (yüzde 44,2) ve Rumen Porojanov’un (yüzde 36,8) değiştirilmemesinden kaynaklanıyor” diye kaydedildi.
Bütün bunlar siyasi güçlerin oy oranında değişikliklere yol açıyor mu?
Kesin bir cevap verilemez ve cevap tam olarak hem hayır hem evettir. Hayır, çünkü temel siyasi partilerin oy oranına göre sıralamadaki yerlerinde değişiklik yok evet, çünkü her bir anda bu sırada değişiklik olabilir.
Bir yandan tüm Parlamento’daki partilerin ve koalisyonların aktif seçmenleri arasında belirgin bir oy kaybı vardır ve diğer yandan potansiyel olarak oy kullanmayanların ve yeni seçimler durumunda kimseyi desteklemeyecek olanların payı yükselmektedir.
Ancak bu seçmenin bir kez daha etrafına baktığı ve aktif olarak yeni siyasi partiler aradığı anlamına mı geliyor?
Burada da cevap hem evet, hem hayır. Evet, çünkü olası yeni seçimlerde oy kullanmaya hazır olanların oranı yüzde 60 civarında olarak oldukça yüksek olmaya devam ediyor, oysa şimdiki Parlamento’da yer alan partiler bu kadar yüksek bir oranı karşılayamaz. Hayır, çünkü hala var olmayanlar dahi Parlamento’da temsil edilmeyen partilerden hiç birisi, an itibariyle sadece söylentiler ve tahminlere göre Parlamento’ya girecekler, çünkü tek başına seçime katıldıklarında seçim barajını geçemeyecek.
Sosyologlara göre seçmenlerin isimlerini bildiği partiler ancak dörttür: Bulgaristan’ın Avrupalı Geleceği İçin Vatandaşlar (GERB), Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP), Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) ve Ataka.
“Yeni seçimler durumunda hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna vatandaşların yüzde 21,3’ü GERB’e, yüzde 20,9’u BSP’ye, yüzde 7,4’ü HÖH’e, yüzde 5,5’i Birleşik Vatanseverler koalisyonuna, yüzde 1,2’si İrade partisine oy vereceğini söyledi. Aynı soruya cevap olarak vatandaşların yüzde 8,5’i kimseyi desteklemediğini, yüzde 16,7’si tereddüt ettiğini ve yüzde 13,6’sı oy kullanmayacağını söyledi.
Kırcaalihaber
