Bosna Hersek’te günün erken saatlerinde tüketilmeye başlanan, ülkenin sembollerinden Boşnak kahvesi, halkın vazgeçilmez geleneksel içecekleri arasında yer alıyor.
Osmanlı’nın 1463’te Bosna Hersek’i fethiyle ülkeye miras bırakılan “kahva, filcan, cezva ve şeçer” kelimeleri, 560 yıldır Boşnak kültürünün vazgeçilmezi haline gelen içeceğin ayrılmaz parçaları olarak yerini muhafaza ediyor.
Başkent Saraybosna’daki tarihi Osmanlı çarşısı Başçarşı’da dededen kalma 128 yıllık kahve öğütme dükkanı Dibek’i işleten 77 yaşındaki Hajrudin Burek ve tarihi Moriça Han’da garson olarak çalışan Mithad Krusko, AA muhabirine Boşnak kahvesinin önemini anlattı.
Boşnak kahvesini geleneksel yöntemlerle öğüten Burek, “Dedemin sahibi olduğu ve 1895’te çalışmaya başlayan Saraybosna’daki en eski kahveci dükkanında bulunmaktayız. Dükkanımız, savaş yıllarına kadar açıktı ancak savaş başlayınca bombardıman sonucu yıkıldı. Savaşın ardından Stari Grad Belediyesi, tarihi geleneğimizi devam ettirebilmem için bu dükkanı bana verdi.” ifadelerini kullandı.
Burek, kahve öğüterek dede yadigarı geleneği korumaya çalıştığını kaydederek, dükkanı, aralarında Kenan İmirzalıoğlu’nun da bulunduğu dünyanın birçok yerinden ünlülerin ziyaret ettiğini söyledi.
Hırvatistan’da “kava,” Sırbistan’da “kafa” olarak adlandırılan içeceği, Bosna Hersek’te “kahva” olarak adlandırdıklarını ifade eden Burek, “Müslümanlar, sabah namazını kıldıktan sonra hemen kahve içer ve sonrasında kahvaltı yapar ya da işine gider. Ramazan ayında da akşam ezanının okunmasıyla, iftar zamanı ilk önce kahve içilir, sonra namaz kılınır ve iftarlıklar yenir.” diye konuştu.
Burek, “Yerel müşterilerimin dışında en çok Türk müşterilerim var ve benim en iyi müşterilerim kesinlikle Türkler. Hem Türkiye’den gelenler hem de Avusturya ve Almanya’dan Türkiye’ye gidenler birkaç kilogram kahve almak için bana gelir.” dedi.
Kafelerde en çok tercih edilen içecek: “Boşnak kahvesi”
Tarihi Barçarşı’da 1551’de inşa edilip kervansaray olarak kullanılan ve bugün geleneksel bir kafeye ev sahipliği yapan Moriça Han’da garson olarak çalışan Mithad Krusko, hem yerli hem de yabancı müşterilerin en çok tercih ettiği içeceğin Boşnak kahvesi olduğunu söyledi.
Boşnak kahvesini, geleneksel bakır cezve ve fincanlarda küp şeker ve lokumla sunan Krusko, yapılışını şöyle anlattı:
“Bir miktar kahve bakır cezvenin içine konur, üzerine önceden kaynatılan sıcak su eklenir, ardından cezve ocak üstüne konur ve bir kez daha kaynaması beklenir. Hazırlanan kahve, geleneksel yöntemle bakır cezve, fincan ve bakır şekerlikle servis edilir. Boşnak kahvesinin yanında muhakkak lokum ve küp şeker de verilir.”
Krusko, “Boşnakların çoğu, güne Boşnak kahvesiyle başlar ve gün içinde yapılan işlerin ardından da kahve içilir. Bizde ‘Haydi kahveye gidelim!’ deyimi sık sık kullanılır. Bu, Boşnak kahvesi içmeye bir davettir.” diye konuştu.
Tarihi kervansaraydaki kafeye dünyanın her yerinden ziyaretçilerin geldiğini belirten Krusko, “Yerel müşterilerimizin dışında çok fazla turist geliyor. Özellikle Türkiye başta olmak üzere, Arap ülkelerinden, Batı Avrupa’dan ve birçok farklı yerden müşteriler kafemize geliyor.” ifadelerini kullandı.
Krusko, Saraybosna’yı ziyaret eden herkesin tarihi bir yapı olduğu için Moriça Han’a da geldiğini kaydederek, Boşnak kahvesi içen tüm müşterilerin mekandan memnun ayrıldıklarını söyledi.
Turistlerin de tercihi Boşnak kahvesi
Bosna Hersek’i ilk kez ziyaret eden Fransız Manon-Jeanne Bedel, “Bu (Boşnak kahvesi) çok lezzetli. Biz Fransa’da kahve içmeyi çok seviyoruz. Bu, çok sert ama aynı zamanda da tatlı ve Fransa’da içtiğim kahvelerden çok farklı.” dedi.
Bedel, kahvenin fincanı ve servis ediliş şeklini çok beğendiğini kaydederek, “Şekerli ya da şekersiz içmeyi kendinizin seçiyor olması çok güzel. (Kahve setini) Çok beğendim ve sanırım Fransa’ya giderken bir tane alacağım.” şeklinde konuştu.
Fransız turist Lilou Rogers da Boşnak kahvesinin servis ediliş şeklini çok beğendiğini belirterek, “Boşnak kahvesini daha önce duymuştum ve tadı çok güzel. Çok kahve seven birisi değilim ama bu kahve gerçekten çok lezzetli.” ifadelerini kullandı.
AA
