Osmanlı döneminde Bosna Hersek, Arnavutluk ve Kosova’da kurulan yüzlerce yıllık tarihe sahip tekke ve türbeler bugün de varlıklarını sürdürüyor.
Tasavvufi yapısının yanısıra Balkanlarda sosyal, siyasi, iktisadi ve kültürel birer kurum görevindeki tekkeler, Osmanlının kısa sürede Balkanları fethetmesinde ve burada İslamiyetin yayılmasında büyük rol oynuyor.
Bosna Hersek’teki Buna nehrinin kıyısında, sırtını koca bir dağa veren tekke 550 yıllık bir tarihe sahip.
Blagay tekkesi; dervişlerin, dünyevi meşguliyetlerden uzaklaşarak iç alemlerine yönelebilmeleri için sessiz sakin bölgelere kurdukları yerlerin başında geliyor.
Bugün bulunduğu Blagay köyünün adı ile anılan tekke, asıl adını ise Sarı Saltuk’tan alıyor. Anadolu ve Balkanlarda 12 makamı olduğu kabul edilen Sarı Saltuk’un tekke içinde de bir türbesi bulunuyor.
Türbeye ismini veren Sarı Saltuk bölgeye gelen ilk alperenlerden, Anadolu ve Rumeli’nin Türkleşip İslamlaşmasında önemli bir rol üstlenmiş isimlerden.
İbadete açık olan tekke orjinal haliyle korunmaya çalışılıyor. Tasavvufi geleneğin birer yansıması olan tekkeler, Kosova’nın hemen her sokağında bulunuyor.
Kosova’da Osmanlı dönemine ait camiiler ve tarihi yapıların yanısıra tekkkeler de ayrı bir öneme sahip. Halveti tekkesi de bunlardan sadece biri.
Çünkü Kosova’da ilk kurulan tekkelerden birini teşkil ediyor. Farklı mimari yapısıyla ve görünümüyle turistlerin de ilgi odağını oluşturuyor.
Ülkenin tekkeler şehri olarak anılan yeri ise Yakova..
Şehir, bu yönüyle yalnızca Kosova’da değil Balkan coğrafyasında da bu ünvanı korumayı başarıyor. Özel günlerde tarikat ehli şeyhler Yakova’da bir araya geliyor.
Kosova’nın manevi havasını soluyanlar için vazgeçilmez değere sahip bir diğer tekke ise Melami tekkesi…
Asırlar boyunca Melamilik geleneğinin sürdürüldüğü tekke, sade bir görünüme sahip. Tekkede her hafta sonu ilahiler söyleniyor ve zikir törenleri gerçekleştiriliyor.
Arnavutluk’ta da İslamiyetin Osmanlı’nın bölgeye yerleşmesinden çok daha önce seyyah dervişler eliyle girdiği biliniyor.
Osmanlı’nın Balkanları fethinin ardından Bektaşi, Halveti ve Kadiri tekkeleri kuruldu..
Tiran’da varlığını devam ettiren tekkelerden biri de Şeyh Dürî Kadiri tekkesi.. 18. Yüzyılında inşa edilen tekke, ülkedeki önemli manevi merkezlerden biri konumunda.
Bektaşiliğin Balkan topraklarında yayılmasına önayak olan merkez ise başkent Tiran’da bulunuyor.
2011’den beri dünya Bektaşilerinin dini lideri olan Şeyh Baba Mondi de hayatını Tiran’da sürdürüyor.
Dünya bektaşiler merkezi adıyla anılan mekan içerisinde tekkenin ve türbenin yanısıra, mescit ve misafirhane de bulunuyor.
Şeyh Baba Mondiyi görmek, merkezin içerisinde bulunan türbeleri ziyaret etmek için bugün merkeze çok sayıda ziyaretçi geliyor.
Dünya Bülteni
