Balkan ülkesi Arnavutluk’un NATO’ya üye oluşunun üzerinden 14 yıl geçti.
1955’te komünist rejim döneminde Varşova Paktı’na katılan Arnavutluk, 1968’de üyelikten çıktı.
Ülkedeki komünist rejimin 1991’de dağılmasının ardından Arnavutluk, uluslararası kurumlara üyelik ve bunlarla işbirliği sürecini başlatarak yönünü Avrupa-Atlantik’e çevirdi.
Arnavutluk’un NATO’ya üyelik süreci; silahlı kuvvetlerinin dönüşümü, barışı koruma misyonlarına katılımı, İttifakın güvenlik politikalarını desteklemede ülke kurumlarının taahhüdü gibi birçok aşamadan geçti.
Süreç, Arnavutluk’un, Avrupa’da komünist rejimden ayrılan ülkelerle ilişkileri geliştirmek için kurulan Kuzey Atlantik İş Birliği Konseyine (NACC) 1992’de resmen üye olmasıyla başladı.
Arnavutluk, Mayıs 2003’te Hırvatistan, Makedonya (bugün Kuzey Makedonya) ve ABD ile “Adriyatik Sözleşmesi”ni imzaladı. Arnavutluk makamları, bu durumu “ülkeleri NATO’ya üyeliğe hazırlayacak bir girişim” olarak nitelendirdi.
NATO’ya üyelik davetini, 2 Nisan 2008’da Bükreş zirvesinde alan Arnavutluk, 25 Nisan 2008’de de NATO üyelik müzakerelerini resmen başlattı.
NATO üyesi ülkelerce İttifaka katılım protokollerinin onaylanmasının ardından Arnavutluk, 1 Nisan 2009’da resmen NATO üyesi oldu. Böylece Avrupa-Atlantik yönelim hedeflerinden birini gerçekleştirmiş oldu.
4 Nisan 2009’da düzenlenen NATO Strazburg/Kehl Zirvesi’ne ilk kez NATO’nun tam üyesi olarak katılan Arnavutluk, Hırvatistan ile bayrakları 7 Nisan 2009’da NATO’nun Brüksel merkezinde resmen göndere çekildi.
NATO’ya en yüksek düzeyde halk desteğine sahip ülke
Arnavutluk ve NATO, savunma ve güvenlik alanları başta olmak üzere, ülkedeki savunma kurumlarında reforma yönelik alanlarda işbirliği yaptı.
Arnavutluk yetkililerinin, NATO’nun 2022 raporuna dayandırdıkları bilgiye göre, ülke, “İttifak genelinde NATO’ya en yüksek düzeyde halk desteğine sahip ülkelerden biri” olarak kayıtlara geçti.
NATO’nun, Arnavutluk’un Kuçova bölgesinde hava taktik üssü inşa etme kararının ardından Arnavutluk-NATO ilişkileri ilerleme kaydetti. Bu üs, “NATO’nun Batı Balkanlar’daki ilk hava üssü olma özelliği” taşıyor.
Yaklaşık 45,8 milyon avroluk maliyeti olan projenin hayata geçirilme süreci Ocak 2022’de başladı. 2023 sonbaharında bitirilmesi planlanan proje, hava üssünün pistinin, kontrol kulesinin yeniden inşası, silah ve yakıt deposu, uçak park yeri, arıza ve itfaiye istasyonu gibi çalışmaları kapsıyor.
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, 2022’de NATO’yu ülkenin orta kesimlerindeki Dıraç şehrinde bulunan limanın askeri kısmına İttifak üssü kurulması için ortak finansmana katılmaya davet ettiklerini açıkladı.
Rusya-Ukrayna Savaşı’yla ilgili ise Arnavutluk, NATO’nun pozisyonuna destek vererek “Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik sebepsiz saldırısını” kınadıklarını belirtti.
NATO üyesi ve Avrupa Birliği (AB) adayı olarak Arnavutluk, NATO-AB işbirliğinin farklı tehditlerle başa çıkabilmek için yoğunlaştırılmasını da destekliyor.
Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri, Kosova, Bosna Hersek, Mali, Ege Denizi, Irak, Afganistan, Çad, Gürcistan ve Güney Sudan’daki uluslararası barış operasyonlarına da katkı sağladı.
