Her millet için bazı tarihler vardır ki yalnızca bir günün adı değildir; hafızadır, kimliktir, ortak duygudur. Bu tarihler, yılda bir ya da birkaç kez anılsa da toplumların zihinlerinde ve kalplerinde kimi zaman coşku, kimi zaman hüzün uyandırır. Asıl işlevleri ise geçmişi hatırlatmakla birlikte bugünü anlamlandırmak ve geleceğe yön vermektir.
29 Ekim, anavatan Türkiye için bir tarihî dönüm noktasıdır; bir milletin yeniden ayağa kalkışının ve egemenlik iradesinin sembolüdür. Yakın tarihimizde yaşadığımız 15 Temmuz ise vatanına sahip çıkan bir halkın kararlılığını ve direniş ruhunu kalıcı biçimde hafızalara kazımıştır.
Gelelim biz Makedonya Türklerine…
Son yirmi yıldır Aralık ayı, Makedonya Türkleri için ayrı bir anlam ve heyecan taşımaktadır. Kış mevsiminin soğuk günlerine rağmen bu ayda yaşanan kültürel ve millî coşku, bizleri daima diri ve sıcak tutmuştur.
Aralık ayının ilk önemli günü, Türk edebiyatı ve fikir dünyasına derin izler bırakmış, kimlik ve vatan bilincini eserleriyle zihinlerimize nakşetmiş olan Yahya Kemal Beyatlı’nın 2 Aralık’ta Üsküp’te dünyaya gelmiş olmasıdır. Hem Türk dünyası için hem de hemşehrisi olmamız hasebiyle biz Makedonya Türkleri için Yahya Kemal ayrı bir anlam taşır. Onun adına düzenlenen her program, yalnızca bir anma değil; onu daha fazla okumaya, anlamaya ve fikir dünyamızı onun düşünce iklimiyle beslemeye yönelik bir davettir.
Bu anlayışın somut bir yansıması olarak, MATÜSİTEB çatısı altında on bir yıldır kesintisiz biçimde ve artık geleneksel hâle gelmiş olan “Uluslararası Yahya Kemal Beyatlı Türkçe Şiir Şöleni”, Üsküp’te düzenlenmektedir. Türk dünyasının farklı ülkelerinden gelen şairlerin, Yahya Kemal’in doğduğu şehirde Türkçe şiirler okumaları; onun eserlerini ve fikirlerini anlatmaları, bu topraklarda Türkçenin varlığını ve direncini pekiştiren son derece kıymetli bir adımdır.
Bu yıl da TİKA’nın desteğiyle, MATÜSİTEB çerçevesinde Köprü Derneği’nin organizasyonunda, 12 farklı ülkeden 30 şairin katılımıyla 19 Aralık 2025 tarihinde, Osmanlı yadigârı Davut Paşa Hamamı’nda gerçekleştirilecek olan 11. Uluslararası Yahya Kemal Beyatlı Türkçe Şiir Şöleni ile Türkçenin coşkusu ve heyecanı yeniden yaşanacaktır.
Makedonya Türkleri için Aralık ayını asıl anlamlı kılan ve adeta taçlandıran gün ise 21 Aralık Türkçe Eğitim Bayramıdır. Bu günü “bayram” olarak nitelendirmek abartı değildir; çünkü her yönüyle kutlama, coşku ve ortak bir gurur vesilesidir.
2007 yılında Makedonya’da kabul edilen Milli Bayramlar Kanunu çerçevesinde, her topluluğun kendi millî gününü belirlemesi sürecinde yürütülen çalışmalar neticesinde; dönemin TDP milletvekilleri Kenan Hasip ve Hadi Nezir’in girişimleri, merhum yazar Fahri Kaya’nın yönlendirmeleriyle 21 Aralık Türkçe Eğitim Günü, Makedonya Meclisi’nde kabul edilerek Türklerin millî bayramı olarak yasalaşmıştır. Bu gelişme, Makedonya Türklerinin tarihî varlığı açısından son derece önemli bir kazanımdır.
Peki, 21 Aralık tarihinin arka planı nedir?
1912 yılında Osmanlı Devleti’nin bu coğrafyadan çekilmesinin ardından, kurulan Sırp Krallığı ve daha sonra Yugoslavya Krallığı dönemlerinde Türkçe tamamen yasaklanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan Komünist Yugoslavya, eşitlik söylemi çerçevesinde bazı haklar tanımış; bunlardan biri de bünyesinde barındırdığı halklara anadilde eğitim hakkı olmuştur. Bu imkândan yararlanmak isteyen Türkler, Yücel Hareketi mensuplarının öncülüğünde Türkçe eğitimin yeniden başlaması için yoğun bir mücadele vermiştir.
Bu mücadelenin neticesinde, 21 Aralık 1944 tarihinde, Üsküp’teki Tefeyyüz İlköğretim Okulu’nda, Yücelci öğretmenler tarafından Latin alfabesiyle Türkçe eğitim yeniden başlatılmıştır. İşte bu tarih, bir dönemin kapanıp yeni bir dönemin başladığı tarihî bir eşik olması sebebiyle, bugün Makedonya Türklerinin millî bayramı olarak kabul edilmektedir.
Son 18 yıldır kanunla belirlenmiş olan 21 Aralık Türkçe Eğitim Bayramı, Makedonya Türklerinin tüm farklılıklarına rağmen ortak paydada buluştuğu en güçlü birlik zemini hâline gelmiştir. Her yıl Türklerin yoğun olarak yaşadığı belediyelerde ve Türkçe eğitim veren okullarda yerel kutlamalar yapılmakta; tüm Makedonya Türklerini bir araya getiren merkezi kutlama ise, her zaman olduğu gibi yine TİKA’nın desteğiyle MATÜSİTEB tarafından organize edilmektedir.
Bu yıl 18’incisi düzenlenecek olan merkezi kutlamalar kapsamında panel ve resepsiyon programlarıyla birlikte, Makedonya’nın dört bir yanından yaklaşık 10 bin kişinin katılımıyla Arena Boris Traykovski Spor Salonu’nda büyük bir coşku yaşanacaktır. Anavatandan devlet büyüklerinin teşrifleriyle gerçekleştirilecek program, protokol konuşmalarının ardından, Türkiye’nin sevilen sanatçısı Kıraç’ın konseriyle taçlanacaktır.
Bu bayramı, yeni nesillerimiz için bir varlık mirası, bir bilinç emaneti olarak görüyorum. 21 Aralık, birlik ve beraberliğimizin güçlendiği, Türkçemizin bu topraklarda ilelebet payidar olacağına dair inancımızın tazelendiği bir mihenk taşıdır.
Hepimizin 21 Aralık Türkçe Eğitim Bayramı kutlu ve mutlu olsun.
Haftaya görüşmek üzere.
