ANALİZ: Türk Siyasi Partilerin Yerel Seçim Karnesi

15 Ekim 2017 tarihinde Makedonya’da gerçekleşen Üsküp Şehir Belediyesi dahil olmak üzere 81 belediyede kayıtlı 1.814.644 seçmenden 1.079.876 seçmenin 3.480 sandıkta oy kullandığı yerel seçimlerde Türk partilerinin  seçim sonuçlarını analiz edip değerlendirdik.

Yapılan son yerel seçimlere katılan üç Türk partisi, Türk Demokratik Partisi (TDP), Türk Hareket Partisi (THP) ve Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH), Makedonya genelinde 1.347 meclis üyesinden 42 meclis üyesi çıkarttı. Makedonya’daki yerel yönetimlerde TDP’nin 25, THP’nin 12 ve TMBH’nin 5 meclis üyesi oldu.

2017 Yerel Seçimlerinde 1 Belediye Başkanı ve Makedonya genelinde 25 meclis üyesi kazanan Türk Demokratik Partisi’nin (TDP) seçim karnesi

Belediye Başkan Adayları: 2 Aday 1 Başkan

TDP Merkez Jupa ve Vrapçişte Belediyeleri’nde başkan adayı çıkarttı. Merkez Jupa’da önceki dönemin Belediye Başkanı ve TDP adayı Ariyan İbrahim 1.688 (%70) oy alarak seçimi birinci turda kazandı. Vrapçişte’de ise Türk Demokratik Partisi (TDP)’nin belediye başkan adayı TDP Vrapçişte Şubesi Başkanı olan Erdal Ahmed 1.546 oy alarak 2. tura çıkamadı.

Hatırlanacağı üzere 2013 Yerel seçimlerinde Vrapçişte’de  TDP’den belediye başkan adayı şu anki milletvekili Dr. Yusuf Hasani 3.151 oy almıştı.

Nufüsün %98’inin Türk olduğu Plasnitsa belediyesinde ise TDP’nin ve diğer Türk partilerinin bu seçimlerde belediye başkan adayı göstermemesi ise endişe vericidir.  Hatırlanacağı üzere 2013 Yerel seçimlerinde Plasnitsa’da TDP’den belediye başkan adayı Enver Saiotovski 1.234 oy almış, ancak 300 oy farkı ile kazanamamıştı.

Belediye Meclis Üyeleri: 25 Belediyede Yarışan TDP, 25 Meclis Üyesi çıkardı

Türk Demokratik Partisi (TDP) kendi meclis aday listeleriyle 13, VMRO ortak listeleriyle de 12 belediyede olmak üzere toplamda 25 belediyede yarıştı.

Kendi listeleriyle yarıştığı 13 belediyede 17 meclis üyesi, VMRO ortak listeleriyle yarıştığı 12 belediyede ise 8 meclis üyesi olmak üzere, Makedonya genelinde toplam 25 meclis üyesi çıkardı.

TDP’nin kalesi Kalkandelen

TDP, kendi meclis aday listesiyle en başarılı sonuç aldığı belediyelerden biri olan Kalkandelen’de  1.660 oy alarak  1 meclis üyesi seçilmiştir. Kalkandelen’de 2002 sayımlarına göre Türklerin nufüsü %2,7 olmasına rağmen oyların %4,15’ini alması büyük bir başarı olarak görülmektedir. Geçen seçimlerde TDP, Kalkandelen’de 1.411 oy almıştı. 31 kişiden oluşan Kalkandelen belediye meclisinde, TDP’yi Gülşen Nuhi temsil edecek.

%31,1 Türk nufüsünun olduğu Mavrovo – Rostuşe’de TDP 694 oy (%19,26) alarak ilk defa Türk partisinden 2 meclis üyesi çıkarmıştır. 11 kişiden oluşan Mavrovo – Rostuşe belediye meclisinde, TDP’yi Payazit Murati ve Esmir Bilali temsil edecek.

6.706 seçmenin oy kullandığı Pirlepe’ye bağlı Dolneni Belediyesi’nde ise TDP 366 oy (%5,46) aldı. TDP ilk defa %19,1 Türk nufüsünün yaşadığı belediyede kendi listesiyle yarıştı ve 1 meclis üyesi çıkarmayı başardı. 15 kişiden oluşan Dolneni Belediye Meclisi’nde,  TDP’yi Eskan Şerifoski temsil edecek.

Üsküp’e bağlı Stüdeniçan Belediyesi’nde ise 8.306 seçmenden TDP 443 oy alarak 1 meclis üyesi çıkarttı. Geçen yerel seçimlerde TDP, Stüdeniçan’da 655 oy ile yine 1 meclis üyesi kazanmıştı. 15 kişiden oluşan Stüdeniçan Belediyesi Meclisi’nde, TDP’yi Amit Memet temsil edecek.

TDP Vrapçişte’de, geçen yerel seçimlere göre oy kaybı yaşasa da 1.330 oy alarak 3 belediye meclis üyesi kazanmayı başardı. Geçen yerel seçimlerde TDP Vrapçişte’de 1.862 oy almıştı. 19 kişiden oluşan Vrapçişte Belediye Meclisi’nde, TDP’yi Bekir Elezi, Muammer Musai ve Humeyra Muçi Efendiler temsil edecek.

Aynı şekilde Gostivar’da geçen yerel seçimlere kıyasen oylarında azalma görülmesine rağmen TDP oyların %6,40’ını alarak 2.176  oy ile 2 belediye meclis üyesi kazandı. 31 kişiden oluşan Gostivar Belediye Meclisi’nde, TDP’yi Özkan Bayrami ve TDP Yukarı Banisa Şube Başkanı olan Zülfikar Zeynulai temsil edecektir. Geçen yerel seçimlerde TDP, Gostivar belediyesinde 2.765 oy elde etmişti.

Nufüsün %80’nin Türk olduğu ve TDP belediye başkanı adayı Ariyan İbraim’in 1.688 (%70,48) oyla kazandığı Merkez Jupa’da Belediye başkanlığında gösterdiği başarıyı, TDP belediye meclis üyesi listesinde gösteremedi ve 750 oy (%31,32) alarak 4 belediye meclis üyesi kazandı. 11 kişiden oluşan Merkez Jupa Belediye Meclisi’nde, TDP’yi Merkez Jupa Şubesi Başkanı Asim Asan, Fehim Skender, Nagiye Veyselovska ve Zarif Skenderovski temsil edecek.

Hatırlanacağı üzere TDP geçen yerel seçimlerde Merkez Jupa’da 1.046 oy alarak 4 meclis üyesi kazanmıştı.

%97,8’lik oran ile Türklerin en yoğun olduğu belediyelerin başında gelen Plasnitsa Belediyesi’nde TDP’de geçen yerel seçimlere kıyasen oy kaybının yaşandığı belediyelerin de başında gelmektedir. 2013 yerel seçimlerinde 1.242 oy alan TDP, bu seçimlerde sadece 396 oy alabildi. Aynı şekilde belediye meclis üye sayısında da ciddi düşüş yaşayarak, geçen seçimde 4 meclis üyesi olan TDP, bu seçimde sadece 1 meclis üyesi çıkarabildi. 9 kişiden oluşan Plasnitsa Belediye Meclisi’nde, TDP’yi 396  oy (%16,16) alan liste taşıyıcısı Suat Husniya temsil edecek.

TDP’nin Doğu Makedonya’daki oy durumu

Türkler açısından Doğu Makedonya’nın en önemli bölgelerinden biri olan ve %14,4 Türk nufüsünun olduğu Radoviş Belediyesi’nde TDP oyların %6’sını alarak 899 oyla 1 meclis üyesi kazandı. Geçen yerel seçimlerde Radoviş Belediyesi’nde 1.621 oyu olan TDP’nin 2 meclis üyesi vardı. TDP, Radoviş Belediyesi’nde bilhassa yörük köylerinden çok fazla oy alamadı.

19 kişiden oluşan Radoviş Belediye Meclisi’nde,  geçen dönemde olduğu gibi TDP’yi liste taşıyıcısı TDP Buçim Şubesi Başkanı Enis Ömer temsil edecek.

Doğu Makedonya’nın diğer önemli belediyesi Konçe’de ise Türklerin oranı %14.7’dir. 2.140 seçmenin oy kullandığı Konçe’de TDP, 197 oy alarak 1 meclis üyesi çıkarttı. 9 kişiden oluşan Konçe Belediye Meclisi’nde, TDP’yi Marem İsmailov temsil edecek.

15 Ekim 2017 Yerel seçimlerinde TDP, Doğu Makedonya’da tek başına 2, VMRO koalisyonu ile 4 toplamda ise 6 meclis üyesi çıkarmıştır.

Türkler açısından Doğu Makedonya’nın bir başka önemli bölgesi olan ve Türk nufüsünun %18,1 olduğu İştip’e bağlı Karbintsi belediyesinde TDP meclis üyesi aday listesi çıkartmadı.

TDP’nin seçime katılıp meclis üyesi çıkaramadığı belediyeler

Türk Demokratik Partisi (TDP), kendi meclis aday listesiyle katıldığı ve hiçbir meclis üyesi çıkaramadığı belediyelerde, geçen yerel seçimlere kıyasen oy kaybı açısından 3 belediyenin başında Çayır belediyesi gelmektedir. Diğer iki belediye ise Teartse ve Vasilevo belediyeleridir.

%7 civarında Türk nufüsünün yaşadığı Üsküp’e bağlı Çayır Belediyesi’nde 2013 yerel seçimlerinde 1.987 oy alan TDP, bu seçimlerde sadece oyların %2’sini alarak 640 oyda kaldı. Aynı şekilde belediye meclis üye sayısında da ciddi düşüş yaşayarak geçen yerel seçimlerde Çayır Belediyesi’nde 2 meclis üyesi çıkaran TDP, bu seçimde TDP Üsküp Şubesi Başkanı olan Adem Bayram’ın Çayır Belediyesi liste taşıyıcısı olduğu ve 640 oy aldığı seçimde hiçbir meclis üyesi çıkaramadı. Çayır Belediyesi Meclisi 27 kişiden oluşmaktadır.

Aynı şekilde Türk Demokratik Partisi (TDP) Genel Başkanı Dr. Beycan İlyas’ın doğum yeri olan Teartse Belediyesi’nde TDP oylarında ciddi düşüş yaşandı. 2013 yerel seçimlerde Teartse’de 643 oyla 1 meclis üyesi çıkaran TDP, Yakup Emrulai’nin Teartse Belediyesi liste taşıyıcısı olduğu bu seçimlerde 293 oy alarak meclis üyesi çıkarma başarısı gösteremedi. Teartse Belediyesi Meclisi 19 kişiden oluşmaktadır.

TDP Gradaşor Şubesi Başkanı olan Bilent İsinov’un liste taşıyıcısı olduğu Doğu Makedonya’nın Vasilevo Belediyesi’nde ise 6.862 seçmenin oy kullandığı seçimde, TDP 395 oy aldı ve hiçbir meclis üyesi çıkaramadı. %17,3 oranında Türklerin yaşadığı Vasilevo Belediyesi’nde TDP, 2013 yerel seçimlerinde 627 oyla bir meclis üyesi çıkarmıştı. Vasilevo Belediyesi Meclisi 15 kişiden oluşmaktadır.

VMRO DPMNE öncülüğündeki “Daha iyi Makedonya” koalisyonu ile kazanılan meclis üyeleri

Türk Demokratik Partisi (TDP)’nin, VMRO DPMNE öncülüğündeki “Daha iyi Makedonya” koalisyonu ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı belediye sonuçlarına bakıldığında;  Üsküp Şehir Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 10. sırada yer alan TDP Gençlik Kolları Başkanı Sait Aleivi , Ohri Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 9. sırada yer alan TDP Ohri Şubesi Başkanı Caner İsmail, Köprülü Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 9. sırada yer alan TDP Köprülü Şubesi Başkanı Besim Ahmedov, Doyran Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 3. sırada yer alan TDP Doyran Şubesi Başkanı Erdal İdrizov, Valandova Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 5. sırada yer alan TDP Kalkova Şubesi Başkanı Şaban Mustafov,  Kırçova Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 6. sırada yer alan Enver Nuredinovski, Resne Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 4. sırada yer alan Cemal Alindri, Pehçevo Belediyesi VMRO meclis üyeleri listesinde 4. sırada yer alan Alil Grutkov meclis üyesi olarak seçildi.

Türk Demokratik Partisi (TDP)’nin, VMRO ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı İştip Belediyesi meclis üyeleri listesinde 12. sırada yer alan Gulbaki Memet, Demirkapı Belediyesi meclis üyeleri listesinde 5. sırada yer alan Ercan Kopov,  Manastır Belediyesi meclis üyeleri listesinde 16. sırada yer alan TDP Manastır Şubesi Başkanı İsa İbiş, Ustrumca Belediyesi meclis üyeleri listesinde 13. sırada yer alan TDP Ustrumca Şubesi Başkanı Sinan Mustafov belediye meclis üyesi seçilemedi.

TDP, VMRO ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı 12 belediyede 8 meclis üyesi çıkarmayı başardı.

Hatırlanacağı üzere, 2013 yerel seçimlerinde TDP, VMRO ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı Manastır, İştip ve Demirkapı Belediyelerinde belediye meclis üyeleri kazanmıştı.

Bu sonuçlara bakıldığında; TDP, tek başına yarıştığı listelerle 13 belediyede 17 meclis üyesi, VMRO ortak listeleriyle de 12 belediyede 8 meclis üyesi olmak üzere, Makedonya çapında toplam 25 belediyede 25 meclis üyesi çıkardı. TDP, 25 belediyede yarıştığı son yerel seçimlerde Makedonya genelinde 18 belediyede meclis üyesi çıkarmış 7 belediyede ise meclis üyesi çıkaramamıştır.

2013 – 2017 Yerel seçimler kıyaslaması

2013 yerel seçimlerinde ise TDP tek başına yarıştığı listelerle 11 belediyede 22 meclis üyesi, VMRO ortak listeleriyle de 12 belediyede 12  meclis üyesi olmak üzere, Makedonya çapında 23 belediyede toplam 34 meclis üyesi elde etmişti.

2013 yerel seçimleri ile kıyaslandığında TDP, daha önce meclis üyesi kazandığı 6 belediyede (Çayır, Teartse, Vasilevo, İştip, Manastır ve Demir Kapı) 2017 Yerel seçimlerinde meclis üyeleri çıkaramadı. Ayrıca bu seçimlerde ilk defa VMRO koalisyonu ile yarıştığı Ustrumca’da da meclis üyesi çıkaramadı.

TDP’nin meclis üyesi çıkardığı belediyeler şunlar: Merkez Jupa’da 4, Vrapçişte’de 3, Gostivar’da ve Mavrovo – Rostuşe’de 2’şer meclis üyesi, Stüdeniçan’da, Kalkandelen’de, Plasnitsa’da, Konçe’de, Radoviş’te, Valandova’da, Doyran’da, Köprülü’de, Pehçevo’da, Resne’de, Kırçova’da, Ohri’de ve  Üsküp Şehir Belediyesi’nde 1’er meclis üyesi.

Ayrıca TDP’nin sadece tek başına listelerle yarıştığı 13 belediyede aldığı oy sayısı 10.262’dir. Geçen yerel seçimlerde ise tek başına listelerle yarıştığı 11 belediyede aldığı oy sayısı 14.097’dir. TDP,  bu sonuçlara göre, bundan önceki seçimlerde Makedonya genelinde yarıştığı 10 belediyede aldığı oy sayısına göre oylarında %40 oranında azalma görülmektedir.

2017 Yerel Seçimlerinde Makedonya genelinde 12 Meclis Üyesi kazanan Türk Hareket Partisi’nin (THP) seçim karnesi

Türk Hareket Partisi (THP), Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) koalisyonuyla 1 belediyede belediye başkan adayı ve toplam 16 belediyede meclis üye adaylarıyla yarışan THP, 2017 Yerel Seçimlerinde Makedonya genelinde 12 Meclis üyesi kazandı.

Belediye Başkan Adayı Nevaip İsmail:

THP’nin SDSM’nin “Makedonya’da Daha iyi Yaşam” Koalisyonu’ndan Belediye Başkan adayı gösterdiği Nevaip İsmail Merkez Jupa’da 648 oy alarak Ariyan İbrahim’e karşı seçimi kaybetti. 2.395 seçmenin oy kullandığı belediyede Nevaip İsmail oyların %27.06’sını aldı.

Belediye Meclis Üyeleri: 16 Belediyede Yarışan THP, 12 Meclis Üyesi Çıkardı.

Türk Hareket Partisi (THP)’nin Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) koalisyonu ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı belediye sonuçlarına bakıldığında, Üsküp Şehir Belediyesi SDSM koalisyonu meclis üyeleri listesinde 18. sırada yer alan Arzu Kamber,  Çayır Belediyesi meclis üyeleri listesinde 3. sırada yer alan Taner Hacımustafa, Stüdeniçan Belediyesi meclis üyeleri listesinde 2. sırada yer alan Cevat Azmovski, Kırçova Belediyesi meclis üyeleri listesinde 4. sırada yer alan Veysel Dervişovski, Resne Belediyesi meclis üyeleri listesinde 4. sırada yer alan Engin Bahtiyar, Plasnitsa Belediyesi meclis üyeleri liste taşıyısı olan Yüksel Asanoski,  Merkez Jupa Belediyesi meclis üyeleri listesinde 2. sırada yer alan Naim Üsein, Karbintsi Belediyesi meclis üyeleri listesinde 3. sırada yer alan Ramis Memiş, Radoviş Belediyesi meclis üyeleri listesinde 3. sırada yer alan Yaşar Suliman, Ustrumca Belediyesi meclis üyeleri listesinde 8. sırada yer alan Atice Memedova, Valandova Belediyesi meclis üyeleri listesinde 5. sırada yer alan Ersan Fetikov ve Vasilevo Belediyesi meclis üyeleri listesinde 8. sırada yer alan İlmi Mustafov meclis üyesi olarak seçilmiştir.

Türk Hareket Partisi (THP)’nin, SDSM koalisyonu ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı Vrapçişte, Gostivar, Köprülü ve Kumanova belediyelerinde ise meclis üyesi kazanamamıştır.

SDSM kazanıyor – THP kazanıyor

SDSM’nin yerel seçimlerden zaferle çıkması seçimlere tüm belediyelerde SDSM ile birlikte katılma kararı alan THP’nin de yerel seçimlerde kazanması anlamına geldi. THP’nin özellikle Türklerin yoğun olarak yaşadığı belediyelerde tek başına değil de SDSM ile seçimlere katılması tartışmaya açık bir konu. THP’nin 2013 Yerel seçimlerine katılmamasından dolayı geçtiğimiz seçimlerle bir kıyas yapmak mümkün değil.

15 Ekim 2017 Yerel Seçimlerinde Makedonya genelinde 5 meclis üyesi çıkaran Türk Milli Birlik Hareketi’nin (TMBH) seçim karnesi

Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH), 15 Ekim yerel seçimlerinde bir belediyede belediye başkan adayı ve Makedonya genelinde 8 belediyede meclis üye adaylarıyla yarışan TMBH, toplamda 5 meclis  üyesi kazandı.

Belediye Başkan Adayı Ecevit Aydarovski:

TMBH’nin tek belediye başkan adayı gösterdiği %19,1 Türk nufüsünun yaşadığı Dolneni Belediyesi’nde Ecevit Aydarovski %3,23 oranında 217 oy alarak 2. tura çıkamadı.

Belediye Meclis Üyeleri:

Tek başına 4, VMRO DPMNE öncülüğündeki “Daha iyi Makedonya” koalisyonu ile 4 toplamda 8 belediyede meclis üyeliği için yarışan TMBH, tek başına 3, VMRO DPMNE öncülüğündeki “Daha iyi Makedonya” koalisyonu ile 2 toplamda ise 5 meclis üyesi çıkarabildi.

TMBH kendi meclis üyesi listesiyle katıldığı 4 belediyede 3 meclis üyesi çıkardı. Gostivar Belediyesi’nde 2013 yerel seçimlerinde  802 oy alan TMBH, 15 Ekim seçimlerinde 1.126 oy alarak %40 oranında bir artışla listebaşı Ertan Yakup meclis üyeliğine seçildi. Merkez Jupa’da ciddi bir oy düşüşü yaşayan TMBH, 2013 seçimlerinde 1.197 oyla 4 belediye meclis üyesi çıkarırken, 15 Ekim seçimlerinde 306 oyda kalarak sadece listebaşı Ayrullah Adem, belediye meclis üyeliğine seçildi. TMBH Cumalı (Lozovo) Belediyesi’nde ise 219 oyla listebaşı İsmail Abdiov meclis üyesi seçilirken, Cumalı Belediyesi’nde ilk kez bir Türk meclis üyesi yer alacak.

Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH), 15 Ekim yerel seçimlerinde VMRO DPMNE öncülüğündeki “Daha iyi Makedonya” koalisyonu ile iki meclis üyesi çıkardı. Butel Belediyesi’nde meclis üyeleri listesinde 5. sırada yer alan Cüneyt Ruşid ve Vasilevo Belediyesi’nde meclis üyeleri listesinde 7. sırada yer alan Rakip Asanov belediye meclis üyesi seçildi.

TMBH kendi meclis üyesi listesiyle katıldığı ve meclis üyesi çıkaramadığı tek belediye Dolneni belediyesi iken, VMRO koalisyonu ile ortak meclis aday listesi ile yarıştığı Radoviş ve Kırçova belediyelerinde meclis üyesi kazanamamıştır.

Tür Milli Birlik Hareketi (TMBH), 2013 yerel seçimlerinde tek başına 5 (Merkez Jupa’da 4, Debre’de 1) SDSM Koalisyonu ile 2 toplamda 7 meclis üyesi çıkarmıştı.