15 Ekim 2017 tarihinde Makedonya 6. kez yerel seçimlere gidecek. Yerel seçimler için son haftaya girilirken siyasi partiler seçim kampanyası çalışmalarına hız verdi. Üsküp Şehir Belediyesi dahil olmak üzere 81 belediye 3 bin 480 oy kullanma yerinde gerçekleşecek yerel seçimlere Türk Hareket Partisi, SDSM öncülüğündeki “Makedonya’da herkes için Yaşam” koalisyonuyla katılma kararı aldı. Merkez Jupa için belediye başkan adayı bulunan THP’nin, 15 belediyede de SDSM koalisyonu listelerinde adayı bulunuyor. Yerel seçimlerle ilgili TİMEBALKAN’a özel açıklamalarda bulunan Dış Yatırımlardan sorumlu Devlet Bakanı ve Türk Hareket Partisi genel başkanı Prof. Dr. Adnan Kahil, yerel yönetimler ile merkezi yönetimin koordineli bir şekilde çalışıp projeleri gerçekleştirmeleri noktasındaki uygunluğun kendi adaylarını öne çıkardığını belirtti. Diğer Türk siyasi partileriyle görüşmelere her zaman açık olduklarını ifade eden Kahil, koalisyonlarla ilgili de önemli açıklamalarda bulundu. Yanlış anlaşılmalara mahal vermemek adına söyleşiyi soru – cevap şeklinde ilgilerinize sunuyoruz.
Seyyid EMİN, Hakan ALİ / TİMEBALKAN Seçim Özel
Makedonya uzun bir siyasi krizin ardından bugün yerel seçimler arefesinde. Türk Hareket Partisi’nin 15 Ekim yerel seçim programı, çalışmaları ve seçim kampanyası hakkında bilgi verir misiniz?
Parlamento seçimlerinden sonra uzun bir kriz vardı. Uzun krizi biz yaratmadık. Şimdi muhalefette olan koalisyon onu yarattı. Bizler haklı olduğumuzu millete gösterdik. Uzun bir krizden sonra hükümet kuruldu ve bildiğiniz gibi 4. ayına girdi. Ben de bu hükümette dış yatırımlardan sorumlu devlet bakanıyım. Sadece Türkiye ile ilgili değil genel olarak dış yatırımlardan sorumluyum. Türk Hareket Partisi de burada kendi kabinesini aldı. Kabinede çalışan 8 arkadaşımız var. Biz hükümet çerçevesinde kendi işimizi devam ettiriyoruz. Kendi planlarımıza, programlarımıza göre millete verdiğimiz sözleri yerine getirmeye çalışıyoruz. Tabi ki bunu yalnız değil, SDSM koalisyonu ve diğer Arnavut partileri koalisyonu ile bunları yapmaktayız.
Yerel seçimlere gelince, bizler çalışmalarımızı durdurmadan hazırlıklarımızı yapıyoruz. Çünkü bildiğiniz gibi bazı kanuni kısıtlamalar var. 5 Ağustos’tan sonra seçimler araya girince bazı projelerimizi ikinci safhaya atmamız gerekti. Rutin çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Yerel seçimlerde biz Merkez Jupa’da kendi belediye başkana adayımızı çıkardık. Diğer yerlerde SDSM ve diğer koalisyon partnerlerimizin belediye başkan adaylarını destekliyoruz. Koalisyon olarak SDSM’yle birlikte bizim adaylarımız var. Şunu belirtmek isterim ki 15 belediyede bizim tek kişilik adaylarımız var. Bunun dışında Merkez Jupa ve Plasnitsa’da her ikinci sırada adayımız geçiyor. Demek oluyor ki seçmenlerimize bağlı olarak başka yerlerde 1’er kişi çıkarsa bu iki belediyede 1, 2, 3 veya fazla adayımız çıkacaktır. Biz yerel seçimlere koalisyonla girdik, çünkü ondan önce de uzun vadeli koalisyon anlaşması imzalamıştık.
15 Ekim yerel seçimlerinde Merkez Jupa Belediye başkanlığı için ve SDSM koalisyonu listeleriyle 15 belediyede meclis üyeliği için yarışacaksınız. THP’nin adaylarını öne çıkaran, diğer adaylardan farklılaştıran özellikler nelerdir, adaylarınız hakkında bilgi verir misiniz?
Öncelikle Merkez Jupa Belediye başkan adayımız ile ilgili bilgi vereyim. Bizim belediye başkan adayımız, Merkez Jupa’nın ilk belediye başkanıdır. Nevaip İsmail, 1996 yılında belediye başkanı seçildi. Ondan sonra bazı oyunlardan dolayı seçimleri kaybetti. Kaybetmek demek de ne kadar doğru bilmiyorum. Seçimleri kazanmıştı ama biliyorsunuz bizim meydana çıkardığımız bu “bombalar” ile Makedonya’da ne kadar sahtekarlık yapıldığını gördünüz. Böyle bir durumla 2000 yılında seçimleri kaybetti. Nevaip İsmail THP’nin kurucularından biridir. Kendisi hukukçu ve avukattır. Toplum tarafından sevilen ve sayılan, değerli bir kişidir. Bu durum onu diğerlerinden ayırmaktadır. Aynı Nevaip İsmail 1999 yılında beraber çalışırken ben o zaman bakandım kendisi de Jupa’da çalışıyordu. Jupa’ya Türkçe eğitimi ben ve o beraber getirdik. Bugün eğer Jupa’da Türkçe eğitimi varsa bunda Nevaip İsmail’in, Jupa halkının ve THP’nin çok önemli bir rolü vardır. Bu, onu diğerlerinden ayırmalıdır. Yine liseyi açtığımız 2007 yılına baktığınızda ihitiyaç zamanımızda Jupa’ya bilhassa Türk belediyelerine çok iyi şeyler yaptığımızı, vaat ettiğimiz şeyleri yerine getirdiğimizi görüyoruz. Şimdiki projelerde de, koalisyon çerçevesi içerisinde her şeyi yapıp millete servis etmek olarak görüyoruz. Jupa’da seçimleri Nevaip’in kazanması durumunda büyük projelere imza atacağız. Neden? Çünkü, birinci olarak, yerel yönetim olarak ve merkezi yönetim olarak işbirliğimiz olacaktır. İkincisi ben dış yatırımlardan sorumlu bakanım. Bizim Sosyal Demokratlarla birlikte olan programımızda, dış yatırımlarla yalnız serbest bölgelere değil belediyelere de yardımlarda bulunmaya gayret gösteriyoruz. Milletimize şunu rahatlıkla söyleyebiliriz, ben dış yatırımlardan sorumlu bakan olarak yerel yönetim işbirliğinde, çünkü şu anda yerel yönetimle işbirliğimiz yok, bizimle işbirliği yapmıyorlar. O işbirliği olduğunda kabarık sayıda yatırımcıları oraya getirip biz bunları millete servis edeceğiz. Bunu neden söylüyorum. Çok önemli bir an vardır. Şimdiye kadar olan iktidar Jupa’da olsun diğer belediyelerde olsun, biz size işi vereceğiz, devlet işine alacağız, şunu yapacağız gibi söylemlerde bulundu. Bunların Makedonya’yı nereye getirdiklerini gördünüz. Devletin çok kabarık sayıda idari bir yönetim biçimi vardı. Bunu bilmelisiniz ki 2018’de NATO’ya girip AB müzakerelerine başladığımızda bu idari yönetim sistemi çökecektir. Sadece ve sadece yatırımlarla yeni işyerleri açabiliriz, sadece yatırımlarla Avrupa ve dünyaya açılabiliriz. O durumda, Jupa dahil insanlar çalışmak için İtalya’ya, Almanya’ya gitmeyecek. Bizim amacımız Almanya’dan, İtalya’dan, Türkiye’den ve diğer yerlerden şirketleri Jupa’ya getirip orada çalıştırmaktır. Bana göre bizim belediye başkan adayımızı diğerlerinden ayıran temel prensiplerden biri budur. Doğal olarak meclis üyeleri de bu doğrultuda çalışacaktır. Benim Türk Hareket Partisi başkanı olarak onlara söylediğim, her meclis üyesi milletin servisinde olmalıdır. Türk milletinin ama sadece Türklerin değil Makedonya’da yaşayan tüm milletlerin servisinde olmalıdır. Şimdiye kadar böyle bir şey görmedik, sadece belirli grupların çerçevesinde çalışan kişileri gördük. Biz diyoruz ki evet yerel yönetim kendi ağırlığını alacaktır, çalışacaktır, projeler üretecektir, biz ise bu projelere destek çıkacağız. Bunu basit sözlerle söylemek istersek, Nevaip İsmail ve bizim meclis üyelerimiz projeler üretecektir, projeler bazında ben ve diğer bakanlar, biz onların daima yanında bulunacağız. Bu millet için en önemlidir. Yerel yönetimler ancak böyle idare edilir, başka türlü olmaz.
2013 yerel seçimleriyle bir kıyaslama yapmaya çalıştık ama çok fazla veri elde edemedik. Sizin muhtemelen elinizde geçen yerel seçimlerle ilgili veriler vardır. Geçen seçimler ile bu seçimleri kıyasladığınızda hedefleriniz ve beklentileriniz nelerdir?
Biz o zaman SDSM ile bir koalisyon yapmıştık. Fakat o zamanki dönemde Branko Crvenkovski ile bir uzlaşı olmadı. Çünkü biz önce 24 daha sonra daha da alta inerek 16 belediyede adaylarımızın olmasını istemiştik. O zaman benim belediye başkan adayı olmam gerekiyordu. Onlar o rakamı 2’ye düşürdüler. Ondan sonra ben, kendi milletimi kendi partimi satmayacağım dedim ve bu sebeplerden ötürü anlaşamadık. Malesef o dönem Erdoğan Saraç adında biri vardı. Herşeyi kabul etti. Sadece olmak uğruna, listelerde sonuncu da olmayı kabul etti. Biz o şartları kabul etmedik ve seçimlere katılmadık. Bizim adaylarımız çekildi, sağolsun Türk Hareket Partisi yöneticileri ve halk bu durumu kabul etti. Biz o zaman, koalisyonu bozmama ama aynı zamanda seçimlere de katılmama kararı aldık. Çünkü bizim istediklerimiz yerine getirilmedi. 2014 yılında bizim politikalarımızın ne kadar doğru olduğunu gördük. Biz prensipli bir politika izledik, diğer Türk partisi gibi bir gecede taraf değiştirmedik. Ne kadar bize haksızlık yapıldıysa da biz kendi işimizi devam ettirdik. 2013 yerel seçimleriyle ilgili veri bulunmamasının nedeni budur.
İnanıyorum ki, adayımızın olduğu 15 belediyede adaylarımız ve belediye başkan adayımız kazanacak. Belki hedefimizin altında birkaç kişi daha az çıkarabiliriz ama benim için rakam önemli değildir. 15 mi 12 mi 10 belediye meclis üyemiz mi olacak çok önemli değildir. Benim için önemli olan, biz listelere kaliteli kişileri getirdik. Bizim adaylarımız, kaliteli, eğitimli, genç ve Türk milleti için çalışacak olan kişiler. Bizim adaylarımız arasında tesadüfen oraya gelmiş kişiler yok. Diğer parti adayları ile kıyaslama yapacak olursanız bizim adaylarımızın farklılıklarını daha rahat görebilirsiniz.
Kamuoyunun ve Makedonya Türklerinin merak ettiği konuların başında koalisyon ortaklığı geliyor. Makedonya’daki seçim sistemi ve konjonktür gereği koalisyonlar kaçınılmaz ama bu koalisyonlar toplumun çıkarları gereğince değişiklik de gösterebilir. Fakat Türk Hareket Partisi ortaklık için sürekli SDSM’yi tercih ediyor. Diğer koalisyon seçeneklerine, örneğin Arnavut siyasi partilerine karşı tutumunuz nedir? Bu konu hakkında ne söylemek istersiniz. Önümüzdeki süreçte Makedonya Türklerininin ve azınlıkların lehine seçim sistemi değişikliği konusunda çalışmalarınız olacak mı?
Dediğiniz doğru. Bu seçim sistemi azınlıklar için, bilhassa Türkler için çok kötü. Ama bizim kendimizi organize edememizden daha kötü değil. Belli zamanlarda Türkiye’den belirli desteği alamadık. Şimdi bu desteğimiz var. Kişisel çıkarlardan dolayı Türkler arasında koalisyon yapamıyoruz. Ben başkan olarak, parti olarak her zaman bu koalisyonlara açığım. Malesef diğer 2 Türk partisi bunu kabul etmiyorlar. Kendilerini dev aynasında görüyor ve istemiyorlar. Ben her zaman bugün de işte oturup konuşmak için davet ediyorum. Oturalım, görüşelim, konuşalım. Konuştuktan sonra biz “iyi midir, kötü müdür” sonucuna varalım. Radyoda, televizyonda çıkıpta “bu küçük parti, şu küçük partidir” diyemem, demek de istemiyorum. Çünkü parlamenter demokraside herkes 1.500 imzayla parti kurabilir ve partinin amacı nedir, kuran kişilerin onun arkasında durması ve milletine yardım etmesidir. Ben de Makedonya’daki pek çok kişi gibi “milli partilerin” olmasını istemiyorum. Fakat bunu ilk yapan biz değiliz. Bunu başkaları yaptı. Benim teklifim “milli partilerden” ilk önce onlar vazgeçsinler, “ideolojik partileri” kuralım. Belki o zaman durum değişebilir. Belki ileride bu böyle olacak. Olan mevcut sistemde ben 2007 yılında bakan olarak hükümette bir kanun teklif etmiştim. O kanun hükümetten parlamentoya gitti ama o zaman DUİ’nin (BDİ) amandmanıyla (yasa değişikliği) o kanun durduruldu. O kanuna göre garantili yerler vardı. Türkler için 4 milletvekili, Sırplar için 2, Romanlar için 2, Boşnaklar için 1, Ulahlar için 1 milletvekili vardı. Öyle bir durum olsaydı, o zaman bir geçiş dönemi olarak Makedonya için iyi olurdu. Seçimlere kendi başımıza girerdik ve böyle koalisyonlara gerek kalmazdı. Bu durumda koalisyonların yapılması normal. Biliyorsunuz seçimler hem insan demektir, hem para demektir hem organizasyon demektir. Biz Türklerin dağınık olarak yaşadığını, ekonomik olarak durumumuzun çok kötü olduğunu ve yeterli yüksek seviyede bilinçte olmadığımızı düşündüğümüzde kendi başımıza seçimlere girmek çok zor. Yine tekrarlayacağım, seçimlerde ne kadar sahtekarlık yapıldığını da görüyoruz. Bizim kontrol mekanizmalarımız da olmadığı için tek başımıza milletvekili çıkarmamız çok zordur.
Arnavut partilerine benim kapım her zaman olduğu gibi bugün de açıktır. Ali Ahmeti hiçbir zaman oturup benimle konuşmadı, konuşmak istemedi. Diğer Arnavut partileri de öyle. Arnavut siyasi parti liderleri bizi saymıyorlar ama onun dışında Makedon partileri saygı duyuyorlar. Ben, Zaev’le oturup konuşabiliyorum. Malesef Ahmeti ile oturup konuşamıyorum ve onun için de biz Arnavut partileriyle koalisyon yapmıyoruz. Kaç defa onlara blanko onlara destek veriyoruz ama onların geri dönüşünü alamıyoruz. Bu neden kaynaklanıyor, çünkü bizim millet, tırnaklar içinde söylüyorum “Müslümanlık” açısından onlara destek verip de gerisini alamıyorlar ve bizim gücümüzü de böyle kısıtlıyorlar. Koalisyonlar ne kadar iyi o kadar kötüdür ama şimdilik koalisyonumuzun iyi olduğunu görüyoruz. 10 yıldır bu koalisyonu devam ettiriyoruz ve inanıyorum ki biz Türklerin çıkarları ezilmedikçe biz bu koalisyonu devam ettireceğiz. Tabi koalisyonlar içerisinde çalkantılar olabilir, 2013’teki gibi seçime gitmeyebiliriz ama bu koalisyon bozma anlamına gelmez. Buna partinin organları karar getirir.
Yerel seçimlerle ilgili, özellikle Türklerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde Türk siyasi partilerinin ortak liste ile çıkma görüşmeleri oldu mu, bu konu hakkında ne söylersiniz?
Bu konuya az önce de değindim, ben medyada ve her yerde söylüyorum. Biz görüşmeye açığız. Oturalım konuşalım. Şu an biz iktidardayız öyle değil mi? Bizim buna ihtiyacımız yok ama yine de görüşmelere açığız. Bizim bu girişimimize diğerleri sessiz kaldı. Sessiz kalınca da böyle bir görüşme olmadı. Bu tarz bir görüşme olsaydı en azından başkan olakarak benim haberim olurdu.
15 Ekim yerel seçimlerine 1 hafta kaldı. TİMEBALKAN aracılığıyla seçmenlere ne söylemek istersiniz?
Bu soruyu sorduğunuz için TİMEBALKAN’a teşekkür ediyorum. Çok önemli bir soru. Ben, başkan olarak ve burada 3. kez bakanlık görevinde bulunan biri olarak vatandaşlarımıza şunu söyleyebilirim, eğer Türk Hareket Partisi milletimizin desteğini alırsa, Türk milleti için geçmişte olduğu gibi her zaman iyi şeyler yapıyor ve iyi şeyler yapmaya devam edecektir. Geçmişimize bakarsanız, benim bakanlığım dönemimde bütün Türk yatırımlar buraya geldi, o dönemki bütün anlaşmalarda benim imzam var. Eğer eğitimle ilgili çalışmalara bakarsanız onların da benim zamanımda olduğunu görürsünüz. Vatandaşlarımız, şu anda Türkiye ile işbirliğimiz en yüksek seviyede olduğu için başta Türk milletine ve diğer milletlere çok yardımlarda bulunacağımıza emin olsunlar. Ben tüm vatandaşlarımıza 15 Ekim’de oylarını SDSM öncülüğündeki koalisyon adaylarına vermeleri çağrısında bulunuyorum. Merkez Jupa’da bizim belediye başkan adayımızı desteklemeye çağırıyorum. Çünkü sadece ve sadece o durumda bizi, Türk Hareket Partisi’nin koalisyondaki durumunu güçlendirecek. Siyaset bir sayı meselesidir, ne kadar sayı kabarıksa, seçmenimiz ne kadar daha çoksa o zaman bizim de pozisyonumuz güçlenir. Bu bilinç de malesef Makedonya Türklerinde çok düşük seviyede. Geçmişte 11 yılın 8’inde Türk Demokratik Partisi’nin VMRO DPMNE ile neyi nasıl yaptıklarını gördük. İki dönemi bir kıyaslasınlar, o dönemde nasıl yaşıyorlardı ve 3 – 4 ay zarfında THP ve SDSM koalisyonu o baskıyı ne kadar daha relativ bir duruma getirdi. Vatandaşlar eğer bize oylarını verirseler o zaman haklı olarak bizden herşeyi bekleyip arayabilirler. Bizlere oy veren vermeyen tüm vatandaşlara hizmet etmeye devam edeceğiz. Örneğin 2006 yılında Karbintsi Belediyesi’nde hiç oy almamıza rağmen baskı yaptık ve orada 5 – 8 arası sınıflar açtırdık. Jupa’da yine seçimleri kaybettik ama 2007’de benim dönemimde oradaki öğrenciler faydalansın diye orada lise açtırdık. Biz hiç ayrım yapmadan tüm Türk vatandaşlara hizmet etmeye çalışıyoruz. Fakat düne kadar “Türkiye bizim arkamızda duruyor, Türk Hareket Partisi’ni hiç saymıyor” diyen diğer partilere benim nasıl bir anda Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşüp yeni projelerle ilgili fikir alışverişinde bulunduğum da sorulsun ki yalan söyleyenin kim olduğu ortaya çıksın.
