ABD’nin Saraybosna Büyükelçiliği, Bosna Hersek’teki en büyük etnik Hırvat partisi Bosna Hersek Hırvat Demokratik Birliği (HDZ BiH) Başkanı Dragan Covic’in seçim yasası reformu teklifini eleştirdi.
Covic’in Bosna Hersek’te Devlet Başkanlığı Konseyi üyelerinden milliyeti Hırvat olan adayın seçimlerde Hırvatların yoğun olarak yaşadığı kantonlardan en az üçünde birinci gelme şartı getirilmesi yönündeki teklifi, ABD’den destek görmedi.
ABD’nin Saraybosna Büyükelçiliği tarafından Covic’in teklifine ilişkin açıklamada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Bosna Hersek’e ilişkin kararlarında Bosnalı liderleri Dayton Barış Antlaşması’nı temel alan anayasayı değiştirmeye davet ettiği ve Avrupa Birliği’nin de bu kararlar uygulanmadığı sürece Bosna Hersek’in birliğe katılımının mümkün olmadığını açıkladığı ifade edildi.
ABD Büyükelçiliği, seçim yasasında reformun ancak anayasa değişikliğiyle mümkün olabileceğini belirtti.
HDZ BiH’in teklifi
Bosna Hersek’teki hiçbir kurucu halkın, diğer halkın en yüksek konumdaki temsilcisini seçmemesi gerektiğini vurgulayan Covic, Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Hırvat halkını temsil eden üyesinin seçilme şartının Hırvatların yoğun olarak yaşadığı beş kantondan en az üçünde birinci gelmesi olduğunu söylemişti. Covic, “Eğer üç olmazsa, en azından iki kantonda. Eğer iki olmazsa, en azından bir kantonda ilk sırada yer almalı” diye konuşmuştu.
Covic, Hırvat olmadıkları halde Hırvat adaylara oy verenlerin yüzde 99’unun seçimleri etkilemesinin bu şekilde engellenebileceğini ileri sürmüştü.
ABD ile ilişkiler gergin
HDZ BiH ile ABD arasındaki ilişkiler, Bosnalı Hırvat lider Dragan Covic’in ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Bosna Hersek ve Hırvatistan arasındaki doğalgaz boru hattının inşasının önünün açılması yönündeki çağrılarını reddetmesi sonrasında gerilmişti.
Blinken, Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Elmedin Konakovic ve Hırvatistan Dışişleri Bakanı Gordan Grlic Radman’a yönelik bir mektup kaleme alarak Bosnalı Hırvat lider Dragan Covic’e doğalgaz boru hattı inşasının başlatılması için baskı yapılmasını talep etmişti.
Doğalgaz boru hattının inşası için Mostar merkezli olan ayrı bir şirket kurulmasını ve sürecin Bosnalı Hırvatların kontrolünde olmasını talep eden Dragan Covic ise geçtiğimiz haftaki açıklamasında Blinken’in “Bosna Hersek ve Hırvatistan’ın menfaatlerinin gözetilmesi” çağrısını reddederek, doğalgaz boru hattının vanasını “Saraybosna’ya teslim etmek istemediklerini” söylemiş ve bunun “strajik bir hata” olacağını ileri sürmüştü.
Plenkovic’ten diplomatik skandal
Diğer yandan Avrupa Birliği’nin reform sürecinde Bosna Hersek’e desteğini pekiştirmek amacıyla AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile birlikte Bosna Hersek’e resmi bir ziyaret gerçekleştiren Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyine gerçekleştirilen ziyareti boykot ederek diplomatik bir skandala imza attı.
Hırvatistan’daki Hırvat Demokratik Birliği (HDZ) partisi lideri olan ve HDZ BiH üzerinde önemli nüfuza sahip olan Plenkovic, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı seçimlerinde Covic’e karşı kazanan Bosnalı Hırvat lider Zeljko Komsic’in Boşnak seçmenlerin desteğiyle seçildiği için meşru olmadığını ileri sürmüştü.
Bosna Hersek basınındaki haberlere göre Von der Leyen ve Rutte’yi Devlet Başkanlığı Konseyi üyeleri ile toplantıdan vazgeçirmeye çalışan Plenkovic, bu olmayınca toplantıyı boykot kararı aldı.
Bosna Hersek Devlet Başkanlığında dünkü toplantıda Hırvatistan bayrağının da yer almasına rağmen Plenkovic, Zeljko Komsic ile bir araya gelmemek için toplantıda yer almadı.
Bosna Hersek’te seçim yasası reformu talebi
Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması gereği ülkede Boşnak, Hırvat ve Sırp üç kurucu halk bulunuyor.
Devletin en üst mevkisi Devlet Başkanlığı Konseyi üyelerinin biri Boşnak diğeri Hırvat halkından olmak üzere iki üyesi ülkenin iki entitesinden biri olan Bosna Hersek Federasyonu’ndaki (FBIH) vatandaşlar tarafından, üçüncü üye ise Sırp Cumhuriyeti (RS) entitesinde yaşayan vatandaşlar tarafından seçiliyor.
2022’deki Devlet Başkanlığı Konseyi Üyeliği seçimlerini kaybeden HDZ lideri Covic, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Üyesi Zeljko Komsic’in Hırvat oylarıyla değil Boşnak seçmenlerin oylarıyla seçildiği için meşru olmadığını ileri sürmüş ve seçim reformu talep etmişti.
Kaynak: Balkan News
