Bosna Hersek’te Osmanlı döneminde inşa edilen ancak eski Yugoslavya döneminde yıkılarak toprak altında kalan Kalın Hacı Ali Camisi, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yeniden inşa edilecek.
Başkent Saraybosna‘da 1535’te inşa edilen cami, avlusundaki mezarlık ile birlikte 1947’de yıkıldı. Cami, mektep (Kur’an kursu) ve mezarlığın kalıntıları, 70 yıl toprak altında saklı kaldıktan sonra geçen yıl başlatılan arkeolojik çalışmalar sonucu gün yüzüne çıkarılmıştı.
Tarihi cami, TİKA ile Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresi iş birliğinde başlatılan proje kapsamında adeta küllerinde doğacak.
Cami kalıntılarının bulunduğu bölgeyi inceleyen TİKA Saraybosna Koordinatörü Ömer Faruk Alımcı, Osmanlı’dan kalma tarihi ve kültürel dokunun, zaman içinde yıpranan ve zarar gören yapılarının, inşa, iyileştirme ve restorasyon çalışmalarıyla Bosna Hersek toplumuna kazandırılmaya çalışıldığını ifade etti.
Han, hamam, köprü, cami, mescit ve medrese gibi yapıların iki ülkenin ortak tarihi mirası olduğunu kaydeden Alımcı, TİKA olarak bu eserlerin restorasyon çalışmalarını yürütmeye devam ettiklerini aktardı.
Alımcı, Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresi ile tespitlerde bulunarak, Saraybosna Merkez Belediyesi, Saraybosna Kantonu Kültür Mirasını Koruma Kurumu, Saraybosna Arkeologlar Topluluğu iş birliğinde başlatılan kazı çalışmalarında, caminin temeli başta olmak üzere, mektebin temeli ve 40’ın üzerinde mezar taşı bulunduğunu ifade etti.
Bu kazı çalışmaları sonucunda ne kadar tarihi bir yapının söz konusu olduğunu gördüklerini dile getiren Alımcı, projenin ilk aşaması olan kazı çalışmasının bittiğini, ikinci aşamanın ise alanın muhafazası olacağını aktardı.
Alımcı, “Gördüğünüz gibi bu lokasyonda cami, minare, mektep, mezar taşları bulunuyor. Bu alanın korunması ve iyileştirilmesi noktasında bir çalışma yürütülmesi planlandı.” ifadelerini kullandı.
Saraybosna’daki diğer faaliyetlerine de değinen Alımcı, “Tarihi Kovaçi Mezarlığı’nın kazı çalışması da başladı. Orada da 699 mezar taşı bulunmakta ve o çalışmayı da yürütmekteyiz.” dedi.
Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresi Müdürü Senaid Zajimovic de 1947’de yıkılan caminin avlusunda, Saraybosnalı saygın ailelerin mezarlarının bulunduğunu belirterek, “Burada gördüklerimiz, caminin aceleyle yıkılarak toprağın altına gömüldüğüne işaret ediyor. Yıkılırken avludaki mezarlar başka bir bölgeye taşınmamış, cami kalıntılarıyla üzerine toprak dökülerek tarihe gömülmeye çalışılmış.” diye konuştu.
Projenin üçüncü aşaması olan onarım çalışmalarının, imzalanacak protokolün ardından başlayacağını aktaran Zajimovic, yaklaşık 140 bin avro maliyeti bulunan projeye desteklerinden dolayı TİKA’ya teşekkür etti.
