Komşu ülke Yunanistan’ın vetosuyla 10 yıl önce NATO üyelik daveti alamayan Makedonya, 11-12 Temmuz’daki Brüksel Zirvesi’nde bu hedefine ulaşarak, “tam üye” statüsünü kazanmayı amaçlıyor.
Komşu ülke Yunanistan’ın vetosuyla 10 yıl önceki Bükreş Zirvesi’nde NATO’dan üyelik daveti alamayan Makedonya, 11-12 Temmuz’daki Brüksel Zirvesi’nde bu hedefine ulaşarak, “tam üye” statüsünü kazanmayı amaçlıyor.
Belçika’nın başkenti Brüksel’deki NATO Zirvesinde ittifaka üyelik sürecinde tarihi bir adım atan Makedonya, 10 yıl önceki Bükreş Zirvesi’nde Yunanistan’ın vetosuyla karşılaşmıştı. Makedonya, güney komşusu Yunanistan nedeniyle üyelik daveti alamamıştı.
Aradan geçen 10 yılın ardından Brüksel’deki zirvede Makedonya, NATO üyelik davetini alarak ittifakın 30. üyesi olma hedefine bir adım daha yaklaştı.
Makedonya’nın 2019 yılı sonuna kadar NATO üyesi olabileceği belirtiliyor.
NATO yolculuğu
Eski Yugoslavya’dan 1991’de bağımsızlığını ilan eden Makedonya’yı ilk tanıyan ülkeler arasında Türkiye bulunuyor. Makedonya Meclisi 1993’te ülkenin NATO’ya girmesi kararı almıştı.
Makedonya’nın uluslararası tanınırlığı, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edildiği 1993’te kesinlik kazanmış ancak Yunanistan’ın itirazıyla geçici referans olarak “Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya (FYROM)” adıyla üyeliğe kabul edilmişti.
1999’daki Washington Zirvesinde ise tam üyelik adayı statüsünü kazanan Makedonya, bu tarihten itibaren 17 Üyelik Eylem Planı’na (MAP) dahil oldu.
Uluslararası barış misyonlarında 2002’den bu yana yaklaşık 3 bin 800 personelle varlık gösteren Makedonya, NATO’nun Afganistan ve Irak, Avrupa Birliği’nin (AB) Bosna Hersek ve BM’nin Lübnan misyonlarına katılırken, Kosova Barış Gücü’ne (KFOR) de lojistik destek sağlıyor.
NATO’nun Bükreş Zirvesi, ülkenin ittifaka üyeliği yolundaki en önemli adımlardan biri olarak görülüyor. Romanya’da 2008’de düzenlenen zirvede, çözülmemiş isim sorunundan kaynaklanan kötü komşuluk ilişkilerini bahane eden Yunanistan veto hakkını kullanarak, Makedonya’nın NATO üyeliği davetini engellemişti.
Yeni hükümet
Geçen yıl haziranda kurulan Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) öncülüğündeki koalisyon hükümetinin programında, ülkenin stratejik taahhüdü olarak AB ve NATO’ya entegrasyonu yer alıyordu.
Makedonya’nın isim sorunu nedeniyle AB ve NATO’ya üye olamaması, ülkenin gelecek perspektifinde büyük sorun teşkil ediyordu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu yılın başında gerçekleştirdiği Makedonya ziyaretinde, “İsim sorunu çözülmeden NATO üyesi ülke olamaz.” demişti.
Başbakanı Zoran Zaev ise Stoltenberg’in ziyaretinin, bu yılın Makedonya ve bölgenin yanı sıra NATO ve AB için de “tarihi bir yıl” olacağına dair teşvik niteliği taşıdığını belirtmişti.
Makedonya hükümetinin son bir yılda yaptığı reformların yanı sıra Yunanistanla geçen ay “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” ismi üzerine vardığı anlaşmayla taraflar arasındaki sorunu çözerek AB ve NATO’ya üye olma konusundaki en büyük engelin kaldırılması yönünde önemli bir adım attı.
“Bu anlaşma Üsküp’ün NATO üyeliğinin önünü açmıştır”
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras ve Makedonya Başbakanı Zaev 12 Haziran’da ülkelerinde düzenledikleri basın toplantılarında “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” ismi üzerine anlaşmaya vardıklarını açıklamıştı.
Stoltenberg, “Bu anlaşma Üsküp’ün NATO üyeliğinin önünü açmıştır.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
İki ülke hükümet temsilcilerin katılımıyla 17 Haziran’da gerçekleşen törende imzalar atılmıştı.
Çipras, “Bugün, barış içinde istikrar, refah ve güvenliği inşa etmek için tarihi bir adım atıyoruz.” değerlendirmesinde bulunurken, Zaev de “Bugün muhteşem ve tarihi bir gün. Bizi birleştiren bir anlaşmayı tercih ettiğimiz için gurur duyuyoruz.” ifadelerini kullanmıştı.
Anlaşma, 20 Haziran’da Makedonya Meclisinde onaylanıp Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov tarafından imzalanmamasının ardından tekrar Meclise dönerek ikinci kez oylanmıştı.
Meclis Başkanı Talat Caferi ise anlaşmanın Mecliste tekrar oylanmasının ardından, İvanov’un imzası olmadan Makedonya Resmi Gazetesi’nde yayımlanacağını açıklamıştı.
Türkiye’den tam destek
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, katıldığı AA Editör Masası’nda, ülkesinin Makedonya’nın NATO üyeliğine yönelik desteğinin tam olduğunu vurgulamıştı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı 11-12 Temmuz’daki Brüksel’deki NATO Zirvesi, Makedonya’nın gelecek perspektifi için tarihi öneme sahipti. Zirvenin gündeminde Makedonya’nın NATO üyelik konusu da yer aldı.
Zirvenin ikinci gününde düzenlenen basın toplantısında Zaev, ülkesinin ittifaka üyelik müzakerelerine başlaması davetini Stoltenberg’den aldı.
Stoltenberg, Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim sorunuyla ilgili uzlaşmanın, katılım müzakerelerinin başlatılmasının önündeki engeli kaldırdığını söyleyerek, tüm ulusal süreçlerin tamamlanması ve müttefiklerin üyeliği onaylamasının ardından Makedonya’nın NATO’nun 30. üyesi olacağını belirtti.
Zaev de müttefiklerinin bu kararından gurur duyduklarını ifade ederek “Ülkem ve vatandaşlarımızın geleceği için tarihi bir karardır.” dedi.
AA
