Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Gordana Siljanovska-Davkova, Anayasa Mahkemesi ve AB tarafından düzenlenen “Anayasa Mahkemesi Kanununa ihtiyacımız var mı?” başlıklı yuvarlak masa toplantısında konuştu.
Toplantının açılışında Anayasa Mahkemesi Başkanı Darko Kostadinovski, AB Büyükelçisi Michail Rallis, Almanya Büyükelçisi Petra Drexler ve ABD Büyükelçisi Angela Aggeler konuşma yaptı.
Anayasa Mahkemesi için bir kanun çıkarılmasına ihtiyaç olup olmadığını değerlendiren analiz, Karsten Manke başkanlığındaki bir proje ekibi tarafından sunuldu. Ekipte Martin Sopranov ve Margarita Caca Nikolovska gibi hukuk uzmanları yer aldı. Proje, Avrupa Birliği tarafından finanse edildi.
Anayasa Mahkemesi hâkimleri Tatjana Vasić-Bozadžieva ve Ana Pavlova Daneva ile anayasa hukuku profesörleri Renata Deskoska-Treneska, Tanja Karakaşeva-Jovanovska, Jeton Şasivari ve Denis Preşova da görüşlerini paylaştılar. Ayrıca sivil toplum kuruluşları da tartışmalara katıldı.
Siljanovska-Davkova’ya göre asıl soru, “Makedon Anayasa Mahkemesi reforme edilmeli mi?” sorusudur. Bu kurumun şimdiye kadar reforme edilmemiş olması sürdürülemez bir durumdur ve Venedik Komisyonu’nun da bir yasa çıkarılması yönünde tavsiyeleri olduğunu vurguladı. Mahkemenin, yasama-yürütme-yargı üçlüsünün dışında dördüncü bir erk olarak hareket edemediğini, temel hak ve özgürlüklerin yeterince korunmadığını belirtti.
Almanya, Fransa, İspanya, Portekiz, Slovenya ve Hırvatistan’daki anayasa mahkemelerinin anayasal demokrasi inşasındaki rolünü örnek göstererek, Makedonya’da da Anayasa Mahkemesi’nin yetkilerinin genişletilmesi gerektiğini söyledi. Önerileri arasında:
Korunan haklar listesinin genişletilmesi,
Uluslararası anlaşmaların Meclis’te onaylanmadan önce Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenmesi,
Seçim ve referandumların nihai değerlendirmesinin mahkeme tarafından yapılması,
Yasaların özgün yorumunun Meclis’ten alınarak Anayasa Mahkemesi’ne verilmesi,
Görevden alma (impeachment) sürecinin devlet başkanından başka üst düzey görevlilere de genişletilmesi,
“Seçkin hukukçu” kavramının daha net tanımlanması ve siyasileşmenin önlenmesi yer alıyor.
Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliği olmadan bir Anayasa Mahkemesi Kanunu çıkarılamayacağını, ancak böyle bir reformun kaçınılmaz olduğunu belirtti. 2005’ten beri bu tür reformların gerektiğini savunduğunu, ancak Anayasa Mahkemesi’nin kendisinden bu yönde bir girişim gelmediğini söyledi.
Son olarak, reformların AB için değil, Makedon demokrasisinin gelişimi için gerekli olduğunu belirtti. Anayasaya ilişkin değişikliklerin geçmişte keyfi ve siyasi baskılarla yapıldığını ve bu durumun anayasal güvenilirliği zedelediğini de dile getirdi.
