Bulgaristan vatandaşları, 9 Haziran’da düzenlenecek genel seçim ve Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri için sandık başına gitmeye hazırlanıyor.
Eş zamanlı yapılacak iki seçime 20’si parti ve 12’si koalisyon olmak üzere 32 siyasi oluşum, toplam 6 bin 518 aday gösterdi.
Bulgaristan Merkez Seçim Kurulu, 240 üyeli Ulusal Meclise 6 bin 100 milletvekili adayı gösterildiğini bildirdi. Parti ve koalisyonlar, aynı zamanda AP’deki Bulgaristan’ın 17 kişilik kontenjanı için 131’i kadın 418 aday sundu.
AP için 18 yaşından büyük 6 milyon 138 bin, Bulgaristan’daki genel seçim için ise 6 milyon 593 bin kayıtlı seçmen bulunuyor.
Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı, seçmenlerin Türkiye dahil 60 ülkede oy kullanılabileceklerini bildirdi. Yurt dışında seçim organizasyonu için girişimlerde bulunan Bakanlık, Türkiye’de 166 sandık kurulmasını sağladı.
AP seçiminde sadece Bulgaristan’da veya herhangi bir Avrupa Birliği (AB) ülkesinde adresi olan kişiler sandık başına gidebilecek. Bu seçim için tüm AB ülkelerinde, Türkiye dahil diğer ülkelerde ise sadece Bulgaristan’ın diplomatik temsilciliklerinde sandık kurulacak.
Bulgaristan’da ve yurt dışında bir aydır süren kampanya 7 Haziran’da sona erdi. Ülkede “düşünme günü” olarak tanımlanan seçim arifesinde her türlü siyasi propaganda ve etkinlikler yasak olacak.
Seçmenlerin yüzde 10’u hala kararsız
Seçim öncesi yapılan son kamuoyu araştırmaları oy kullanmaya niyetli olan seçmenlerin yüzde 10’unun hala hangi parti veya koalisyona oy verecekleri konusunda kararsız olduklarını gösterdi.
Anketler, seçim sonrası oluşturulacak 50’nci parlamentonun yapısının 6 siyasi oluşumun temsil edildiği 49’uncu parlamento yapısına benzer olacağını gösteriyor.
Siyasi gözlemciler, toplam seçmen sayısının yüzde 10’unu oluşturan kararsızların olası denge paylaşımını kesinleştireceğini belirtiyor.
Favori parti GERB
Anketler, katılımın düşük olması beklenen seçimlerde eski Başbakan Boyko Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar (GERB) partisinin yüzde 24,7’lik oyla ülkenin en büyük siyasi gücü olmaya devam edeceğini gösteriyor.
AB ve NATO yanlısı GERB’in eski koalisyon ortağı olan Değişime Devam-Demokratik Bulgaristan (PP-DB) ittifakının yüzde 15,4 ile yine ikinci sırada olacağı tahmin ediliyor.
GERB ile PP-DB arasında seçim kampanyaları sırasında esen soğuk rüzgarlar, bu koalisyonun yenilenmesinin zor olacağını gösteriyor.
Ülkenin üçüncü büyük siyasi gücü olan Türk ve Müslümanların çoğunlukta olduğu Hak ve Özgürlükler Hareketinin (HÖH) bu seçimde alacağı oyların yüzde 14’ü aşacağı tahmin ediliyor.
Rusya yanlısı, AB ve NATO karşıtı olan ve diğer siyasi güçlerle diyaloğu bulunmayan Vızrajdane (Yeniden Doğuş) Partisi de benzer oy oranıyla seçimden çıkmayı hedefliyor.
Yeni parlamentoda ayrıca eski komünist partinin çizgisinde siyaset yürüten, Rusya yanlısı Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) ve şovmen Slavi Trifonov’un lideri olduğu Böyle Bir Halk Var (İTN) partisinin de yer alması bekleniyor.
AP seçimi hakkındaki anketler ise GERB partisinin 6, PP-DB’nin 4, HÖH’nin 3, Vızrajdane ile BSP’nin 2’şer milletvekili ile Bulgaristan’ın 17 kişilik AP milletvekili kotasını dolduracağını gösteriyor.
HÖH kampanyası
Her iki seçim için de ülke içi ve dışında aktif kampanya yürüten HÖH Partisi seçim sonrası da Bulgaristan siyasetinde etkin bir rol almak üzere hazırlanıyor.
Partinin adayları ve HÖH’nin yerel yönetim temsilcileri kampanyayla ilgili çalışmalarını AA muhabirine değerlendirdi.
Bu seçimde de aday olan AP milletvekili ve Avrupa için Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE) Eş Başkanı İlhan Küçük, partinin seçmenleri için HÖH’nin AP’deki temsilinin önemini değerlendirdi.
Küçük, “HÖH seçmeni bu stratejik seçimini yaparak AP’de hak ettiği yeri, temsilini bulmuştur. Diğer birçok partiden farklı olan HÖH, Bulgaristan’ın demokratikleşme, Avrupalılaşma ve modernleşme yolunu seçmesi için zamanında şehitler bile verdi.” dedi.
İnsan hak ve özgürlüklerin korunması, hukukun üstünlüğüne ilişkin HÖH partisinin esas aldığı tutumun pekiştirildiğini ifade eden Küçük, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Seçmenlerle buluştuğumda onlara ‘Bulgaristan vatandaşı ile Avrupa vatandaşı olmanın arasında hiçbir fark yoktur’ diyorum. Bulgaristan siyaseti ulusal olanı Avrupalı olandan ayırarak büyük bir hata işlemişti. Avrupa meselelerinin tamamı bizim iç meselelerimizdir. Refah ve güvenliğimiz AB’nin bir parçası olmanın temsil ettiği uzun vadeli siyasi yatırımın bir parçasıdır.”
HÖH partisini yurt dışından beklediği oy desteğine de değinen Küçük, seçmenlere, “Bulgaristan sizin vatanınızdır.” mesajını verdiğini belirterek şunları dile getirdi:
“Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızla tüm temaslarımızda bunu görüyoruz. Bu insanlar kendi ülkesinin bürokrasisi, idaresi, adaletsizliğinden, daha iyi bir yaşam beklentilerinin sonuç vermemesinden dolayı hüsrana uğramıştır. Bulgaristan’ın birilerine annelik yaparken diğerlerine üvey anne olmaması için mücadele vermemiz gerek. 21. yüzyıldaki mücadele ise seçim sandıklarından geçer.”
HÖH’nin AP’de halihazırda 3 milletvekili bulundurduğuna işaret eden Küçük, bu seçimdeki adaylarının da son derece nitelikli kişiler olduklarına vurgu yaptı.
Bulgaristan’ın ve Avrupa’nın yenilenmesi
Bulgaristan’ın Burgaz bölgesinden genel seçime aday olan HÖH Milletvekili Sevim Ali de “Hepimiz Birlikte Bulgaristan’ı ve Avrupa’yı Yenileyelim” sloganıyla kampanya yürüttüklerini söyledi. Halkın siyasi istikrar beklediğini ifade eden Ali, şunları belirtti:
“İnsanlar, son üç yıldır Bulgaristan’da süren bu siyasi deneyin artık sona ermesini istiyorlar. Bu yönetimsel deney ekonomik gelişimi yavaşlattı, yaşamın tüm alanlarındaki krizlere çözüm bulunmasını erteletti. İnsanlarımız, HÖH’nin hükümete katılımının sağduyu, istikrar ve güvenliği geri getireceğine ve gerçek bir ekonomik yükseliş ve sosyal refahı garanti edeceğine inanıyorlar.”
Ali, partinin ülkedeki siyasi ve ekonomik süreçlerin motoru olduğu gibi krizlere getirdiği reel çözümleri ile ülkede destek tabanını genişlettiğini, köken ve din bakımından insanlar arasında asla ayrım yapmadığını aktardı. Türkiye’deki seçmenlerden beklentilerine değinen Ali, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye’de yaşayan kardeşlerimiz, Bulgaristan’ın sosyal açıdan adil bir Avrupa’da eşit ve karşılıklı yarar sağlayan komşuluk ilişkileri geliştiren müreffeh bir ülkeye dönüşmesi yönündeki arzu ve isteğimizi çok iyi biliyorlar. Onların her biri kalbinin bir parçasını, sevdiklerini ve dostlarını Bulgaristan’da bırakmıştır. Bu bilinç, politikalarımızı desteklemeleri için güçlü bir motivasyon kaynağıdır. Onların desteğine güveniyoruz.”
HÖH Partisinin sadece Bulgaristan’da değil, çok sayıda Müslüman’ın yaşadığı Avrupa’da da “tartışılmaz bir siyasi faktör olduğuna” değinen Ali, “HÖH sayesinde Bulgar siyasi sistemi gurur duyacağı ve Avrupa’ya Müslümanlarla birlikte çalışabileceğini göstereceği bir şeye sahip olmuştur. Müslüman kardeşlerimize tüm saygımla sesleniyor ve desteklerini rica ediyorum çünkü HÖH’nin sahip olduğu her şey, başardığı her şey ve hedeflediği her şey halkın güven ve desteğine dayanır.”
Türkler Bulgaristan demokrasisinin temelini attı
Bulgaristan’ın Tırgovişte bölgesinden milletvekili adayı olan Ceyhan İbryamov da yurt içinde ve yurt dışında yaşayan tüm Bulgaristan vatandaşlarına oy kullanmaları çağırısında bulunarak “Özellikle Türkiye’de yaşayan seçmenler, çağdaş demokratik Bulgaristan’ın temelini atmıştır. Onlar totaliter sisteme karşı ayaklanmıştı. Demokrasi, sürekli kanıtlanmasına muhtaç bir süreçtir.” dedi.
Türkiye’deki seçmenlere seslenen İbryamov, “Sandık başına gidip oy kullanın. HÖH, insanların haklarını, özgürlüklerini, dinini ve kültürel kimliğini savunan bir partidir. Hep birlikte Bulgaristan’ı, gelişmiş Avrupa ülkelerine benzer, daha iyi yaşanacak bir devlete dönüştürelim.” çağrısında bulundu.
İbryamov, son yıllarda Bulgaristan’daki siyasetçilerin sıradan insanlardan ve onların sorunlarından uzaklaştığına işaret ederek şunları söyledi:
“Bu konuda köklü değişikli yapma zamanı gelmiştir. Siyasetin seçmenin değerlerinden kaynaklanıp kendisine dönmesi gerekiyor. Dolayısıyla bu seçimde mottomuzda insanlarla birlikte olduğumuzu, onların sesini, sorunlarını, taleplerini ve siyaset yapma görüşlerini dinlediğimizi söylüyoruz.”
Avrupa-Atlantik değerlerini paylaşan ülkenin en demokratik partisinin HÖH olduğunu söyleyen İbryamov, seçimlerden sonra HÖH’nin hem AP’de hem de Ulusal Meclis’te kilit rol oynayacak şekilde, etkin bir temsile sahip olmasını beklediğini belirtti.
Bulgaristan’daki Türk ve Müslümanların beklentileri
Partinin yerel yönetim temsilcileri de seçim sonrası ele alınması gereken sorunlara değindi.
Türk ve Müslümanların kalabalık olduğu ülkenin güneydoğusundaki Momçilgrad (Mestanlı) Belediye Başkanı İlknur Kazım, halkın beklentilerinin sorunlarına zamanında ve uygun çözüm bulunması yönünde olduğunu söyledi.
Yıllardır biriken sorunlara değinen Kazım, bunların yetersiz veya eksik altyapıdan emekli maaşlarına ve temel hizmetlerin fiyatlarına kadar uzadığını, yerel yönetimin yetkisini de aştığını belirtti.
Momçilgrad’ın son yıllarda hızla gelişen bir şehir olduğuna işaret eden Kazım, şehirdeki birçok yenileme projesinin yanı HÖH Parlamento Grubu ve Parti Eş Başkanı Delyan Peevski’nin desteği olmadan mümkün olamayacağını aktardı.
Vatandaşlara seçimde oy kullanmaları çağrısında bulunan Kazım, “Bu seçimlerde Momçilgrad Belediyesi sakinlerinin sorunlarını bilen ve bunları nasıl çözecekleri konusunda fikir sahibi çok sayıda hazırlıklı ve genç insanların olduğuna inanıyorum.” dedi.
Seçim sonrası süreç
Bulgaristan’da son üç yılda 6’ncı kez düzenlenecek genel seçim sonrasında hükümet kurma çalışmalarında başta GERB ve HÖH partilerinin etkin rol oynamaları bekleniyor.
Seçim sonuçlarına göre “kurulması zor olacağı tahmin edilen” yeni koalisyon hükümetine yeterli oy desteği bulunmaması ve ülkenin siyasi istikrarsızlık sürecine girmesi durumunda ise Bulgaristan’da bir kez daha erken seçime gidilebileceği değerlendiriliyor.
AA
