Bosna’da ücra bir köyden çıkıp üç kıtaya yayılan Osmanlı İmparatorluğu’nun en etkili isimlerinden biri haline gelen Sokollu Mehmed Paşa’nın Belgrad’da inşa ettirdiği çeşme, ünlü vezirin şehirde günümüze ulaşan tek vakfını oluşturuyor.
Kalemegdan’da kervansaray, Drina ve Trebišnjica nehirleri üzerinde köprüler, Beckerek’te vakıflar, memleketi Sokolovici’de su şebekesi ve İstanbul’daki Sokollu Mehmet Paşa Camii gibi birçok eseri ve hayırseverliğiyle bilinen ünlü vezir, Belgrad’daki bu çeşmeyi savaşta elde ettiği galibiyetlerden birinin nişanı olarak inşa ettirmişti.
Süslemeleriyle dikkat çeken göz alıcı bir sanat eseri olarak inşa edilen çeşmenin ortasında su deposu bulunuyor, Belgrad’a çevredeki kaynaklardan bağlantı sağlayan su tedarik hattı burada bitiyordu.
Çeşme, 17. yüzyılın sonlarında Defterdar Kapısı’nın yapılması ve kale kalıntılarının kaldırılması sırasında eski görünümünü kaybetti.
Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli şahsiyetlerinden Sokollu Mehmed Paşa, Bosna Hersek’teki Sokolovici köyünde doğdu ve Prijepolje yakınlarındaki Milesevi Manastırı’nda eğitim gördü. 15 yaşında yeniçerilere götürüldü ve olağanüstü yetenekleri sayesinde saray hizmetine kabul edilip Kanuni Sultan Süleyman‘ın güvenini kazandı. 1565’te imparatorluğun en yüksek unvanı olan Sadrazam oldu. Mehmed-paşa Sokolović’in kişisel etkisi, özellikle bir suikasta kurban giden Sultan Selim zamanında ön plana çıkmıştır. 1526’da Mohaç Muharebesi’ne ve 1529’da Viyana kuşatmasına, ayrıca İran’a karşı savaşa ve 1545’te Bağdat kuşatmasına katıldı. Onun emriyle Visegrad’da Drina nehri üzerinde bir köprü inşa edildi.
Sokollu Mehmed Paşa’nın Belgrad’daki en muazzam eseri kabul edilen kervansaray ve bezistan ise maalesef günümüze ulaşmadı.
Balkan News
