2023 yılı da bir istisna değildi, öyle ki hava koşullarının kaprisleri onu 1850’den bu yana dünyanın en sıcak yılı yaptı.
Sıcaklıklar dünyanın sanayi öncesi dönemi olan ve temel kabul edilen 1850’li yılların normunu 14,98 derece ile aştı, daha sonraki yıllarda ise insan faktörü doğanın tüm süreçlerinde önemli rol aldı.
Bulgaristan Ulusal Meteoroloji ve Hidroloji Enstitüsü’nün (NİMH) değerlendirmesine göre Bulgaristan’da yıllık ortalama sıcaklık 12,9 derece olup, geçtiğimiz yıl 1930’dan bu yana en sıcak yıl oldu.
Sıcaklıkların mevsim ortalamasının altında olduğu bahar ayları hariç, tüm mevsimler normalden daha sıcak oldu. Sonbaharın ilk ayı olmasına rağmen, Eylül ayındaki sıcak günler yazın ilk ayı olan Haziran’dan daha fazla oldu.
“Klimaktea” basın kulübü tarafından sunulan, Sofya Üniversitesi “Sveti Kliment Ohridski” Jeoloji ve Coğrafya Fakültesi eğitim görevlisi, baş asistan Dr. Simeon Matev’in hazırladığı analize göre, 1970’lerin sonlarından günümüze kadar küresel sıcaklıkların artış hızı her on yılda yaklaşık 0,2 derece ile artış gösterdi.
Geçtiğimiz yıl, Temmuz ayından Aralık ayına kadar her ay, aylık ortalama sıcaklıklara bakıldığında dereceler rekor düzeyde sıcaktı.
Bu şekilde 2023 yılı 77 ülkede meteorolojik ölçümlerin yapıldığı tarihten bu yana, en sıcak yıl olarak tarihe geçti. Bunlar arasında Çin, Brezilya, Güney Kore, Japonya, Meksika, Almanya, Hollanda, İsviçre, Ukrayna ve Bulgaristan yer alıyor.
İklim bilimci Simeon Matev, ülkemizde yaklaşık bir asırdan beri hava sıcaklığı istatistikleri yapıldığını söyledi.
“Son 30 yılda Bulgaristan’ın yıllık ortalama sıcaklığı 0,8 ila 1 derece arttı, bu artış ülkenin kuzeyinde daha yüksek oldu. 2011 yılından bu yana 12 yıllık bir dönemde daha sıcak yıllar yaşadık, 2020’lere yaklaşırken sıcaklıklar da arttı.”
Matev’e göre 2023’te ortalama sıcaklıkların en fazla aşıldığı yerlerin başında Orta Koca Balkan (Stara Planina), Tuna Ovası’nın orta kesimleri ve Kuzeydoğu Bulgaristan’ın birçok bölgesi yer alıyor.
“Bunun nedenlerinden biri, ülkemize sıcak hava kütleleri taşıyan ve çoğu zaman güneyden esen rüzgarlardı. Rüzgarlardan en az etkilenenler ise ülkemizin güneybatı bölgeleri oldu. Bunlar genellikle en sıcak noktalar olan Sandanski ve Petriç bölgelerdir.”
Yağışlara gelince, yağmurlu geçen Kasım ve Aralık ayları yıllık bazdaki normlara ulaşmasında katkıda bulundu. Yıl boyunca şiddetli rüzgar, ve fırtınalarda önemli bir artış gözlemlendi. Neredeyse her ay ülkenin farklı bölgelerinde şiddetli rüzgarın neden olduğu maddi hasara dair haberler vardı.
Nedir 2023’ün bukadar sıcak olmasının nedenleri?
“Sera gazı oranının artmasıyla hava kirliliğinin en önemli etkeni insandır, diye belirtti uzman. El Nino’nun da önemli bir etkisi oldu. Güneş döngüsü ve Pasifik Okyanusu’nun Güneybatısında bulunan Hunga Tonga yanardağının patlaması da bundan sorumludur. Denizlerin ve okyanusların askeri, yolcu ve ticaret filolarının yakıtlarıyla kirletilmesi de sorumlular arasında.”
