Psikolojik bir davranıştır ve planlayarak ortaya çıkan bir durum değil hata hayatımızın bir parçasıdır ve uygun ifade edildiğinde son derece doğal ve sağlıklı bir duygudur çoğunlukla engelleme, haksızlığa uğrama, eleştirme, küçümseme gibi durumlarda ortaya çıkan güçlü bir duygu olarak tanımlanır bu duygu genelde kolayca inkar edilir. Kişinin sınırlarını koruyabilmesi için de gereklidir ancak öfke kendimize, çevremize ve ilişikilerinize zarar verecek noktadaysa o zaman kontrol altına alınmalıdır.
Olumlu ve olumsuz her duygu gibi öfkenin de bir ömrü vardır ve bu ömrü tamamladığında etkisini kaybetmektedir. Ancak öfke kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüştüğünde; okul – iş hayatı, günlük yaşamda kişisel ilişkiler ve genel yaşam kalitesinde sorunlara neden olmaktadır. Ör: öfke buzdağının görünen kısmıdır yani buzdağının suyun üstünde kalan kısmı öfkedir. Oysa öfkenin ortaya çıkmasına neden olan pek çok duygu suyun altında gizlidir ve bu duygulardan bazıları; kıskançlık, kızgınlık, nefret, düşmanlık, hiddet, üzüntü, kaygı, kindir. Genellikle insanlar öfkeyle ilgili ne kadar çok sıkıntı yaşıyor olsalar da bunu kabul edip yardım için bir uzmana başvurmak yerine bu duyguyu bastırmak, yok saymak ve inkâr etmek eğilimdedir fakat bu bastırma, inkar etme ve yok sayma, öfkeyle sağlıklı ve etkili bir şekilde başa çıkmasını sağlamaz.
Peki, hangi durumlarda öfkeleniriz? Sıkıldığımızda ve anlaşılmadığımızı hissettiğimizde, Haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüzde, Kendimizi ifade edemediğimizde, İstek ve ihtiyaçlarımız karşılanmadığı ya da karşılanmayacağını düşündüğümüzde, Yalnızlık, kaygı, utanç hissettiğimiz öfkeleniriz. Öfke Durumunda Vücudumuz Tepki Verir; Stres ve gerginlik başlar, nefes alıp verme sıklaşır, adrenalin salgısı artar, kalp atışları hızlanır, kan basıncı artar sağlık problemleri olur; baş ağrısı, mide rahatsızlıkları, solunum problemleri, cilt problemleri, var olan fiziksel problemlerde artma ve duygusal problemler görülebilir. Ayrıca, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, uykusuzluk, dikkat problemleri gibi zihinsel tepkiler eşlik edebileceği gibi alkol kullanımı, sigara içme, aşırı yemek yeme, huzursuzluk ve ilaç kullanımı gibi davranışsal tepkilerde görülebilir.
Öfke kontrol problemi, her yaştan olur yani çocuk, ergen ve yetişkinde görülen oldukça sık rastlanılan bir sorundur. Eğer kendinizi ve tepkilerinizi kontrol etmekte zorlanıyor, haklıyken haksız duruma düştüğünüz, pişman olduğunuz, ilişkilerinde problemler yaşadığınız öfke patlamaları yaşıyorsanız, öfkenizi kontrol etmekte sorunlar yaşıyorsunuz demektir. Öfke kontrolünde amaç, öfkeyi tamamen ortadan kaldırmak değil, öfkenin sağlıklı bir şekilde ifade edilebilmesini sağlamaktır. Öfkenin ele alınıp, konrol edilmesinde birçok yöntem vardır.
Öfke kontrolünde doğru yöntem kişiden kişiye göre değişebilir kişinin kendi düşünce ve duygularının farkına varması ve onları tanıması gerekir.
Öfkemizi kontrol altına almak için yapmamız gerekenler:
– Duygularınızı anlattığınız bir günlük tutun;
– Sizi öfkelendirebilecek durumların listesini yapın;
– İletişim becerilerinizi geliştirin, “Sen dilini” değil “Ben dilini” kullanın. Ör: “Zaten bana hiç zaman ayırmazsın, hep çok işin vardır yerine bana daha çok zaman ayırırsan mutlu olurum ya da çok dağınıksın yerine eşyalarını topladığın zamanlarda işlerim daha çabuk bitiyor ve seninle daha fazla vakit geçirebildiğimiz için kendimi mutlu hissediyorum”;
– Mola verin; sizi öfkelendiren durumu analiz edin asıl problem ne? problemi tanımlayın ve temel iletişim becerinden yararlanın (Dur-Düşün-Duygularını Kontrol Et ve Davran);
– Gevşeme – Nefes Egzersizlerini öğrenin, Spor yapın;
– Olaylara bakış açınızı değiştirin, unutmayın, kızgın olduğumuzda genellikle düşüncelerimiz gerçeği yansıtmaktan çok, olayların abartılmış ve çarpıtılmış şeklini algılar ve yorumlarız;
– Problemi mizahsan bir dille ifade etmeye çalışın ve Affedin.
