Uzak nedir?
Kendinin bile ücrasında yaşayan benim için
gidecek yer ne kadar uzak olabilir?
İ.Ö.
Metnimi inşa etmeye şairin “Mataramda Tuzlu Su” adlı şiirinin dizeleriyle başlamk istedim. Güçlü ve sanatlı şiirler bizi daima bir mesele davet ederler. Beni de bu şiir yazı eylemine sürkledi. Bu denemeyi bir akademisyen olarak değil, daha çok bir İsmet Özel okuru olarak kaleme almaya ve bu bağlamda İsmet Bey’e ilişkin düşüncelerimi ve fikrimi paylaşmaya gayret edeceğim. Öncelikle şu hususu belirtmek gerekir ki İsmet Bey’in “nev’i şahsına münhasır”, soyadı misali özel bir şair olduğu hiç şüphesizdir. Şiir namına Türkçe ile neler yapılabileceğini dünyaya gösteren bir isimdir. Sadece şiir yazmakla da yetinmeyen şair aynı zaman da müthiş bir seslendirmendir. Entelektüel dünyasının yoğun olarak yansıdığı nesirleri, şairin derin kişiliğini de göstermektedir.
Özel, Türk Edebiyatının ve fikir dünyasının en önemli simalarından biridir. Yazdığı metinlerden hareketle “Türkçe’nin keskin kılıcı” olarak isimlendirmek abartı olmayacaktır. Kaleme aldığı şiirler ile okuru hayrete düşürmektedir. Bunun kaynağı ise lisana olan hâkimiyeti, hükmü, güçlü deyişleri, bir araya getirdiği imgesel söylem ve üslubudur. Özel şiirlerinde, Türkçenin zengin yapısını ve derinliğini mahir bir şekilde kullanarak, okuyucuları âdeta kelimelerle dansa davet eder. Eserlerindeki seçiciliği, şiir işçiliği, cümleler arası kurduğu beklenmedik irtibat onu derin anlam kapsamı olan müstesna ve istisna bir yüksekliğe yerleştirmiştir. Eserleri hakkında birçok yazı kaleme alınmış, farklı cepheleriyle çalışmalar yapılarak akademik düzlemde doktora tezleri bile şairin üzerime yapılmıştır.
Şair İsmet Bey, 1944 yılında Türkiye’nin Kayseri şehrinde dünyaya gelmiştir. Ankara’da Siyasal Bilgilerde Fakültesinde okumuş, sonrasında da Fransız Dili ve Edebiyatından mezun olmuştur. Şair olarak tanınan özel, aynı zamanda önemli bir nesir yazarı ve düşünür kişiliğiyle de ön plana çıkmaktadır. İsmet Bey şiirleri başta olmak üzere, fikir yazıları dâhil dilin gücünü en iyi şekilde kullanarak, Türk Edebiyatına şaheserler armağan etmiştir. Eserlerinde farklı temalara göndermeler yapsa da yabancılaşma, bireysellik, içtimai meseleler, modernizm tenkidi vb. hususlar işlenmiştir. Özel, metinlerinde ve konuşmalarında toplumun farklı kesimlerine müteveccih tenkitler yapmış, bu açıdan Türk cemiyetinin kültür ve siyasî yapısını derinlemesine tahlil eden biri olarak görülmektedir. Şairin yaptığı konuşmalar çoğu defa gündem olmuş ve farklı münazaralara vesile olmuştur.
Özel’in dili kullanma tarzı, onu özgün bir noktaya getirmiş ve keskin bir kılıç misali şiirleri işlev görmüştür. Seçkin kelime hazinesiyle şiire gösterdiği özen, şiirlerinin mana boyutunu genişletmiştir. Dildeki mahir yeteneği, mahareti, yaratıcılığı ve özgün metaforlarla kurduğu bağ, onu Türk Edebiyatında istisna bir konuma getirmiştir. Şiirlerinde görülen güçlü ve tesirli dili, okuyucuyu tefekküre ve sorgulamaya davet niteliğindedir. Özel şiirlerinde, hem ferdi manada hem de cemiyet düzeyinde derinlikli bir tefekkür ustası olarak sorgulama sürecini başlatır.
Şairin, şiir sanatı üzerine kaleme aldığı poetikasını yansıtan en önemli eseri “Şiir Okuma Kılavuzu” adlı yapıtıdır. Bu minvalde şairin telakkisini veren “Amentu” adlı şiirini de muhteşem bir eser olarak okumamak için her hangi bir sebep yoktur. Bu bağlamda Şair İsmet Bey’in, “Celladıma Gülümserken Çektirdiğim Resmin Arkasındaki Satırlar” isimli eseri, estetik bir şairin idrakini yansıtan güzel örneklerinden biri olarak zikredilebilir. Bireyin varoluşa ilişkin sancıları, cemiyet ile olan çatışmaları, dâhilî yolculuğu vb. hususlara dikkat çekilir. Dilin sınırlarını zorlayan şair, kari açısından sözcüklerin ötesine davet niteliğiyle birlikte okuru bir gezintiye, mana âlemine çıkarır. Hakeza Özel’in, fikir dünyası da kaleme aldığı şiirleri kadar derin anlamlar taşımaktadır. Metinlerinde, konferanslarında, farklı vesileler ile yaptığı söyleşilerinde, Batı dünyasına dair ve modernizme yönelik tenkitlerini net bir şekilde dile getiren cesur bir hatiptir. Şair bazı dikkatlerini sunarak Batı kültürünün, Türk cemiyet hayatını menfi etkilediğini ve bu vakanın içtimai değerlerde erozyona sebebiyet verdiği izah eder. Özel’in, tenkitleri ve görüşleri Türk fikir dünyasında önemli bir yer almış ve geniş bir münevver kitle tarafından da benimsenerek takip edilmiştir.
Velhasılıkelam şair İsmet Bey, Türk Edebiyatının ve entelektüel dünyanın “keskin kılıcı” olarak adlandırılmayı hak eden bir düşünürdür. Şiirlerinde ve nesirlerinde kullandığı güçlü dilsel söylemler ve kendi şahsına mahsus özgün fikirleri, topluma dair derin okumaları, eleştirel bakışı vb. şairi Türk Edebiyat âleminin, sanat camialarının, kültürel yaşamın en önemli kalemlerinden biri hâline getirmiştir. Özel’in yapıtları, hem edebî manada hem de fikri anlamda teferruatlı, derinlikli bir yolculuk arzulayan özgür ruhlar için vazgeçilmez bir memba olmaya devam edecektir.
Şairin şu dizeleriyle sözlerimi noktalıyorum.
“…
Dilce susup
bedence konuşulan bir çağda
biliyorum kolay anlaşılmayacak
…”
Mümin Ali