Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşta 4 yıla yakın Sırp saldırıları altında kalan başkent Saraybosna, en uzun kuşatmalardan birine ev sahipliği yapmasıyla tarihe tanıklık etmeyi sürdürüyor.
Sırp güçler tarafından 5 Nisan 1992’de Saraybosna’nın dört bir tarafına barikatlar kurulurken, kentin 6 Nisan’da bombalanması da 1425 gün sürecek kuşatmanın katliamlara dönüşmesine neden oldu.
Tarihin en uzun süren kuşatmalarından birisini yaşayan Saraybosna’da 1601’i çocuk toplam 11 bin 541 kişinin hayatını kaybetti, kente günde ortalama 329 havan topu düştü.
Aradan 31 yıl geçmesine rağmen Saraybosna halkı yaşananları unutmazken, başkentteki katliamlarda hayatını kaybeden kurbanlar için anma törenleri düzenlenmeye devam ediliyor.
Saraybosna kuşatmasının ilk kurbanları
Avrupa Birliği (AB), 15 Ocak 1992’de Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlığını kabul ederken, Bosna Hersek’in bağımsızlığı için referandum yapılmasını şart koştu. Bunun üzerine Bosna Hersek, Şubat 1992’de bağımsızlık referandumu yapma kararı aldı.
Bosna Hersek’in, 1 Mart 1992’deki referandumunda bağımsız bir devlet olmasının hemen ardından 5 Nisan 1992’de Saraybosna’da, Sırp birlikler tarafından kuşatma hazırlıkları başladı, kentin dört bir tarafına barikatlar kuruldu.
Sırp keskin nişancılar, 5 Nisan’da Saraybosna’da iki sivil Suada Dilberovic ve Olga Sucic’i öldürerek, kuşatmanın başlangıcı sayılan ilk saldırıyı da gerçekleştirmiş oldu.
Sırp birlikleri ayrıca, 5 Nisan’daki saldırılarında doğrudan sivilleri hedef alırken, savaş karşıtı gösteri yapan Saraybosnalılara ateş açmaları sonucu birçok kişi de yaralandı.
Sırplar, 13 bin kişilik kuşatma kuvvetleriyle Saraybosna’yı çevreleyen tepelere konuşlandı, buradan ağır ve hafif silahlarla saldırarak şehri abluka altına aldı. Buna karşılık Bosna Devleti Savunma Kuvvetleri (Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu-ARBiH) kuşatma altındaki şehirde 19 ay içinde 70 bin kişilik ordu kurdu. Fakat bu ordu yeterli teçhizata sahip değildi ve kuşatmayı kırmaya gücü yetmedi.
%2FNew%20folder%20(9)%2FAA-30768947.jpg)
Saraybosna, 29 Şubat 1996’ya kadar kuşatma altında kaldı.
Bosna Hersek’teki kanlı savaş, 21 Kasım 1995’te ABD’nin Ohio eyaletindeki Dayton Hava Üssü’nde, Boşnak, Sırp ve Hırvat tarafların anlaşmasıyla sona erdi.
Dayton Barış Antlaşması, ABD’li diplomat Richard Hallbrooke’un girişimleriyle Bosna Hersek’in ilk cumhurbaşkanı merhum Aliya İzzetbegoviç, eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic ve eski Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tudjman tarafından paraf edildi.
Tek tarih farklı dönüm noktaları
İçerisinde farklı dinleri barındırması nedeniyle “Avrupa’nın Kudüsü” olarak betimlenen Saraybosna, tarih boyunca tam da 6 Nisan’da bir dizi dönüm noktası yaşadı.
İkinci Dünya Savaşı’nda, 6 Nisan 1941’de Nazi Almanya’sı tarafından bombalanan Saraybosna, eski Yugoslavya ordusunun işgalci kuvvetlere karşı başlattığı operasyon sonucu, 4 yıl sonra yine aynı gün, 6 Nisan 1945’te düşman işgalinden kurtarıldı.
İkinci Dünya Savaşı yıllarında 7 bin 92’si Yahudi olmak üzere, 10 bin 961 Saraybosnalı hayatını kaybetti.
%2FNew%20folder%20(9)%2FAA-30768946.jpg)
Saraybosna, 6 Nisan 1992’de yeniden saldırıya uğradı. Bu kez Sırp birlikleri tarafından bombalanan kent, 1425 gün kuşatma altında kaldı.
Başkentin 6 Nisan’da Nazi işgalinden kurtulması vesilesiyle o gün Saraybosna Şehir Günü olarak kutlanırken, taşıdığı ağır anlamlar sebebiyle o günde Saraybosna kuşatmasının kurbanları da anılıyor.
Her yıl geleneksel olarak verilen Saraybosna Şehir Günü Ödülü’nün bu yılki sahibi Saraybosna’nın eski belediye başkanlarından akademisyen Kemal Hanjalic, AA muhabirine, Saraybosna’nın 6 Nisan 1945’te Nazi işgalinden kurtarıldığını anımsatarak, “Yıllar sonra yine 6 Nisan’da, bu sefer kent saldırıya uğradı ve katliamlar başladı.” dedi.
