Arnavut ve Makedonlar arasındaki çatışmalar sırasında hasar gören Pirlepe Çarşı Camisi, kaderinin tayin edilmesini bekliyor. Geçmişte gerekli siyasi irade eksik olduğu için başlatılamayan onarım işleri, günümüzde tamamen göz ardı edilmiş durumda.
Makedonya’da 2001’de yaşanan etnik çatışmalar sırasında hasar görerek kullanılamaz hale gelen Pirlepe şehrindeki tarihi Çarşı Camisi, bakımsızlık nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.
Fatih Sultan Mehmed döneminde şehrin göbeğinde inşa edilen yaklaşık 6 asırlık Osmanlı camisi, yeniden ibadete açılacağı günü bekliyor.
Göz ardı ediliyor
2001’de Arnavut ve Makedonlar arasında yaşanan çatışmalar sırasında Kalkandelen’e giden askeri konvoya düzenlenen saldırıda Pirlepe ve civarından 10 asker hayatını kaybetmişti. Makedonlar da bu saldırıya Çarşı Camisi’ni yakarak karşılık vermişti.
Olayın üstünden yıllar geçmesine karşın onarımı için somut adım atılmayan tarihi caminin, eski ihtişamlı görünümüne ne zaman kavuşacağı belirsiz. Geçmişte gerekli siyasi irade eksik olduğu için başlatılamayan onarım işleri, günümüzde tamamen göz ardı edilmiş durumda.
Halihazırda harap haldeki cami, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Madde bağımlıları kullanıyor
Caminin duvarları kısmen ayakta duruyor. Minaresi kırık camiyi madde bağımlıları ve hayvanlar kullanıyor.
Makedonya İslam Birliği (Diyanet İşleri), caminin onarımı için 2006, 2010 ve 2012’de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile üç anlaşma yaptı ve konuyla ilgili üst düzey Türk yetkililere bilgi veriyor.
Yaklaşık 20 bin Müslüman’ın yaşadığı şehirde çarşı esnafı da caminin restore edilmesini istiyor. Caminin restore edilmesi ile şehrin eski karakterine bürünebileceğine işaret eden kent sakinleri, yetkililerin henüz bu konuda bir adım atmamasına tepki gösteriyor.
Makedonya’da 2001’deki çatışmalarda çok sayıda cami ve birkaç kilise tahrip edilmişti.
Caminin onarılmasına engel oluyorlar
Üsküp’ün Butel Belediyesine bağlı Sever yerleşkesindeki Aziz Nikola Kilisesi’nin 1995’te başlayan inşası, 2016’da tamamlanmıştı. Sever’deki Müslüman nüfus, yapımı tamamlanmak üzere olan çan kulesine de hiçbir engel çıkarmamıştı. Hasar gören Pirlepe Camisi ve diğer camilerin onarılması karşısında farklı zorluklar çıkarılması dikkati çekiyor.
Ülkenin güneybatısındaki Ohri şehrinde bulunan tarihi Ali Paşa Camisi’nin restorasyonu, Türkiye Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ohri Müftülüğü, Ohri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ve Ohri Müzesi iş birliğinde geçen yılın mayıs ayında başlatılmıştı. Çalışmalar, Makedonların minarenin orijinalinden daha yüksek inşa edileceği iddiası ile protesto düzenlemelerinin ardından durdurulmuştu.
Makedonya Kültür Bakanı Robert Alagyozovski, aralık ayında, Ohri’deki kültür kurumlarının müdürleriyle görüşmesinde yaptığı açıklamada, 5 asırlık caminin restorasyonunun Ohri’deki derneklerin verdikleri tepki nedeniyle durdurulduğunu açıklamıştı. Konuyla ilgili süreç, Kültür Bakanlığı tarafından kurulan çalışma grubunun isteğiyle UNESCO’nun dikkatine sunulmuştu.
AA
