Kuzey Makedonya’daki sığınmacılar gitti, anıları kaldı

Başta Orta Doğu olmak üzere, dünyanın çeşitli bölgelerinden savaş ve ekonomik zorluklardan kaçarak daha iyi bir yaşam için 2015 ila 2016 yıllarında Kuzey Makedonya’dan geçen sığınmacı, mülteci ve göçmenler ardında anılar bıraktı.

Balkan göçmen rotası olarak bilinen Yunanistan-Kuzey Makedonya-Sırbistan-Hırvatistan hattının 9 Mart 2016’da kapatılmasının ardından sığınmacılar yasa dışı yollardan daha iyi bir yaşam umuduyla Batı Avrupa ülkelerine ilerlemenin yollarını arasa da artık eskisi gibi bir yoğunluk yaşanmıyor.

Kuzey Makedonya’nın orta kesimlerinde bulunan Köprülü şehri de sığınmacı akının gerçekleştiği dönemlerde en yoğun şehirler arasında yer alıyordu.

Köprülü şehrinde yaşayan insani yardım aktivisti Lençe Zdravkin, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü nedeniyle AA muhabirine o dönem sığınmacılarla olan etkileşimine, onlara nasıl yardım ettiğine ve sığınmacıların umutlarına dair izlenimlerini anlattı.

Şehrin ortasından geçen ve sayısız trenin gelip-gittiği tarihi demiryoluna yakın yaşadığını kaydeden Zdravkin, ilk başlarda sığınmacıların demiryolu üzerinden yayan bir şekilde ülkenin kuzey sınırına doğru gittiğini anımsattı.

O insanların gerçekten yardıma muhtaç olduğunu gördüğünü aktaran Zdravkin, bir zaman sonra uzun ve zorlu yolculuklarında yardımcı olması için kendilerine giysi, yiyecek, ilaç yardımında bulunduğunu söyledi.

Kuzey Makedonya’nın güney sınırından kuzey sınırına sığınmacıların trenlerle taşındığını hatırlatan Zravkin, Mart 2016 Balkan göçmen rotasının kapanmasının ardından sığınmacıların Avrupa’ya ulaşmak için kaçak bir şekilde ülkeye girdiklerini belirtti.

Bu nedenle sığınmacıların kaçakçılar için “kolay av” olarak görüldüklerini vurgulayan Zdravkin, çoğu zaman ödedikleri istikamete ulaştırılmadıklarını, yol üzerinde bırakıldıklarını kaydetti.

– Sığınmacılar yasa dışı yollardan yolculuklarına devam ediyor

Yılın bu dönemlerinde hava koşullarının sığınmacılar için seyahat yapmalarına müsait olduğunu belirten Zdravkin, “Sığınmacı var, öyle yada böyle duracak bir süreç değil. Yük trenlerini kullanmaları kötü. Bu nedenle kazalar meydana geliyor, trenden düştükleri oluyor. Güney sınırından kuzey sınıra 3-4 saatlik bir sürede yük treninin dış kısımlarına tutunarak yolculuk yapmak kolay ve basit değil.” diye konuştu.

Sığınmacıların trenin dış kısımlarına tutunarak kısaltmaya çalıştıkları yolculukları boyunca kazaların meydana geldiğini belirten Zdravkin, birkaç gün önce hayatını kaybeden ve Köprülü mezarlığına defnedilen Pakistanlı genç sığınmacının ölümüne üzüldüğünü ifade etti.

Çoğu zaman sığınmacıların Kuzey Makedonya sınırlarını geçmeye başaramadığını aktaran Zdravkin, “Polis, Yunanistan’a geri gönderiyor ancak yine de 10 veya 15 kez sınırı geçen sığınmacı gruplarına rastlıyoruz. Bunu kendileri de anlatıyor.” dedi.

Sığınmacıların ülkelerinin yıkıldığını, ailelerinin öldürüldüğünü ve bu yüzden gidecek yerlerinin olmadığını anlattığını aktaran Zdravkin, sığınmacı ve göçmenlerle her günün yeni bir hikaye olduğunu, birçoğunun hüzünlü olduğunu vurguladı.

Ailelerini aylar sonra arayan ve ağlayan sığınmacılara şahit olduğunu vurgulayan Zdravkin, şöyle devam etti:

“O anlarda annelerini aradıklarında ben de gözyaşlarıma hakim olamıyorum. Çünkü, çocuğunun yaşayıp yaşamadığını veya aç olup olmadığını aylarca duymamanın nasıl olduğunu biliyorum.”

Dünya Mülteciler Günü nedeniyle herkese sığınmacı ve göçmenlere yardım çağrısı yapan Zdravkin, imkanı bulunan insanların zor durumdaki bu insanların umut yolculuklarında birer ışık olmalarını istedi.

– Kuzey Makedonya’daki sığınmacıların durumu

Öte yandan, ülkenin güney ve kuzey sınırlarında yaşanan sığınmacı ve göçmen yoğunluğu nedeniyle Ağustos 2015’te “kriz hali” ilan Kuzey Makedonya’da, 9 kez uzatılan “kriz hali” 30 Haziran 2020’ye kadar devam ediyor.

Mart 2016’da Balkan göçmen rotasının kapanmasına rağmen, yasa dışı göç ülkenin sorunu olmayı sürdürüyor.

Kuzey Makedonya İçişleri Bakanlığının verilerine göre 2016’dan 2019 yılına kadar ülke sınırları içerisinde 172 bin 983 yasa dışı sığınmacı yakalandı.

Bu verilere göre en fazla yasa dışı sığınmacı geçişi 127 bin 358 ile (bu sayıya Balkan göçmen rotasının açık olduğu ilk üç ay geçiş izni verilen sığınmacılar dahil) 2016 yılında gerçekleşirken, 2017 yılında 4 bin 129 yasa dışı sığınmacı ülke sınırlarını geçmeye çalışırken yakalandı. Daha sonra 2018 yılında yeniden artış gösteren sayılara göre 16 bin 895 kişi ülke sınırlarını aşmaya çalışırken yakalandı, 2019 yılında ise bu sayı 24 bin 601 olarak kaydedildi.

2020 yılının mart, nisan ile mayıs ayının bir bölümünde ülkede bin 699 yasa dışı sığınmacı yakalandı. Yakalanan sığınmacıların büyük bir kısmını Afganistan, Pakistan, Libya, Suriye ve Cezayir’den gelen sığınmacılar oluşturdu.

Sığınmacı akınının yaşandığı 2015-2016 yıllarında kurulan ve ülkenin güney ile kuzey sınırlarında bulunan kamplarda toplam 37 sığınmacı bulunuyor. Bunlardan tamamı güneydeki Gevgeli şehrindeki kampta bulunurken, kuzeydeki Tabanovce kampında herhangi bir sığınmacı bulunmuyor.