YENİ HÜKÜMET Mİ, SEÇİM Mİ?
Kosova’da yaşanan hükümet krizinin özünde siyasi sebepler, fakat buna zemin yaratan Anayasa ve kanunlardaki yetersizlikler de sebep olmakta.
Örnek, Anayasanın ilgili bölümlerinde süre belirsizliği bulunmakta ve bugün Cumhurbaşkanlığı ve Hükümet ilişkilerinde işleyiş konusunda sıkıntı yaratmaktadır.
Hükümet bir karar veya açıklama yapıyor, Cumhurbaşkanı karşı koyuyor.
Cumhurbaşkanı açıklama yapıyor, bu sefer Hükümet, kayıtsız kalıyor.
Hükümet’le ilgili yasal alt-yapının eksikliği de, hükümetin yapısı ve işlerliği konusunda, gelişi güzel davranışlara izin veriyor.
Bu yüzden işbaşına gelen hükümetler, istediği kadar bakanlık öneriyor veya var olanları kaldırıyor.
Örnek olarak, geçen Ramuş Haradinay hükümeti, yaklaşık 2 milyon nüfuslu devleti, 23 bakanlıkla ve yaklaşık 85 bakan yardımcısıyla idare etmeğe çalıştı.
2008 ‘de kurulan ilk Haşim Thaçi hükümetinde ise bakan sayısı 15, bakan yardımcısı sayısı da o kadardı.
Ardından 2014’te kurulan İsa Mustafa hükümetinde bakan sayısı 21’e, bakan yardımcısı sayısı ise 75’e çıkmıştı.
Fakat, 2008’de bağımsızlık ilanından sonra Kosova’da kurulan hükümetlerden (6) hiçbiri, yasal görev süresini tamamlayamadı.
Meclise yüzlerce kanun teklif etmiş bu hükümetler, kendilerini ilgilendiren Hükümet Kanunu ve Bakanlıklar Kanunu’nu hazırlayıp Meclise taşıyamadılar.
Örnek, bakanlık sayısı 19 olan Hırvatistan’da, 15 olan Sırbistan’da, ve diğer ülkelerde hükümet oluşumu keyife göre değil, kanuna dayanır. Çünkü onların hem hükümet, hem de bakanlıklarla ilgili kanunları var.
Demokratik ve hukuk devletlerinde, bu böyledir.
Cumhurbaşkanı ve Başbakanın, yeni hükümetin oluşturulması konusundaki “pingpong” misali yazışmalarına gelince, Anayasa’daki yanıt süresi belirsizliğine dikkat çekmek gerekir.
Fakat, idari-administratif karakterli bu yazışmalar için, çözüm olarak Kosova İdare Kanunu esas alınabilir. Bu kanuna göre, idarî ilişkilerde, çeşitli konularda yapılan resmî başvurularda 30 gün içinde yanıt vermelidir. Ek, çalışmayı gerektiren durumlarda ise bu süre 60 güne çıkarılabilir.
Anayasa’da Cumhurbaşkanı’nın Hükümet’le ilgili ilişkilerinde her hangi süre belirtilmediğine göre, bu kanun esas alınırsa geçiçi Başbakanın, Cumhurbaşkanının yeni başbakan teklifinin ismini açıklaması istemine cavabını, 60 gün uzatabilir.
Asıl konu, yeni hükümet mi, yoksa olağanüstü seçim midir.
Muhalafet yeni hükümet, geçiçi hükümet seçim diyor. Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi ise, seçimi kazanan geçici Başbakan Vetvendosje Hareketi lideri Albin Kurti’den, yeni hükümet oluşumunu teklif etmesini bekliyor ve Anayasaya uygun davrandığını belirtiyor.
Çözümsüzlük durumunda, geçmişte olduğu gibi Anayasa Mahkemesi’ne başvuracağını da işaret ediyor.
Kosova Anayasasının 82. Maddesi’ne göre, Mecliste güven oyu alıp göreve başlayan hükümetin, daha sonra güven oylamasıyla görevden alınması durumunda, olağanüstü seçimlere gidilir.
Çok konuşulan Anayasanın 95. Maddesi ise, farklı yorumlansa da bu duruma, pek yakışmıyor (içerdiği belirsizlik yüzünden).
Ancak, seçimlerin ardından oluşturulan hükümetin Mecliste, güven oyu alamaması durumunda, ikinci bir hükümet oluşumunun Meclise teklifi istenebilir.
Bölge ülkelerin Anayasalarında da özde böyledir.
Corona-virüsünün yarattığı durumla birlikte ve iddia edilen yasal belirsizlik, Geçici Hükümetin yeni seçimlere kadar yapması ve yapabilecekleri için, ek bir icraat süresi yaratmaktadır.
Fakat, işbaşına gelecek hükümetlerin yapması gerekenlerin başında Anayasa’da bu eksikliği ve hükümet’le ilgili yasal alt-yapı konusunda Meclis onayına kadar götürecek girişimleri başlatması, olmalıdır.
Normalde ve olağanüstü bu durumda, halkın çoğunun yaptıklarından memnun olduğu Geçici Hükümet yerine, yeni hükümet değil, seçimler beklenebilir.
Bu bekleyiş içinde de eller bağlanmaz, el ele verilir, CORONA-VIRÜSÜ ile amansızca mücadele edilir.
3 Comments
Hello there! Quick question that’s completely off topic. Do you
know how to make your site mobile friendly? My site
looks weird when browsing from my apple iphone. I’m trying to find a theme or plugin that might be able to correct
this problem. If you have any suggestions,
please share. Cheers!
Marvelous, what a blog it is! This web site presents
valuable facts to us, keep it up.
Ahaa, its good dialogue concerning this article at this place at this weblog,
I have read all that, so now me also commenting at this place.