Filistin TİKA’yla kalkınıyor

TİKA, 2005 yılında açtığı Filistin Program Koordinasyon ofisiyle bölge halkının sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak, sağlık, eğitim ve fiziksel altyapıyı güçlendirecek, ortak tarihi ve kültürel mirasın korunmasına hizmet edecek ve Filistin’in kurumsal kapasitesini geliştirmesine destek olacak kalkınma ve iş birliği projeleri yürütüyor.

Filistin’de TİKA tarafından yürütülen projeler yerel şartlar ve ihtiyaçlar dikkate alınarak belirleniyor. Bu çerçevede, Batı Şeria’da daha çok idari ve sosyal altyapı, eğitim, sağlık, tarım ve hayvancılık, Kudüs’te ortak tarihi ve kültürel mirasın korunması, restorasyon ve eğitim, Gazze’de ise insani yardım, sağlık, su, yenilenebilir enerji, tarım ve mesleki eğitim sektörlerine öncelik veriliyor.

Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu’nun özel önem verdiği Filistin’de, TİKA, bugüne kadar 400’ü aşkın projeyi hayata geçirdi.

Çavuşoğlu, geçen günlerde TİKA tarafından düzenlenen “Kudüs Programı”nda yaptığı konuşmada, “Kudüs’e sahip çıkmak, her Müslüman’ın görevidir. Kudüs davası sadece Filistinli kardeşlerimizin ya da sadece Arap dünyasının davası değildir. Bizler millet olarak Kudüs’e, Mescid-i Aksa’nın beşiğine hizmet etme onuruna nail olmuş bir neslin torunlarıyız.” demişti.

Gazze çok katlı konut projesi
İsrail’in 2014’teki saldırıları sonucu Gazze’de mevcut evlerin yaklaşık yüzde 13’ü zarar gördü, 20 bin ev tamamen yıkıldı ve yaklaşık 100 bin insan evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Gazze Türk Konutları Projesi, Gazze’de 2014’te yaşanan savaşın getirdiği yıkıma bağlı olarak ortaya çıkan barınma ihtiyacını gidermek üzere ilk etapta planlanan 1.000 prefabrik konut projesinin revize edilerek toplu konut projesine dönüştürülmesiyle ortaya çıktı.

Proje, Gazze Şeridi’nin Al-Wusta bölgesinde yer alıyor. 20 dönümlük bir alan üzerine kurulu, 20 bloktan oluşan projedeki her bir blokta 16 daire bulunuyor. Filistin Birlik Hükümeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı iş birliği ile yürütülen projede konutlar, geçen günlerde ihtiyaç sahibi Filistinlilere teslim edildi. Bölgedeki yoksul halk için inşa edilen yardımlar, Filistinlilere duygu dolu anlar yaşattı.

Tubas Türk Devlet Hastanesi
Batı Şeria’nın 40.000 nüfuslu Tubas şehrinin ilk hastanesi olma özelliği taşıyan Tubas Türk Hastanesinin inşaatı 2012’de TİKA tarafından gerçekleştirildi.

2014 yılında tıbbi donanımının da sağlanmasıyla hizmete giren 30 yataklı hastane, çevre şehirlerden de gelen hastalarla birlikte her yıl yaklaşık 40 bin hastaya hizmet veriyor. Hastanenin acil servisine yılda yaklaşık 30 bin kişi başvururken, yılda ortalama 6.500 ameliyat gerçekleştiriliyor.

Gazze Türkiye Filistin Dostluk Hastanesi
Gazze halkına daha iyi sağlık hizmeti verilmesini sağlamak amacıyla Gazze Türk-Filistin Dostluk Hastanesinin yapım çalışmalarına 2011 yılında başlandı.

34 bin 800 metre kare kapalı alan üzerine kurulu, 6 kat ve 150 yatak kapasiteli hastanenin inşa çalışmaları 2015 yılında tamamlandı. Toplantı salonları ve idari odaları ile Gazze şeridinin en büyük hastanesi olma özelliğini taşıyor.

Modern sağlık ekipmanları ile desteklenen tıbbi donanım çalışmalarında sona yaklaşılan hastanenin hizmete geçmesiyle 1 milyon 850 bin kişinin yaşadığı Gazze’de, bölge halkının daha kaliteli ve kapsamlı sağlık hizmeti alacağı bir sağlık altyapısının oluşturulması hedefleniyor.

Neb-i Musa Şenlikleri yeniden hayat buldu
Kudüs’ü fetheden İslam orduları komutanı Selahaddin Eyyubi tarafından Müslümanların gücünü göstermek için 1187 tarihinde başlatılan ve İsrail’in 1967’de Doğu Kudüs’ü işgaliyle sona eren Nebi Musa Şenlikleri de 2014 yılından beri TİKA’nın desteğiyle yeniden hayat buluyor.

Türkiye-Filistin ortak kültür mirasına sahip çıkılıyor
TİKA, 2011 yılında Mescid-i Aksa külliyesinde bulunan ve altın kaplamalı Kubbetu’s Sahra’nın hilalinin restorasyonunu başlatarak, Türkiye’den getirilen uzmanların hazırladığı rapor çerçevesinde 2 yılda çalışmaları tamamladı.

Mescid-i Aksa’nın da içinde bulunduğu eski şehir bölgesindeki Özbekler Tekkesi de TİKA tarafından restore edilerek, daha önce vefat eden Özbekler Tekkesi şeyhinin ailesine teslim edildi.

Yine eski şehrin doğu kısmındaki Bab’ur Rahme Müslüman mezarlığının ilk etabını daha önce restore ederek tamamlayan TİKA, bu yıl ikinci ve son etabın restorasyonuna başlamayı hedefliyor. Böylece mezarlıktaki Sahabe kabirleri başta olmak üzere Müslümanların kabirlere ulaşmalarında bir düzen ve kolaylık sağlayacak iç yol tanzimi ve onarımlar tamamlanmış olacak.

TİKA tarafından Mescid-i Aksa külliyesi içindeki İslam Müzesi için hazırlanan tanzim-teşhir projesinin Ürdünlü yetkililerle müzakeresi devam ediyor, projenin kabul edilmesi halinde yakın zamanda uygulama aşamasına geçilecek.

TİKA ayrıca Filistin’in, Kudüs’ün ve Mescid-i Aksa’nın daha iyi tanıtılması amacıyla hazırladığı Mescid-i Aksa ve Filistin rehberlerini, Türkçe’nin yanı sıra Arapça ve İngilizce basılmasını sağladı.

El-Ahli ve El-Bireh Hastanesine oksijen üretim cihazı temini
Filistin’in ikinci büyük şehri El-Halil’de bulunan 1993 yılında kurulan ve yılda yaklaşık 150 bin hastaya hizmet vermekte olan 300 yataklı El-Ahli Hastanesi 550 personeli ile şehrin en büyük hastanesi konumunda. Filistin çapında, pek çok tıbbi birimde ve yüksek kalitede hizmet verebilen El Ahli Hastanesine, 2016 yılında, tüm oksijen ihtiyacını karşılayacak kapasitede oksijen üretim cihazı sistemi kuruldu.

Filistin Kızılayı Derneği tarafından Ramallah’ta işletilen El Bireh Filistin Kızılayı Hastanesinin oksijen üretim cihazı ihtiyacını karşılamak amacıyla, 2014 yılında, Oksijen Üretim Cihazı Sistemi ve bağlı tüm ünitelerin kurulu gerçekleştirildi. Projeden Ramallah ve çevresinde yaşayan 600 bin kişi faydalanıyor.

Öte yandan, 2016’da Gazze Şeridi’nde yer alan Han Yunus Şehri’nde hizmet veren Gazze Avrupa Hastenesinde 15 yıldır kullanılan ve kullanım yoğunluğuna bağlı olarak yetersiz kalan kemoterapi cihazı TİKA tarafından yenilenerek hastaların hizmetine sunuldu.

Filistin Türk Okulları
Filistin Batı Şeria’da öğrencilerin daha rahat koşullarda eğitim almasına katkı sağlamak amacıyla, Filistin Ulusal Yönetim Eğitim Bakanlığı ile iş birliğinde tüm Filistin şehirlerine bir okul hedefi ile Ramallah, Nablus, Cenin, El Halil, Tulkarim ve Kalkilya şehirlerinde okul inşası ve donanımları gerçekleştirildi. Bu kapsamda hizmete giren okullar arasında şunlar bulunuyor:

2009 yılında yaklaşık 160 öğrenciye hizmet veren 7 derslikli Tulkarim Rasim Kemal Türk Okulu, 2009 yılında yaklaşık 650 öğrenciye hizmet veren 13 derslikli Cenin Türk Okulu, 2010 yılında yaklaşık 500 öğrenciye hizmet veren Kalkilya Türk Erkek İlkokulu, 2012 yılında 1.300 metrekare kapalı alana sahip, 3 katlı bir binadan oluşan ve 500 öğrenciye hizmet veren El Bireh Türk Kız Okulu, 2013 yılında Nablus Belediyesi bünyesinde 2.666 metrekare kapalı alanda yer alan 3 katlı Nablus Nuri Pakdil Türk Kız Lisesi, 14 dersliği ve 450 öğrenci kapasitesi, 2014 yılında El-Halil Belediyesi’nce tahsis edilen arsada 1.958 metrekare kullanım alanı ile 14 sınıf, 550 öğrenci kapasiteli El- Halil Erkek İlkokulu hizmete girdi.

İnşa edilen okullar ile öğrenciler, uzak mesafeler gitmeden eğitim hayatlarına devam ediyor. Gerçekleştirilen tadilat ve donanım desteği ile öğrencilerin modern yapılarda eğitim almasına imkan tanındı.

Ayrıca, Nablus Nuri Pakdil Türk Kız Lisesi’nin yakınında bulunan mülteci kampında hayatlarını sürdüren kız öğrencilerin de eğitimine katkıda sağlandı. Birçok okulda, seçmeli Türkçe dersleri Türkiye’den görevlendirilen Türkçe öğretmenleri tarafından veriliyor.

Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğinde, Filistin’deki Türk Okullarında öğrenim gören öğrencilere verilmek üzere “Her Öğrenciye Bir Tablet” projesi kapsamında 2 bin 500 adet tablet temin edildi.​

Gazze Büyük Abasan Belediyesinde zeytinyağı üretim tesisi kurulması
Gazze Şeridi’nin güneyinde Han Yunus şehri sınırları içerisinde bulunan, 30 bin nüfuslu Büyük Abasan Belediyesinde halkın temel geçim kaynağı olan zeytin yetiştiriciliğine yönelik destek verildi. 5 bin 600 dönüm arazi üzerinde yaklaşık 10 bin zeytin ağacının bulunduğu beldede yıllık 4 bin 200 ton zeytin üretimi gerçekleştiriliyor.

Üretilen zeytinyağının kalitesini artırmak ve halkın zeytinyağı üretimi için çevre illere gitmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmak amacıyla TİKA tarafından Filistin’in en modern zeytinyağı üretim tesisi olma unvanını taşıyan Abasan Zeytinyağı Tesisi 2016 yılında kuruldu.

Abasan Zeytinyağı Üretim Tesisi, bölge istihdamına ve ekonomisine katkı sağlaması açısından örnek bir proje oldu. 2017 yılı itibarı ile tesisten 3 bin 100 Gazzeli çiftçi hizmet aldı. 2016 yılında tesiste yaklaşık 5 bin ton zeytinyağı üretildi ve Abasan Belediyesi ton başına yaklaşık 100 dolar gelir elde etti.

Bedevi topluluklara güneş enerjisi sistemi temini
TİKA tarafından Batı Şeria Beytüllahim kırsalında ihtiyaç duydukları elektrik enerjisini karşılama imkanları bulunmayan 350 kişiden oluşan 22 Bedevi aile için güneş enerjisi paneli temin edilerek kurulumu gerçekleştirildi.

Proje sayesinde, ek bir maliyet olmadan 8 kilovatlık elektrik enerjisi üretilmesi ile su pompalarının çalıştırılarak Ebu Zeytun bölgesindeki su deposundan 500 kişinin suya erişimi sağlandı. Proje kapsamında bölgeye ulaşan sudan ise toplamdan 850 kişi faydalandı.

Filistin genelinde doğrudan insan hayatına etki eden bu proje ile modern yaşamın ve teknolojinin uzağında yaşadığı düşünülen bedevi topluluklarının günümüz teknolojisinin en yenilikçi ürünlerinden biri olan güneş enerjisinden faydalanması sağlanmış oldu.

Bedeviler, hayatlarını kolaylaştıran proje ile, temel geçim kaynakları olan hayvancılık kapsamında süt ve süt ürünlerini modern yayık cihazları aracılığıyla yerinde ve daha nitelikli olarak işleyebilme imkanına da kavuştular.

Gazze güneş enerjisi sistemi projesi-birinci etap
TİKA tarafından, Gazze’deki mevcut elektrik sıkıntısını gidermeye yönelik, Türk Enerji Bakanlığı ve Gazze Enerji İdaresi iş birliği ile gerçekleştirilen Gazze Güneş Enerjisi Sistemi Projesinin ilk etabında, Gazze Şeridi’nin Beyt Hanun bölgesinde bulunan Al Shayma Kız İlkokulu, Al Shayma Kliniği ve Sheikh Radwan Kliniğine güneş enerjisi panelleri yerleştirildi. Proje sayesinde üretilecek olan elektrikten, projenin uygulandığı okul ve kliniklerin yanı sıra, yakın çevredeki haneler de belli ölçüde faydalanabilecek.

Projenin ikinci etabının, öncelikle sağlık kuruluşları olmak üzere belli kamu binalarına yerleştirilecek güneş enerjisi panelleri ile devam etmesi planlanıyor.

Yusufiye Mezarlığı onarım çalışmaları
Mescid-i Aksa’nın doğusundaki Babul Esbat ya da Aslanlı Kapı olarak adlandırılan bölgede bulunan ve 1400 yıllık geçmişiyle Kudüs’ün İslam tarihindeki yerini göstermesi sebebiyle büyük öneme sahip Yusufiye Mezarlığı’nın bakımsız kalan ve yer yer yıkılmış olan çevre duvarı TİKA tarafından inşa edilerek mezarlık alanı korumaya alındı. 2008 yılında çalışmalarına başlanan proje iki aşamalı. Projenin ilk aşaması 2010 yılında, ikinci aşamaya ilişkin asıl ve ek işler ise 2015 yılında tamamlandı.

Bab’ur Rahme Müslüman Mezarlığı Restorasyonu
Kudüs Eski Şehrin doğu yakasını çevreleyen iki büyük mezarlıktan biri olan Bab’ur Rahme Mezarlığı’nın restorasyonu 2015-2016 yıllarında TİKA tarafından yapıldı. Proje kapsamında ayrıca Bab’ur Rahme Mezarlığı dâhilinde yapılacak cenaze merasimleri esnasında yaz mevsimlerinde güneşten, sair dönemlerde yağmurdan korunmaya yönelik gölgelik yapım süreci tamamlandı.

Gazze İslam Üniversitesi Fizyoterapi Eğitim Laboratuvarı Kurulması
2014 yılında Gazze’de yaklaşık 10 bin Filistinli yaralandı ve bin kişinin ise fiziksel engelli olduğu ve acil tıbbi rehabilitasyona ihtiyaç duyduğu tespit edildi. Bu amaçla TİKA ve Yeryüzü Doktorları (YYD) iş birliğinde Gazze İslam Üniversitesinde tıbbi cihaz ve donanım temin edilerek Fizyoterapi Eğitim Laboratuvarı kuruldu. İki aşamadan oluşan projenin hayata geçmesinin ardından yıllık 5 bin 250 hastaya tedavi hizmetinden yararlanıyor. Aynı zamanda 70 öğrenci de eğitim imkanlarından faydalanıyor.

Kutsal Doğum Kilisesinin restorasyonuna destek projesi
Roma İmparatorluğu tarafından 327 tarihinde Hristiyanlarca Hz. İsa’nın doğduğuna inanılan yerin üzerine inşa edilen Doğuş Kilisesi, en son Osmanlı Devleti idaresinde restore edilmişti. TİKA, Kudüs’te tek din ve tek milletin değerlerinin dayatılarak şehrin binlerce yıllık birikiminin yok edilmesine yönelik hareketlere karşı, Kudüs’ün kültürel zenginliğinin korunması amacıyla Doğuş Kilisesinin restorasyonunda kullanılmak üzere Uluslararası Restorasyon Komitesine katkıda bulundu. Proje 2015’te tamamlandı

Beyturrahme Huzurevi İhata Duvarı Projesi
Doğu Kudüs’te yaşlı ve kimsesizlere hizmet veren Beyturrahme Huzurevi’nin personeli, misafirleri ve müştemilatının korunması amacıyla yetersiz bulunan çevre duvarı inşası ve 24 saat çalışacak kamera sistemi kurulumu gerçekleştirildi. Projeyle kimsesiz yaşlıların güvenli bir ortamda yaşamlarını sürdürmelerine destek verildi. Proje 2016’da hayata geçirildi.

Kudüs Filistin Kızılayı Girişinin İyileştirilmesi Projesi
Kudüs’te Filistin Kızılayı Hastanesi’nin girişinin daha modern bir görünüme kavuşması ve hastaneye başvuran hastaların kolayca ulaşımını sağlamak amacıyla hastanenin girişi 2015’te iyileştirildi.

Engelliler İçin 50 Adet Akülü Araç Temini Projesi
Filistin Başkanlık Divanı koordinasyonun- da Batı Şeria’da El Halil, Tubas, Selt, Cenin, Kalkilye, Eriha, Bayt Lahem Valiliği ile Kudüs Valiliğinin de içinde bulunduğu çeşitli valiliklere engellilerin faydalanmasına yönelik toplam 50 adet akülü aracın dağıtımı 2015’te gerçekleştirildi.

Uyuşturucu ile mücadeleye destek
Filistin’de yer alan Doğu Kudüs Şufat Mülteci Kampı’nda Uyuşturucu Bağımlılığı ile mücadele çerçevesinde bir inceleme ziyareti gerçekleştirildi.

Bu kapsamda soruna ilişkin sağlık ve emniyet odaklı iki adet rapor hazırlanarak Filistin Proje Koordinasyon Ofisi tarafından Arapçaya tercüme edilerek yerel paydaşlarla paylaşıldı.

Devam eden projeler
Filistindeki projelerinde hız kesmeyen TİKA, gerek İsrail’in “açık hava hapishanesi” haline getirdiği Gazze’de gerekse de Filistin’in diğer bölgelerinde yürütmekte olduğu projelerle halkın gönlünü kazanıyor.

Filistin’e yönelik devam eden çalışmalar arasında, “Gazze Türkiye Filistin Dostluk Hastanesi donanımı, Kudüs Üniversitesine Kız Yurdu inşaatı projesi, Gazze Türkiye Dostluk Hastanesi çatısına güneş enerjisi paneli kurulması, PTT iş birliğinde Filistin Posta İdaresine 20 adet motosiklet hibesi, Yafa’daki Türk Kültür Merkezine donanım desteği, MEB iş birliğinde Filistin’deki Türk Okulları öğrencilerine tablet temini, Filistin Türk Okullarında seçmeli Türkçe dersi verilmesi projesi” bulunuyor.

2018 için planlanan projeler
Geçen yıllarda Filistin halkına birçok alanda destek sunan TİKA, 2018’de de önemli projelere imza atacak.

Bu projelerden önce çıkanlar arasında, “Nablus Vatani Hastanesinin Restorasyonu ve Donanım Desteği, Zeytincilik Kooperatifine Zeytinyağı Sıkma Tesisi Kurulumu, Gazze Şehit Hani Naim Tarım Meslek Lisesine Süt Üretimi ve Dağıtımı Malzemesi Desteği, Filistin Tarım Bakanlığına 10 Adet Traktör Temini, Nebi Lut Makamı Restorasyonu, Nablus Halk Kütüphanesi Restorasyonu” bulunuyor.

TİKA ayrıca, “Kudüs Mescidi Aksa İslam Müzesi teşhir ve tanzim çalışmalarının yapılması, El Halil Hayvan Kesimi Tesisi kurulumu, Gazze Çiftçiler ve Tarım Kooperatifleri Birliği projelerini” yürütecek.

Filistin’den TİKA Başkanı Çam’a devlet nişanı
Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa, TİKA’nın Filistin’in yeniden imarı ve insani ihtiyaçların karşılanması konusundaki büyük katkıları nedeniyle, TİKA Başkanı Serdar Çam’a “Filistin Devleti Mükemmellik ve Liyakat Nişanı” vermişti.

Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas da konuya ilişkin açıklamasında, “Çam’ın Filistin-Türk Dostluk ilişkilerini güçlendirmek amacıyla göstermiş olduğu gayretleriyle özgürlük ve bağımsızlık yolundaki Filistin’e kendi denetimi altında, Türkiye’nin desteğini sağlama çabalarını takdir ediyoruz.” demişti.

Kaynak: AA