Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçisi Haldun Koç, “Türkiye ve Bosna Hersek arasındaki ilişkiler her zaman dinamik olmuştur ve aynı yoğunlukla devam edecektir.” dedi.
Büyükelçi Koç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’deki yerel seçimin ardından Bosna Hersek ile ilişkileri ve ülkedeki Türk kurumlarının çalışmalarını değerlendirdi.
Tarihi ve kültürel bağlar açısından iki ülkenin özel ilişkilere sahip olduğunu kaydeden Koç, “Türkiye’de uzun süre seçim beklenmemesi, ilişkilerin en üst düzeyde seyretmesi ve projelere ağırlık verilmesi bakımından etkin ve aktif bir sürece girilecektir. Bosna Hersek’te çok aktif ve etkin bir dönem yaşanacak.” diye konuştu.
Koç, Bosna Hersek’in birlik ve bütünlüğünün Türkiye için temel unsur olduğunu vurgulayarak Türkiye’nin Bosna Hersek’in Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyelik süreçlerini desteklemeye devam edeceğini söyledi.
Türkiye tarafından gerçekleştirilen projelerin Bosna Hersek’in tamamında hiçbir ayrım gözetmeksizin uygulandığını söyleyen Koç, Türkiye’nin burada kalkınma ve istihdamı teşvik edecek projeleri hayata geçirdiğini belirtti.
Serbest Ticaret Anlaşması’nın önemi
Bosna Hersek ile Türkiye arasında 2003’te imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) revize edildiğini ifade eden Koç, “Anlaşmanın revize edilmesine ilişkin müzakereler tamamlandı. Yeni STA’ya hizmet sunumuyla alakalı bir başlık da eklenecek.” dedi.
Koç, yeni STA’nın et ve diğer ürünler bakımından ticari ilişkilere önemli bir ivme kazandıracağını vurgulayarak “2003’te 70 milyon dolar olan ticaret hacmi, 2018’de 700 milyon dolara çıktı. Hedefimiz ticaret hacminde 1 milyar doların yakalanması. Revize STA bunun için önemli bir mekanizma olacak.” diye konuştu.
Revize anlaşmadan detayları da paylaşan Koç, “Yıllık 8 bin ton büyükbaş, 2 bin ton küçükbaş, bin ton kümes hayvanı ve 2 bin ton da sakatat ticareti öngörülüyor. Bunlar Bosna Hersek açısından önemli. Üreticinin her yıl böyle bir kota olduğunu bilmesi, üretim kolaylığı sağlayacak.” ifadesini kullandı.
Türk kurumlarının çalışmaları
Ülkedeki Türk kurum ve şirketlerinin faaliyetlerine de değinen Koç, Ziraat Bankasının 32 şubesi ve 150 milyon avroluk kredi hatlarıyla Bosna Hersek’te oldukça aktif çalıştığını belirtti.
Büyükelçi Koç, Türk Hava Yolları (THY) ve Pegasus’un hafta boyunca gerçekleştirdiği İstanbul-Saraybosna uçuşlarının ekonomik anlamda Bosna Hersek’e ciddi katkılar sağladığını söyledi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığınca (TİKA) Bosna Hersek’te bugüne kadar 82 milyon dolar değerinde 850 proje hayata geçirildiğini aktaran Koç, bu projelerin kalkınma ve istihdamı teşvik edici olduğunu söyledi.
Koç, ülkede kayıtlı 100 Türk şirketi bulunduğunu belirterek “Bu şirketlerin ülkedeki yatırımı 600 milyon avro değerinde ve 4 bin kişiye istihdam sağlıyorlar. Natron Hayat, Şişecam, Pobjeda-Rudet bunlardan bazıları. Hem sahada geniş çaplı istihdam sağlıyor, hem de büyük yatırımlar yapıyorlar.” ifadelerini kullandı.
Vakıflar Genel Müdürlüğünün (VGM) de burada 16 projeyi tamamlayarak ülke ekonomisine 35 milyon avroluk katkı sağladığını belirten Koç, kısa süre önce açılan Türk Kızılay temsilciğinin de ülkedeki göçmen sorunuyla yakından ilgilendiğini ve önemli yardımlar sağladığını kaydetti.
Türkiye’nin altyapıdaki başarılarını Bosna Hersek’e yansıttığını vurgulayan Koç, ” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi iradesiyle ortaya koyduğu bir Saraybosna- Belgrad Otoyol Projesi var. Erdoğan, geçtiğimiz yıl Bosna Hersek ve Sırbistan liderleriyle Türkiye’de toplantı yaptı. Hemen ardından güzergahlarla ilgili önemli çalışmalar oldu. Proje hem ekonomik hem de sosyal anlamda bölge sakinlerini birleştirecek büyük bir proje.” dedi.
Ortak tarih ve kültür mirasının korunması
TİKA ve VGM tarafından çok kültürlü ve dinli bir yapıya sahip Bosna Hersek’te ortak tarih ve kültür mirasının korunması noktasında yürütülen projelerin önemine işaret eden Koç, sözlerini şöyle sürdürdü:
“TİKA, ortak kültür ve mirasımızın en önemli örneklerinden birisi olan Vişegrad’daki Sokollu Mehmed Paşa Köprüsü için gerçekten önemli bir yatırım yaptı. Köprünün restore edilmesi anlamında devam eden süreçte teknik kabulün yapıldığını ve sürecin tamamlandığını memnuniyetle dile getiriyoruz. Bizim için önemli olan bu inşaatın tamamlanmış olması ve yerel makamların bununla ilgili kabulü yapmış olması. Bu, ortak kültür mirasımızın korunmasına yönelik yakın iş birliğinin de güzel bir örneğini oluşturdu.”
Büyükelçi Koç, Bosna’daki savaşta (1992-1995) tamamen yıkılan Foça’daki Alaca Camisi’nin de VGM tarafından yürütülen yapım çalışmalarında sona gelindiğini aktararak “Alaca Camisi 4 Mayıs’ta açılacak. Ortak mirasımızın canlı olarak Bosna Hersek’te kalması, Türkiye’den gelecek turistler açısından da cazibe noktalarını oluşturuyor. Bu tarz kültür ve tarih projeleriyle turist sayılarının artacağını düşünüyoruz. Bosna Hersek’e gelen turistler sıralamasında Türkiye en ön sırada yer alıyor.” dedi.
“İstikrarın temeli hoşgörü”
Banja Luka şehrine geçen hafta yaptığı ziyareti de değerlendiren Koç, Bosna Hersek’teki Sırp Cumhuriyeti (RS) entitesi yetkilileriyle özellikle ticari ve ekonomik konuları ağırlıklı biçimde ele aldıklarını söyledi.
Çok kültürlü ve çok dinli Bosna Hersek’teki istikrarın temelinde hoşgörünün yattığını vurgulayan Koç, “Bosna Hersek’te siyasi istikrardan bahsederken bunun dayandığı nokta ekonomi. Şayet ekonomi iyi giderse ve istihdam da yüksek seviyede olursa daha fazla siyasi istikrar sağlanmış olur.” ifadesini kullandı.
Koç, Banja Luka şehrinde yakın zamanda açılan alışveriş merkezinde 7 Türk mağazası bulunduğuna işaret ederek “Bosna Hersek’e önümüzdeki dönemde de yatırımlarımız devam edecek. Uygun yatırım koşullarının oluşturulması için yerel makamlarla temaslarımız yoğun biçimde sürdürülüyor. Türkiye ve Bosna Hersek arasındaki ilişkiler her zaman dinamik olmuştur ve aynı yoğunlukla devam edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
AA
