Bosna Hersek’te 7 Ekim 2018’de yapılan devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin üzerinden 100 gün geçmesine rağmen devlet düzeyinde hükümet henüz kurulamadı.
Bosna Hersek’te 1990’lı yıllarda yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Anlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapı, seçimlerin ardından hükümetlerin uzun süre kurulamamasında da etkin rol oynuyor.
Bosna Hersek Federasyonu (FBIH) ve Sırp Cumhuriyeti (RS) olmak üzere iki entiteden oluşan ülkede, FBIH içinde de 10 kanton bulunuyor. Tüm kantonların, entitelerin kendi parlamentoları ve hükümetleri olduğu gibi, devlet düzeyinde de bir Bakanlar Konseyi bulunuyor.
7 Ekim’de yapılan seçimlerin resmi sonuçlarının açıklanmasıyla kanton, entite ve devlet düzeyindeki parlamentolarda sandalye elde eden siyasi partiler, parlamentoda çoğunluğu sağlamak ve hükümeti kurmak için koalisyon görüşmelerine başladı.
Devlet düzeyindeki Bakanlar Konseyi’nin parlamentoda güvenoyu almasını sağlayacak bir çoğunluk henüz oluşturulamazken, siyasi görüşü fark etmeksizin tüm partiler birbiriyle görüşmeye devam ediyor.
RS’de hükümet kuruldu
Entiteler düzeyinde şu ana kadar sadece RS’de hükümet kurulabildi.
7 Ekim’deki seçimlerde Devlet Başkanlığı Konseyinin Sırp üyeliğine seçilen Milorad Dodik’in genel başkanlığını yaptığı Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliğinin (SNSD) RS’de yüzde 31 oy alması, hükümet kurma çalışmalarının daha hızlı başarıya ulaşmasında önemli rol oynadı. 16 bakanlıktan sekizini SNSD’nin aldığı hükümette, Sosyalist Parti (SP), Demokrat Halk İttifakı (DNS), Halk Demokrat Hareketi (NDP), Birleşmiş Sırp Cumhuriyeti ve Demokrat Birliğinden (DEMOS) isimler de yer aldı.
Ülkedeki bir diğer entite FBIH’de de henüz hükümet kurulamazken, FBIH içindeki 10 kantonun sadece üçünde yeni hükümetler göreve başladı.
Seçimlerin kazananı SDA, muhalefette bırakılıyor
Seçimlerin ardından hükümetin ilk kurulduğu kanton, Bosna Hersek Hırvat Demokrat Birliğinin (HDZ BIH) yüzde 65 oyla tek başına iktidar olduğu Batı Hersek Kantonu oldu. Batı Hersek Kantonu’nda hükümet 17 Aralık’ta kurularak, resmen göreve başladı.
Saraybosna Kantonu’nda da hükümet, altı siyasi partinin koalisyon oluşturmasıyla kurulabildi. Seçimlerde Saraybosna Kantonu’nda en fazla oyu alan Demokratik Eylem Partisi (SDA), hükümette yer almadı. SDA’nın saf dışı bırakıldığı hükümette Halk ve Adalet Partisi (NIP), Daha İyi Gelecek İttifakı (SBB), Bosna Hersek Bağımsızlar Listesi (NBL), Bizim Parti (NS), Demokratik Cephe (DF) ve Sosyal Demokrat Parti (SDP) yer aldı.
SDA, Una-Sana Kantonu’nda da birinci parti olmasına rağmen yeni hükümet dışında bırakıldı. Una-Sana Kantonu’nda yeni hükümeti, Demokratik Etkinlik Partisi (A-SDA), SBB, SDP ve Bağımsız Cephe (NB) oluştururken, SDA muhalefette kaldı.
Öte yandan HDZ’nin yüzde 51 oy aldığı ve mecliste çoğunluğa sahip olduğu Posavina Kantonu’nda da Djuro Topic hükümeti kurmakla görevlendirildi. Bu kantonda da en yakın zamanda hükümetin güvenoyu alması ve göreve başlaması bekleniyor.
Bu arada, 7 Ekim’deki seçimlerde ülkenin en yetkili makamı olan Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyeliğine SDA’dan Sefik Dzaferovic, Sırp üyeliğine SNSD’den Milorad Dodik ve Hırvat üyeliğine de DF’den Zeljko Komsic seçilmişti.
16 ay sürdüğü dönemler de oldu
Sahip olduğu karmaşık yapı, Bosna Hersek’te her dört yılda bir yapılan parlamento seçimleri sonrasında hükümetlerin oluşturulmasını zorlaştırıyor.
Bosna Hersek’te 12 Ekim 2014’te yapılan son parlamento seçimlerinin ardından devlet düzeyindeki hükümet 5,5 ayda kurulurken, 2010’daki seçimlerin ardından ise devlet düzeyindeki hükümetin kurulması için 16 ay beklenmişti.
Sadece kimin hangi bakanlığı alacağının değil, hangi partinin hangi kamu firmasının yönetimini alacağının da masaya yatırıldığı koalisyon görüşmelerinin uzun sürmesi, başta ekonomik olmak üzere birçok açıdan ülkeyi ve halkı olumsuz etkiliyor.
Bazı siyasi partilerin, sırasıyla önce kanton ve entitelerde, ardından devlet düzeyinde hükümet kurulması şartını koşması da hali hazırda dünyanın en karmaşık siyasi yapılarından birine sahip Bosna Hersek’te işleri daha da zorlaştırıyor.
AA
