Makedonya’da, Osmanlı Devleti’ne karşı 1903’te başlatılan İlinden Ayaklanması’nın 115. yıl dönümü ve Makedonya Halk Kurtuluşu Antifaşist Meclisi’nin (ASNOM) 1944’teki ilk oturumunun 74. yıl dönümü dolayısıyla ülke genelinde törenler düzenlendi.
Ülkenin orta batı kısmındaki Kruşevo’da bu vesileyle yapılan etkinliğe katılan Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov, buradaki hitabında, Makedonya vatandaşlarının ülkenin AB ve NATO üyeliği fikrinde birleştiğini ifade ederek, “Ancak oraya, ismimiz, kimliğimiz, itibarımız ve onurumuzla girmek istiyoruz. Bu yüzden hiçbir siyasetçinin Makedon kimliği ile pazarlık etme yetkisi yoktur.” dedi.
İvanov, Yunanistan ve Makedonya arasındaki isim sorununu çözen anlaşmaya ilişkin “Yunanistan anlaşmasının sadece devletimizin ismini değiştirdiği yalandır. Aksine, Makedonya’nın devlet ve kurumsal kimliği de değişiyor.” ifadelerini kullanarak, Makedonya’nın ulusal kimliği ve çıkarlarına zarar veren anlaşmayı kabul etmediğini vurguladı.
Devlet üst düzey yetkililerinden oluşan heyet, Makedonya Meclisi önündeki ASNOM ve Nikola Karev anıtına, ardından Makedonya Meydanı’nda bulunan ASNOM’un ilk Başkanı Metodiya Andonov Çento’nun anıtına çelenk bıraktı.
Çento’nun anıtı önünde düzenlenen törende konuşan Makedonya Meclis Başkanı Talat Caferi, 2 Ağustos tarihinin Makedonya ve vatandaşları için ana tarihlerden biri olduğunu kaydetti.
Dönemin jenerasyonlarının, insan hak ve özgürlüklerine saygı duyulacak özgür ve bağımsız bir devlet gibi tek bir hedefi olduğunu anımsatan Caferi, bu hayalin, 1991’de yapılan bağımsızlık referandumu ile gerçekleştiğini kaydetti.
Ülkenin AB ve NATO üyeliğinin o zamandan beri, devletin kalkınması için temel öneme sahip stratejik hedef olarak belirlendiğini dile getiren Caferi, Makedonya’nın 30 Eylül’de önemli bir kararı oylayacağını anımsattı.
“Ülkenin Avrupa-Atlantik entegrasyonuna doğru mu devam edeceğiz ya da bizi hiçbir yere götürmeyen kör Balkanların izinden mi gideceğiz, bu bizim tercihimiz.” diyen Caferi, mevcut hükümetin ülkenin geleceği için sorumluluğu üstüne aldığını belirterek, muhalefete aynı şekilde hareket etmesi çağrısında bulundu.
Makedonya Başbakanı Zaev
Makedonya’nın kuzeyinde Sırbistan sınırına yakın bulunan Pelintse köyündeki ASNOM Anıt Merkezi’nde de bu vesileyle bir tören düzenlenirken, törene Makedonya Başbakanı Zoran Zaev, bakanlar ve diğer davetliler katıldı.
Başbakan Zaev, yaptığı konuşmada, Makedonya devletini kurma arzusunun yerine getirildiği 2 Ağustos tarihinin, Makedonya vatandaşları ve buradaki milletlerin kendi devletini kurma çabasını yansıttığını vurguladı.
Zaev, Makedonya’yı uzun yılladır devam eden krizden çıkarmak için tarihi bir fırsata sahip olduklarını söyledi.
Milletinin ayrıldığının görmenin en ağır görüntülerden biri olduğuna işaret eden Zaev, “Bu yüzden ayrılıkları durduralım. İçeride birleşelim. Komşularımızla ve Avrupa ailesiyle birleşelim.” diye konuştu.
Yunanistan ve Makedonya arasındaki isim sorununu çözen anlaşma sayesinde, Makedonya’nın NATO ve AB yolunun açıldığını ve tüm vatandaşlara daha iyi bir yaşam sunulduğunu vurgulayan Zaev, vatandaşlara, 30 Eylül’de düzenlenecek olan referandumda lehte oyu kullanmaları çağrısı yaptı.
Ne olmuştu
2 Ağustos 1903’te Osmanlı Devleti’ne karşı başlatılan ayaklanma sonucu Makedon isyancılar, Manastır yakınlarında dağlık bir bölgede bulunan Kruşevo kasabasında “Kruşevo Cumhuriyeti”ni ilan etmişti.
Osmanlı askerinin bölgeye gitmesi ile İlinden İsyanı bastırılmış, “Kruşevo Cumhuriyeti”nin ömrü ise sadece 10 gün sürmüştü. Ayaklanmaya adını veren “İlinden” Makedon Ortodoks Azizi İlya’dan geliyor.
İkinci Dünya Savaşı’nda 1944’te bugün Sırbistan sınırları içerisinde kalan Prohor Pçinski Manastırında ASNOM’un ilk oturumu yapılmıştı. Bu oturumda bugünkü Makedon devletinin temelleri atılmıştı.
İlinden isyanı ve ASNOM’un ilk oturumunun yıl dönümü her yıl Makedonya’da Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanıyor.
Kaynak: AA
