Gostivar ve Vardar

“Gostivar’da vardır Vardar,
Canım Vardar.
Şu Gostivar kızları hepsi hovardar,
Hep yandım ağlarım ben.

Ağlarım ben, sızlarım ben,
İçerim meyhanede buz gibi raki
Şen kızlarla oynarım ben.

Gostivar’da vardır Cami ,
Canım Cami.
Şu Gostivar kızları hepsi acami,
Hep yandım ağlarım ben.

Ağlarım ben, sızlarım ben.
İçerim meyhanede buz gibi raki ,
Şen kızlarla oynarım ben.”

Bu güzel Gostivar Türküsü ile sizlere merhaba diyerek Gostivar Şehrini dilimin döndüğü kadar anlatmaya çalışayım.

Saygıdeğer okurlarım;

Makedonya’nın can damarı, Adına ağıtlar, şarkılar yazılan, Gostivar kent merkezine yaklaşık 7 km. uzaklıkta bulunan ve, Şardağı’nın eteklerinde yer alan “Vrutok” Köyünde, kayadan fışkırarak o türkülere konu olan “Vardar Ovası “na hayat veren , “Vardar Nehri”nin kaynağının başında yer alan, güler yüzlü, çalışkan, kültürlü ve misafirperver insanların yaşadıkları        Günde beş vakit namaz için camilerinin minarelerinden Ezan seslerinin yankılandığı Kent Gostivar…

Benim; Makedonya’da doğum kaydımın yapıldığı kent Gostivar. Gostivar’a Osmanlı hâkimiyeti zamanında Anadolu’dan getirilen binlerce seçkin Türk aileleri yerleştirilmiştir. Osmanlı döneminde Kosova Vilayeti’nin Prizren Sancağı’na bağlı olan kent, Osmanlı “Tahrir Defterleri” nde “Yukarı Nahiye” ismiyle kaydedilmiştir.
Gostivar’a Anadolu’dan getirilen Türkler; Raptişte , Aşağı ve Yukarı Banitsa’ lar , Zdunye Debreşe, Pırgos, Dobridolu, Forino, Çegrane, Turçan ve Çayle köylerine yerleştirilmişlerdir. Gostivar, 1467 – 68 yılları “Tahrir Defteri”nde “KOZİVAR” yani ( Cevizi var ) olarak yazılmıştır.
1455 yılında Üsküp Kumandanı Gazi İsa Bey’in yaptırdığı Nüfus sayımında Gostivar, köy olarak anılmaktadır. 17.yy.’dan Gostivar hakkında iki önemli belge kalmıştır. Birincisi: Gostivar’ın merkezinde yaptırılan büyük ve güzel Cami ile ilgili belge. İkincisi: 1683 yılında Gostivarlı Ebubekir Bey tarafından bu günkü Saat Kulesi’nin yanında bir caminin, bir Okulun ve çok sayıda Dükkanın inşa edildiğidir.

Yıldırım Beyazıd’tan sonra kültürel açıdan çok gelişen Gostivar’da, 1874 yılında; 2 kütüphane, 5 cami, 2 tekke, 7 han, 1 hamam, 1 saat kulesi,  80 dükkan, 2 Mekteb -i  İptidaiye, 1 Rüştiye, 2 Medrese ve 2 Hristiyan Mekteb-i İdadi inşa edilmiştir. Kentte günümüzde bile bu eserleri görmek mümkündür.  1566 yılında inşa edilen Saat Kulesi, Saatli Cami ve cami bahçesinde bulunan Osmanlı mezarları görülmesi gereken yerlerin

“Vraptişte – Raptiştah”

Gostivar’da Türklerin en yoğun yaşadıkları yerleşim birimlerinin en ünlü olanı Vraptişte  ( Raptiştah) Kasabasıdır. Raptiştah bir dönem “Mecidiyeköy” ismi ile anılmıştır. Raptiştah adı, Osmanlı Devlet kayıtlarında ilk defa 1452-53 yılında Kalkandelen  ( Tetovo ) Vilayeti için tutulan 12 sayılı “Tahrir Defteri “nin 126 – 127 ve 129. sahifelerinde geçmektedir.

1490 yılında Raptiştah, Üsküp’te ki “Mustafa Paşa Camii”nin Vakıf Mülkü olarak tahsis edilmiştir. Vakıf Mülkü sayılan bu arazinin geliri ile    Cami , Çeşme , Aşevi gibi kurumların giderleri karşılanırdı. Bu topraklar vergiden muaf tutulur şahsi mülk yapılamazdı. Bu Vakıf Mülkü 1490 yılında Mustafa Paşa tarafından 7000 Venedik Dukasına satın alınmış ve Üsküp’te ki Mustafa Paşa Camii Vakfına verilmiştir.
Dostlar; Gostivar’a yolunuz düşerse mutlaka Vrutok Köyüne giderek Vardar Nehri’nin kaynağını mutlaka gidip görmenizi tavsiye ederim.
Ayrıca; Gostivar’ın kendine özgü kebabını , Kurufasulyesini ve Kaymaçina tatlısını yemeden Gostivar’dan sakın ayrılmayın.  Benim Gostivar’da çok sayıda akrabalarım ikamet etmektedirler. Hatırı sayılır sayıda dostlarım da var. Bu vesileyle Gostivar halkına selamlarımı ve saygılarımı sunarım.