Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’daki tarihi Başçarşı’nın sokakları, Türkçe kökenli isimleri ve tarihi dokusuyla dikkati çekiyor.
Bosna Hersek‘in başkenti Saraybosna‘daki tarihi Başçarşı’nın sokakları, Türkçe kökenli isimleri ve tarihi dokusuyla adeta Osmanlı ruhunu bugüne taşıyor.
Her köşesinde Osmanlı izine rastlanan Saraybosna’da, 19. yüzyılın sonlarına doğru farklı zanaat kollarında yaklaşık 30 esnaf çarşısı bulunduğu bilinirken, tarihi Başçarşı’da bugün de isimlerini zanaatlerden almış kazancılık, abacılık, çizmecilik, kuyumculuk, aşçılık ve kürkçülük gibi sokak adlarını görmek mümkün.
İslam Medeniyeti Uzmanı Prof. Dr. Amir Ljubovic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Saraybosna’nın en eski sokaklarının Bosna’nın ilk sancakbeyi olan İshakoğlu İsa Bey zamanında, 1460’lı yıllarda şekillendiğini söyledi.
Saraybosna şehrine en önemli yapılarını inşa eden İsa Bey’in, “Saraybosna’nın kurucusu” olarak da anıldığını belirten Ljubovic, “İsa Bey’in inşa ettirdiği bu yapılar etrafında ilk sokaklar oluşmaya başlamış. Kısa süre içinde bunlar, esnaf çarşılarına dönüşmüş.” dedi.
Ljubovic, İsa Bey’in vakıfnamesinde isimleri anılmasa da Başçarşı’daki ilk üç sokağın Kazazi (Kazazlar), Saraçi (Saraçlar) ve Bazarcani (Bezirganlar) sokakları olduğunun bilindiğini ifade etti.
İsa Bey’den sonraki idarecilerin de inşa edecekleri yapılar için Başçarşı’yı uygun görüp, bu bölgeyi şehrin merkezi haline getirdiklerini aktaran Ljubovic, “Böylelikle inşa edilen her yapının etrafında yeni sokaklar, dolayısıyla yeni esnaf çarşıları oluştu.” diye konuştu.
Vakıf eserleriyle birlikte esnaf çarşıları da arttı
İnşa ettirdikleri vakıf eserlerini kalkındırmak için civarında esnaf çarşıları kurduran vakıflardan biri de Saraybosna tarihinin önemli isimlerinden olan Muslihudin Cekrekcija. Cekrekcija, Başçarşı’daki sebilin yakınına yaptırdığı caminin gelişimi ve bakımı için 63 dükkan yaptırıp vakfetti.
Başçarşı’da birçok önemli eser inşa eden dönemin Bosna Beylerbeyi Gazi Hüsrev Bey de yaptırdığı cami, medrese, hanikah ve imarethane gibi yapıların yanı sıra vakfettiği dükkanlarla, esnaf çarşılarına son şeklini kazandırdı.
Ljubovic, Başçarşı sokaklarının o dönemlerde zanaat kollarına göre düzenlendiğine işaret ederek, bugün de kullanılan sokak isimlerinin, geçmişte bu sokaklarda yer alan esnaf çarşılarından geldiğini aktardı.
Başçarşı’da bugün de Abaciluk (Abacılık), Aşçiluk (Aşçılık), Bazarcani (Bezirganlar), Cizmeciluk (Çizmecilik), Çurçiluk (Kürkçülük), Halaçi (Hallaçlar), Kazazi (Kazazlar), Kazanciluk (Kazancılık), Kovaçi (Nalbantlar), Kuyunciluk (Kuyumculuk), Kundurciluk (Kunduracılık), Muceliti (Mücellitler), Saraçi (Saraçlar) ve Telali (Tellallar) gibi sokak isimleri olduğunu aktaran Ljubovic, her sokağında ayrı bir zanaatle uğraşılan Başçarşı’da o dönemde sadece kahvehane ve berberlerin tüm sokaklarda yer aldığını kaydetti.
Ljubovic, bu eski zanaatlerin unutulmaması adına Başçarşı’daki sokak isimlerinin önemli rol üstlendiğini sözlerine ekledi.
Başçarşı’da bugün, bahsi geçen zanaatlerden sadece birkaçı varlığını sürdürüyor.
Kaynak: AA
